Литературэ

ЗэныбжьэгъуитI

Iуэтэж
(ЕтIуанэ Iыхьэ)

Экзаменхэр зэфIэкIауэ пщыхьэщхьэ зэхуэсышхуэ щащIым, Хъусен щIалитI-щы и гъусэу школым къыщIыхьащ. Еджэныр къызэраухамкIэ щыхьэт тхылъхэр зыIэрыхьа дыгъуасэрей школакIуэхэр нэжэгужэт, зэщыгуфIыкIыжу зэрыубыдауэ къафэхэрт.
- Зэ укъыздэфамэ си гуапэ хъунт, - бгъэдыхьащ Хъусен Марие.

ХьэфI

Iуэтэж

Си  адэшхуэм и хьэм БобкIэ еджэрт. Ар зыкIэ хьэфIти!  Дадэ фIэкIа Iуэху иIэтэкъым, икIи къридзэртэкъым. Арат  унафэщIу къилъытэр.

Еуэри, си адэшхуэр и унагъуэм и гъусэу къалэм  Iэпхъуэжат, дауи,  хьэри къыздащтащ. Ахэр зэрыIэпхъуэрэ куэд мыщIэу, си адэшхуэм  и гур узу сымаджэщым ягъэгъуэлъати,    Боб цIыкIуи кIуэдат. Куэд мыщIэу, ахэр  щыпсэуа унэм я гъунэгъу бзылъхугъэр къакIуэри къыджиIащ:

ЗэныбжьэгъуитI

Iуэтэж

(Япэ Iыхьэ)

Бзумрэ ныбгъуэмрэ

Бзумрэ ныбгъуэмрэ тIуащIэм щызэхуэзат. ТIури псым хъурейуэ къижыхь ныджэ тIэкIум къыщыхутат. ХьэмкIутIей лъабжьэм щIэт удз кIырым ныбгъуэр щысабырауэ, бзу цIыкIур къэлъатэри, къудамэ псыгъуэ лантIэм къытетIысхьащ. Ар ещхьт жьыбгъэ мащIэм къихьа къауцым. Ныбгъуэр абы худэплъеящ. КъэкIуам и лъакъуэхэр мастэм хуэдэу псыгъуэт, езыр гъурыжь цIыкIут, апхуэдизкIэ псынщIэти, зыфIэтIысхьа къудамэ лантIэ тIэкIур мащIэуи къришэхыу гу лъыптэртэкъым.

Жьыщхьэмахуэ

Iуэтэж

Дадэ тхьэмыщкIэм и нэпсыр хуэмубыду къежэхырт. IукIэ ипIа и къуэм гъэпцIагъэкIэ и унэр IэщIигъэкIри, жьы хъуахэр щапIыж унэм ишэну къыжриIащ.

- Мыбы и тхьэусыхафэр сэ зыуэ сыужэгъуащи! Узыхуей дыдэр ещIэ, ауэ мыр афIэкIа сомыгъэлъагъу!

- Сыт езбгъэщIэнур?

- Арыншами ди быныр мы унэм щIэхуэркъым, мыбыи тепыIэгъуэ имыIэу къеущыхьри щIэтщ. Дыгъуэпшыхь сагъэбэмпIэпащ, абы ирикIута псым сабийр игъэджалэ пэтащ. Егупсыс, си шыпхъу цIыкIу, уэ езыр егупсыс. Сэ сыкъэвгъэгубжьмэ, мыр унэм щIэздзынущ.

Гугъэ щэху

рассказ

Гъэмахуэщ. Жьы щабэ къепщэр и напэ дахэм къодэхащIэ. И щхьэц фIыцIэ шыхьам къыхэхуа Iэрамэр Iэ лъэныкъуэмкIэ дрилъэщIеижу щытщ цIыхубз къамылыфэ. Автобус къэувыIэпIэм деж щыт тетIысхьэпIэм тес щIалэр зэзэмызэ а пщащэм къыхуоплъэкI, и щхьэр ирехьэхыжри, и гупсысэмкIэ егъэзэж.

ФIым къимыхь Iейм къихьыркъым

Iуэтэж

- Щхъухь етхьэлIэу дгъалIэрэ? – сыщIоупщIэ сэ.
- Къэнэжыр аращ, - къызетыж жэуап хьэпшырыр къэзыхьа бзылъхугъэм. – Сэ абы зыкIи сыхуейкъым.
 Хьэпшырым и дзэ папцIэхэмкIэ си джанэ кIапэр иубыдауэ йокъу. ЦIыкIу жыхуаIэракъэ, джэгун фIэкIа Iуэху иIэкъым. Ар щышынэркъым си лэжьапIэ пэшым къыщIих хущхъуэмэми, цIыху хамэми, уеблэмэ абы зыри хищIыкIыркъым зи Iэгу ишхыкI бзылъхугъэм и псэр игъэныну зэримурадым. 
- Мыр къыхуэт щымыIэу узыншэщ икIи хуабжьу хьэ фIэрафIэщ,- бзылъхугъэр хущIезгъэгъуэжыну сыхэтщ сэ.

Нарт пщы Бэдынокъуэ нарт Сосрыкъуэрэ я хъыбар

Нарт Пщы Бэдэнокъуэ нартхэм яхэмыхьэу, ямыцIыхуу, зыдэщыIэр ямыщIэу псэуащ.

Уи нитIыр, уэсыр, си тхьэлъэIур

* * *

Уи нитIыр, уэсыр, си тхьэлъэIур,
ГъащIитI зи ныбжь щIымахуэ гъуэгур.
Уигу щIыIэрысым зыдезгъэкIуу,
Уэс налъэ йоткIухьыж си Iэгум. 

Мы жэщым уэсыр къыпыщэщу,
Къуажэ жейбащхъуэм йодэхащIэ.
Мы жэщым уи цIэр къиIущэщу,
Мазэр хъыринэ ирегъащIэ.

Уэс налъэ къэс къытощ уи нитIыр,
Уэс налъэ къэс егъэпщкIу зы щэху.
ЩIымахуэ шылэм и кум ситу
Уэс жылэ зыIэпызогъэху…

Нэхъ лъапIэ дыдэу ящэжа тхылъитху

 

ХХ лIэщIыгъуэм ятха тхылъ нэхъ лъапIэ дыдэхэр XXI лIэщIыгъуэм аукционкIэ ящащ.

Джойс Джеймс и «Улисс» романыр иту япэу къыдэкIа тхылъыр тхакIуэм и Iэр щIэлъыжу, ящащ доллар 460 500-кIэ.

«И восходит солнце» романыр 1926 гъэм къыщыдигъэкIам Хемингуэй Эрнест тхэн щIэзыдзагъащIэ ныбжьыщIэт. Абы къыхэкIыу тхылъым и бжыгъэр мащIэ дыдэт. 2004 гъэм тхылъхэм ящыщ зы доллар 366 400-кIэ щащащ аукционым.

Керуак Джек и «В дороге» тхылъыр доллар 185 500-кIэ ящэщ. Абы итт романыр зытхам и ныбжьэгъу Джонс Джойс зэрызыхуигъэза тхыгъэ.

Страницы

Подписка на RSS - Литературэ