Щэнхабзэ

Иджыри 1995 - 1996 гъэхэм Ташло Алий хэтат Карузэ Энрикэ, Пуччини Джакомэ сымэ я щIыхькIэ Милан къыщызэрагъэпэщауэ щыта дунейпсо зэпеуэхэм. Апхуэдэуи Ла Скала оперэ театрым и режиссёр нэхъыщхьэ Негри Робертэ уэрэджыIакIуэр иригъэблагъэри, и Iэзагъэм и деж щыхри­гъэгъэхъуат.

 Алий фIы дыдэу къехъулIахэм ящыщщ Верди Джузеппе и «Травиата», «Риголетто», Чайковский Пётр и «Евгений Онегин», «Иоланта», Леонкаваллэ Руджерэ и «Паяцы», Пуччини Джакомэ и «Тоска» оперэхэм щигъэзэщIа роль нэхъыщхьэхэр.

«Узэгугъур къогугъуж»

Якутие - Саха Республикэм и къэралыгъуэр къызэрызэрагъэпэщрэ илъэси 100 щрикъум ирихьэлIэу Якутск къалэм иджыблагъэ ЩIыналъэхэм я XI тхылъ гъэлъэгъуэныгъэр, «Якутием и Тхылъ тедзапIэхэр - 2022» зи фIэщыгъэ зэхыхьэшхуэр щекIуэкIащ.

Дэтхэнэ зы лъэпкъми и хъугъуэфIыгъуэ нэхъыщхьэр и щэнхабзэрщ. Абы и лъэныкъуэкIэ адыгэ лъэпкъым зэрыгушхуэн и мащIэкъым. Сыт и уасэ лIэщIыгъуэкIэрэ абы къыдекIуэкI и къафэ дахэр. Лъэпкъ гъуазджэм зегъэужьыным хэлъхьэныгъэфI хуэзыщIа ХьэхъупащIэ Хьэжбэчыр къафэм теухуауэ мыпхуэдэу итхащ: «Адыгэ къафэр дахэ дыдэщ, хореографие теплъэ гъэхуа зиIэщ, гум мафIэр щIэзыгъанэ нэжэгужагъэ зыпкърылъщ…»

Ди къафэр дуней псом къыщацIыху. «Кабардинка» ансамблым ар хамэ къэрал утыку куэдым щигъэлъэгъуащ икIи сытым дежи Iэгуауэшхуэ хуаIэту апхуэдэщ.

Къэбэрдей-Балъкэрыр къызэрызэрагъэпэщрэ илъэси I00 щрикъум, Урысейм ис лъэпкъхэм я щэнхабзэ Iэужьым и илъэсым хуэгъэпсауэ ди щIыналъэм къыщызэрагъэпэщащ цIыхубэ творчествэмкIэ «Эстафета дружбы» фIэщыгъэм щIэт фестиваль.

         А Iуэхум и къалэн нэхъыщхьэр ди щIыналъэм ис лъэпкъхэм я щэнхабзэ бейм, хабзэ дахэм, щыIэкIэ-псэукIэм, лъэпкъ IэрыкIхэм нэIуасэ хуэщIынырщ, КъБР-м и щIыналъэхэм я зэхуаку дэлъ мамырыгъэр гъэбыдэнырщ, абы зегъэужьынырщ.

Сурэт щIын сысабийуэ щIэздзащ, ауэ ар IэщIагъэ схуэхъуну сегупсысауэ схужыIэнукъым. Абы сыкъыхуэзыгъэушауэ къысщыхъур Ленинград къикIа сурэтыщIым си адэм и портрет зэрищIыгъарщ.

Гъуазджэм сыкъыхэхъукIащ сэ, си адэ-анэр пхъэр художественнэу ибзэнымкIэ IэпщIэлъапщIэти, абыхэм пхъэм хуаIэ лъагъуныгъэр си деж къэсагъэнущ.

 «Эртугрул къэхъужа»-м емыплъарэ темыпсэлъыхьыжарэ щыIэж къыщIэкIынкъым. Абы и пкъыр зэхэзылъхьа тырку сценарист, актёр Энгин Атиллэ иджы Кавказ зауэм и тхыдэм зыхуегъазэ. Урысейм, Тыркум, Мысырым, Сауд Хьэрыпым зыщиубгъунущ абы и лэжьыгъэщIэм. Фильмым хагъэхьэну я мурадщ Щамил Iимамым и гъащIэм щыщу мыхьэнэ нэхъ ин зиIэ Iыхьэхэр. ТегъэщIапIэ хуащIынур художественнэ тхыгъэкъым, атIэ Дагъыстэным щыщу Iимамым и гъащIэ гъуэгур зэфIэзыгъэувэжа тхыдэджхэр зыдагъэIэпыкъунущ.

И анэм бгъурыту уэрамым ирикIуэ щIалэ сырыху цIыкIум бзылъхугъэм и Iэр иубыдыну щыIэбэкIэ, мыдрейм:

- Гъуэгу мыгъуэм емыжьэн, щхьэ укъысщиша. Зэран ухъуну укъалъхуам яреи, - жиIэурэ сабийм и Iэр Iуидзыжырт.

- Мамэ, мамэ, дгъэзэжмэ, пкIауэм и псысэр къызжепIэжын?

- Еууей, сыту сабий тхьэмыщкIэ, - жаIэрт ар зылъагъухэм, - делэ цIыкIу мыгъуэ, ищIэркъым и анэм хыфIидзэну сабий унэм зэришэр…

Лъэпкъ театрым, кином зи цIэр игъафIэ артист пэрыт, Адыгэ Республикэм и цIыхубэ артист, Урысей Федерацэм, Абхъазым, Къэбэрдей-Балъкъэ­рым, Кубаным щIыхь зиIэ я ­артист Зыхьэ Заурбий и ныбжьыр мы гъэм илъэс 75-рэ ирикъуащ. 

Актрисэ щIалэ гуэр  Уайльд Оскар  хуэтхьэусыхэрт гулъытэ зэрыщыщIэм и IуэхукIэ:

- Критикхэм зы  псалъи ятхыркъым  сыкъызэрыунэхуар къыхагъэщу.  ЗэгурыIуауэ, дзэхупс зыIурагъэлъэдам хуэдэу, щэхущ. Сыт сщIэнур?

-ЗапыпщIыжрэ, уэри  псалъэ умытхыжмэ,  уахурикъуащ, -  ечэнджэщащ абы тхакIуэр.

*

Тайлеран дихьэхауэ   Сталь Аннэ яужь итт, ауэ нэгъуэщI бзылъхугъэ гуэрми кIэлъыкIуэрт. Ар къэзыщIа Аннэ бзаджагъэ хуекIуэну мурад ищIри, и псэгъум еупщIащ:

- КъызжеIэт, а «тIуанэ» къысхуэпщIамрэ сэрэ псым дитхьэлэмэ, хэтыт къебгъэлынур?