Щэнхабзэ

Къэбэрдей-Балъкъэр, Адыгэ, Ингуш, Осетие Ищхъэрэ - Алание республикэхэм щIыхь зиIэ я артист, пшынауэ, уэрэдус, макъамэтх Iэзэ Лосэн Тимур лъэпкъым и макъамэ гъуазджэм хэлъхьэныгъэфI хуэзыщIщ.

Мы сурэтыр Интернетым къитхащ, абы итхэр цIыху цIэрыIуэ дыдэу зэрыщытар къэтлъытэри. СурэтыщI цIэрыIуэ Дали Сальвадор къыбгъэдэсыр куэдым я гур зыхьэхуа балеринэ, тхакIуэ, скульптор, актрисэ, адыгэ лъэпкъым къыхэкIа бзылъхугъэ дахэ Щамырзэ Моникэщ (Черинэ Людмилэ). Ар щытрахауэ къэгъэлъэгъуар Париж дэт «Лидо» кабареращ, 1969 гъэм и бжьыхьэм.

Къэбэрдей-Балъкъэрым ЦIыхубэ IэпщIэлъапщIагъэмрэ IэщIагъэхэмкIэ и центрым щекIуэкIащ «Сделай сам» фестивалыр.

Абы хыхьэу ирагъэкIуэкIащ кхъуэщыным елэжьыным, мозаикэхэр зэхэгъэувэным, бранычхэм сурэт зэмылIэужьыгъуэхэр тещIыхьыным ухэзыгъэгъуазэ мастер-классхэр. Центрым балигъхэри сабийхэри йокIуалIэ. Республикэм и районхэмрэ къалэхэмрэ щыщу зи IэпщIэлъапщIагъэм зезыгъэужьыну хуей дэтхэнэм дежкIи а дерсхэр зэIухащ. Зэрыт ныбжьми емылъытауэ, гукъыдэж зиIэ псоми Iэмал яIэщ абыхэм екIуэлIэну.

Мулид мазэр къызэрысу, зэгурыIуэныгъэ дахэм тету, хьэблэ-хьэблэкIэрэ зэчыр пшыхьхэр щызэIэпах. Зэман щхьэхуэм емыхьэлIауи, Бегъымбар лъапIэу щэлатымрэ сэламымрэ зэхам хуаIэ лъагъуныгъэр къызэрагъэщIэрэщIэж Iэмал мэхъу макъамэм нэхърэ псалъэхэм мыхьэнэ нэхъыбэ щрат зэчырхэр. Нобэ зи гугъу фхуэтщIыну «Iэминтазэр» е «Теубгъуэным и къэщидэр» апхуэдэхэм я щапхъэщ. Ар и IэдакъэщIэкIщ Iимам Бусэйри.

«Кавказфильм» киностудием мы зэманым республикэм щытрех «Невиновен -2» (е «Кровник») зи фIэщыгъэ фильм. 2019 гъэм ягъэлъэгъуауэ щытащ адыгэ режиссёр ЕмкIуж Андзор триха «Невиновен» фильмыр. «Кровникыр» абы къыпызыщэщ, и етIуанэ Iыхьэщ. ФильмыщIэм дыпэплъэу, абы и пэ къитар дигу къэдгъэкIыжыну, къызэпкъырытхыжыну тфIэигъуэщ.

Къэзэхъстаным щекIуэкIыну президент хэхыныгъэм цIыхуитху къыщызэдожэ. Нобэрей ди тхыгъэр теухуащ абыхэм бзылъхугъэу яхэт закъуэм - Абден Къэрэкъат. 

Художник ГъукIэпщокъуэ Щауэмир, дирижёрым хуэдэу и Iэхэр ищIу, удэзыхьэх сурэт телъыджэхэр стIолыщхьэм щещI, и псэм къыщеуэ макъамэр и лэжьыгъэхэм хиухуанэми ярейуэ. 

Сабий садым иджыри кIуэуэ, школ учебникым ит «Удз гъэгъахэр щхъуантIэ мэхъу» усэ цIыкIур къэзыщтэу макъамэ щIэзылъхьа хъыджэбз цIыкIум цIыхушхуэ къызэрыхэкIынур гурыIуэгъуэт. Илъэс куэд дэкIа иужьщ, а усэ дыдэр композитор Чайковскэм и макъамэ щIэлъу романсу зэрыщыIэр езым къыщищIар. Гъэсашэ Наталье иджы Урысейм и цIыхубэ артисткэщ, профессорщ, Кавказ Ищхъэрэм ГъуазджэхэмкIэ и къэрал институтым вокал гъуазджэмкIэ и кафедрэм и унафэщIщ.
И сабиигъуэр, школ кIуэгъуэр, зэрызиужьар

Къэбэрдей-Балъкъэр Респуб­ликэр къызэрыунэхурэ илъэси 100 зэрырикъум теухуауэ Москва щекIуэкIа Iуэху дахэхэм ящыщщ Урысейм и иджырей тхыдэмкIэ музейм къыщызэ­рагъэпэща «Къэбэрдей-Балъкъэр. ЛIэщIыгъуэхэм япхыкI ­гъуэгуанэ» гъэлъэгъуэныгъэ екIур. Ар фокIадэм и 21-м къы­зэIуахащ, мазэкIэ екIуэкIауэ пщэдей зэхуащIыж. 

ЦIыху гъащIэр хьэлэмэтщ, ауэ сурэтыщIым ейр нэхъ гъэщIэгъуэныж хуэдэу къыпщохъу. Ар дэ дызэплъ дунейм нэгъуэщIынэкIэ хоплъэ, нэхъ къызэрыгуэкI дыдэ къэхъугъэми хьэлэмэт хилъагъуэу. Апхуэдэ Iэзагъ бгъэдэлъщ Къэбэрдей-Балъкъэрым и цIыхубэ сурэтыщI КIыщ Мухьэдини.