Щэнхабзэ

Мы гъэм и жэпуэгъуэм Москва щрагъэкIуэкIынущ­ цIыхубэ IэпщIэлъапщIэ­хэм папщIэ къызэрагъэ­пэща «Руками женщи­ны» еплIанэ дунейпсо фес­тивалыр. Зэхыхьэр къы­хэзылъхьахэм я дэIэпы­къуэ­гъущ ТуризмэмкIэ фе­деральнэ агентствэр, Евразие цIыхубз зэхуэсыр.

Анэдэлъхубзэхэмрэ лъэпкъ литературэхэмкIэ Нал-шык къалэ махуитIкIэ щекIуэкIа олимпиадэхэр дыгъуасэ зэфIэкIащ. Ар къызэзыгъэпэщари езыгъэкIуэкIари Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм ЕгъэджэныгъэмкIэ, щIэныгъэмрэ щIалэгъуалэм я IуэхухэмкIэ и министерствэрщ, щызэхэтар ЕгъэджакIуэхэм я IэщIагъэмрэ щIэ­ныгъэмрэ щыхагъахъуэ центрырщ. АнэдэлъхубзэмкIэ яIэ щIэныгъэр наIуэ ящIыну олимпиадэм цIыхуи 130-м щIигъу къекIуэлIащ.

Гъатхэпэм и 3-м дунейм и къэрал куэдым ТхакIуэм и махуэр щагъэлъапIэ. 1986 гъэм дунейпсо PEN-клу­бым и 48-нэ конгрессым а махуэр къыщызэдащтауэ щытащ. PEN хьэрфхэм къа­рыкIыр гъэщIэгъуэнщ. Poets-усакIуэхэр, Essa­yists-очеркытххэр, Nove­lists - романытххэр. Тха­кIуэ­хэм я дунейпсо зэгу­хьэныгъэр къэрал къэс хъыбарыщIэр хуиту, пэ­рыуэншэу щызекIуэным, щызэIэпыха хъуным и ­хъумакIуэщ.

Театрымрэ киномрэ я актер цIэрыIуэ, РСФСР-м, СССР-м я цIыхубэ артист, Щукиным и цIэр зезыхьэ Театр училищэм и художественнэ унафэщI, Хэку зауэшхуэм и ветеран Этуш Владимир и гъащIэ псор театрым тыхь хуищIащ. 1945 гъэм Щукиным и цIэр зезыхьэ Театр училищэр къиуха нэужь, Вахтанговым и цIэкIэ щыIэ театрым лэжьэн щыщIидзащ. И творческэ гъуэгуанэр къызэрыщIидзар комедиехэм хэткIэрэщ. А лъэхъэнэм къриубыдэу нэхъ гукъинэжу зыхэтауэ къалъытэр Шекспир и «Два веронца» комедием Лаунс унэIутым и ролыр зэрыщигъэзэщIарщ.

Урысейм ис лъэпкъхэм я Артиадэм и лауреат, Музыкэ театрым и солисткэ Мамбэт Мадинэ хуэдэщ «и IэщIагъэм къыхуигъэщIащ» зыхужаIэр. Оперэ уэрэд жыIэнымкIэ дунейпсо, урысейпсо, щIыналъэ зэпеуэхэм мызэ-мытIэу бжьыпэр щиубыдащ бзылъхугъэ макъыфIэм.
- Роль хэплъыхь сщIыркъым, дэтхэнэми щIэщыгъуагъ хэлъу къызолъытэри, къысхуагъэлъагъуэр къызощтэ. Псалъэм папщIэ, зэхуэдэу сфIэгъэщIэгъуэну согъэзащIэ хьэкIэкхъуэкIэхэми уд фызыжьми я ролхэр, жеIэ абы.

Куэдрэ и цIэр зэхэпх пэтми, игъащIэм уздэщымыIа щIыналъэр нэгум къыщIэбгъэхьэну гугъущ. ИтIани, щIэныгъэм зигу хузэIуха цIыхум дунейм щекIуэкIыр къищIэным и нэ къыхуокI.

КъБР-м и Музыкэ театрым и уэрэджыIакIуэ Дэгу Каринэ тыдогъэпсэлъыхь щэнхабзэм зэрыдихьэхам, зыIэригъэхьа ехъулIэныгъэхэм.

Апхуэдэ фIэщыгъэр иIэу Урысей МВД-м ирегъэкIуэкI мазэ лэжьыгъэ. Ар хуэунэтIащ сабийхэмрэ ныбжьыщIэхэмрэ наркотикым демыгъэхьэным, абы зыпыIуегъэдзыным. А къэралпсо акцэм жыджэру хэтщ ди республикэм и еджапIэхэри.
Урысей МВД-м Дзэлыкъуэ щIыналъэм щиIэ къудамэм и IэщIагъэлIхэр апхуэдэ мурадкIэ иджыблагъэ яIущIащ Дзэлыкъуэ жылэм дэт курыт школым и класс нэхъыжьхэм щеджэхэм икIи а ныбжьыщIэхэр наркотикым демыгъэхьэным, щIэпхъаджагъэхэр емыгъэлэжьыным ятеухуа псалъэмакъ щхьэпэхэр драгъэкIуэкIащ. Лэжьыгъэм жыджэру хэтащ курыт школым и егъэджакIуэхэри абы и унафэщIхэри.

Иужь зэманым унэишэри щауэишыжри зрагъэхьэлIэу зы пщыхьэщхьэм зэфIагъэкI зэрыхъурэ унэишэ цIыкIур абы къыкIэлъыкIуэ махуэм ящIу къаублащ. Мыбы нэхъыбэу хэтыр бзылъхугъэщ. НысащIэм и гуащэм Iэнэ къещтэ. Гъунэгъу, благъэ, Iыхьлы фызхэр Iэнэм бгъэдэсу, унэишэшхуэм ещхьу, ауэ уэредадэ хэмыту, нысащIэр фызхэм я пащхьэ кърашэри, гуащэмрэ нысэмрэ зэтохьэ. Гуащэм къищта Iэнэр техьэпщIэу арат. Иджы Iэнэ къудейкIэ щызэфIэмыкIыр нэхъыбэщ. КъищынэмыщIауэ, япэм техьэпщIэмрэ псалъапщIэмрэ щхьэхуэ-щхьэхуэу гуащэм ищIу щытамэ, иджы а тIури зэтрагъахуэ.

Озай Гупсэ пщащэ дахэр адыгэ къуэпс зиIэ тырку актрисэхэм ящыщщ. Ар 1984 гъэм бадзэуэгъуэм и 30-м Измир къыщалъхуащ. Унагъуэм я хэхъуэм щыщ Iыхьэшхуэ иратри, Гупсэ курыт еджапIэ нэхъыфIым ягъэкIуащ. Гушхуэу къэхъуа пщащэм куэдым зрипщытырт, гупжьей зэмылIэужьыгъуэхэм и зэфIэкI щеплъыжырт.