Щэнхабзэ

Сыт хуэдэ зэманми езым и лIыхъужьхэр къегъэщI, ирехъу ар политик, дохутыр, дипломат… Апхуэдэу ди нобэрей дунейм халъхуа цIыху зэчиифIэу зи гугъу фхуэсщIыну сыхуейр журналист, тхакIуэ, усакIуэ Дзыбэ Саниятщ. 

Иджыблагъэ «Принт-центр» тхылъ тедзапIэм къыщыдэкIащ искусствовед Аппаевэ Жаухар «Запечатленное время» зыфIища и тхылъыр.

СурэтыщI гъуазджэмкIэ музейм, Ткаченкэ Андрей и цIэр зе­зыхьэм иджыблагъэ къыщы-зэIуахащ  КъБР-м  и цIыхубэ  сурэтыщI Гуданаев Борис и гъэлъэ­гъуэныгъэ.   Абы  и Iэ­­дакъэ­щIэкIхэр утыку кърахьэ­ным щхьэусыгъуэ хуэхъуар Iуэху дахэщ - и ныбжьыр илъэс 70 зэрырикъуарщ.

Нобэ ди хьэщIэщ Музыкэ театрым и солисткэ Мэз (Пщыунэ) Джульеттэ. Ар ящыщщ иджыри сабийуэ зи IэщIагъэр къыхэзыхахэм.

Франджы актрисэ цIэрыIуэ Бернар Сарэ илъэс 70 ныбжьым иту илъэс I3 фIэкIа мыхъу Джульеттэ и ролыр игъэзэщIат икIи абы зыми шэч хуищIатэкъым - сценэм итыр лъагъуныгъэм итхьэкъуа пщащэ цIыкIуу фIэкIа зыми къащыхъуатэкъым. 

 Ди республикэм цIыху къинэжа къыщIэкIынкъым Нэхущ Тимур нысашэхэм щигъэзащIэ «Бей къудэ, бей дан» псынщIэрыпсалъэр гукIэ зымыщIэ. Адыгэм ар къибжыфыр гъэщIэгъуэнт? Витебск щыщ белорус щIалэ Мыжевских Вадим ар зыгъэзащIэхэм зыкIи къакIэрыхуркъым. 

ЗыхэпсэукIыр макъамэщ, и къарур лъэпкъырщ, зыгъэкIуатэр гупсысэщ, зыпсыхьыр гуапагъэщ, зэхэплъхьэжмэ - насыпщ! И дунейр мыпхуэдэу къытщыхъуащ ди псалъэгъум - Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и «Амикс» уэрэджыIакIуэ гупым макъамэмкIэ и гъэсакIуэ, «Джэрпэджэж» уэрэджыIакIуэ гупым хэт Къул Дайанэ. ЖыпIэ хъунущ Дайанэ гущэкъу уэрэдкIэ къыщIидзауэ. И  адэ-анэм къызэрыжаIэжымкIэ, мазих зэрыхъу лъандэрэ къреш макъамэ. И анэм жиIэу щыта гущэкъу уэрэдыр и гум ириубыдати, и жеин къыщыкIуахэм деж, а макъамэмкIэ закъригъащIэрт.

Дызэрыщыгъуазэщи, Къэбэрдей-Балъкъэрым и щэнхабзэм мыхьэнэшхуэ зиIэ Iуэхухэр щекIуэкIащ 1930 гъэхэм. Адыгэхэмрэ балъкъэрхэмрэ зэи ямыIауэ къызэрагъэпэщат лъэпкъхэм я щэнхабзэ къулеигъэхэм зезыгъэужьыну къэфакIуэ ансамбль лъэщ, макъамэ Iэмэпсымэхэр щIыгъуу.

ЦIыху куэд зыхэт махуэщI (тхьэлъэIу) лIэужьыгъуэщ. Джэгум хохьэ къафэ, удж, уэрэд, шыгъажэ, зэпеуэ зэхуэмыдэхэр, нэгъуэщIхэри. Джэгу лIэужьыгъуэу хъуар къанэ щымыIэу къежьащ тхьэхэр зэрагъэлъапIэ Iэмалу, тхьэлъэIухэм я зы Iыхьэу. АбыкIэ щыхьэт наIуэу щытщ, псалъэм папщIэ, Щыблэуджыр, тхьэгъэлъапIэ джэгухэр (Тхьэшхуэуджыр), нэгъуэщIхэри. Мыпхуэдэ джэгу лIэужьыгъуэхэм пшыналъэри, уджри, къафэри, хъуэхъури, лъэIури зэщIэту къакIуэ хабзэт. А псоми къалэну яIэр зыщ: тхьэр яIэту фIы зыхурагъэщIэну аращ.

Тхыдэм къызэрыхэщыжымкIэ, адыгэхэм пыщIэныгъэшхуэ хуаIэу щытащ кърым тэтэрхэм. А зэпыщIэныгъэхэр зэи фIы и лъэныкъуэкIэ шэщIауэ екIуэкIыу щытакъым. Кърым хъанхэм адыгэщIыр я блыгу щIагъэувэну сыт щыгъуи пылът, ар хуитыныгъэр зи гъащIэ къуэпс адыгэхэм ядэртэкъым. Абы лъыгъажэ зауэ Iэджи къикIыурэ лIэщIыгъуэ куэд екIуэкIащ.