Тхыдэ

Къарэмырзэ Алий и къуажэшхуэр (Къарэмырзейр) Лабэпсым иридэкIуейуэ Ахъмэтыбг и лъабжьэ щIэсащ. Мы къуажэм и кIуэдыкIам теухуауэ (адрей адыгэ къуажэ щэ бжыгъэм еплъытмэ) тхыдэм куэд къыхэнащ. Абы щыгъуэми ар зи IэрыкIыр къуажэм теуа дзэпщхэращи, абы пэжагъ зэрыхэлъыр уи фIэщ мыхъуну Iэмал иIэкъым.

Совет зэманым щыIа псэукIэр, цIыхухэм я гуащIэдэкIыр, я зэхущытыкIэу щытар къызыхэщыж гукъэкIыжхэм ящыщ нобэ фыщыдогъэгъуазэ.

Совет лъэхъэнэм псэуахэм я дежкIэ марксизм-ленинизмэм и классикхэр тхьэпэлъытэ гуэрхэм хуэдэт. Iустазхэм я закъуэтэкъым, атIэ сыт и лъэныкъуэкIи щапхъэт: я хабзэкIи дуней тетыкIэкIи. Ульянов (Ленин) Владимир теухуауэ, дауи, нэхъыбэ тщIэрт. Псалъэм папщIэ, революцэ зэщIэхъееныгъэм хэт и къуэш Александр и щхьэр зэрыпалъар, езым аттестатым зыплI закъуэ имыту (къыхуэзыгъэувари и адэм и лэжьэгъурт, ПIалъэкIэ щыIа правительствэм и Iэтащхьэу щыта Керенский Александр и адэрт) курыт еджапIэр къызэриухар, нэгъуэщI куэди.

                  Чынтыр зи ныкъуэкъуэгъукIэ йоджэ Бэдынокъуэ. Абы и закъуэкъым чынтыр зи ныкъуэкъуэгъур - нартхэм я бийщ, зэуакIуэ-бэнакIуэ къалъихьэ зэрыпхъуакIуэщ. Нарт эпосыр къэзыгъэщIа пасэрей адыгэхэм я нэгу щIэкIащ зэрыпхъуакIуэ куэдым къращIылIа лъыгъажэ зауэхэр. Пасэрей адыгэ  тхыдэм щыбелджылыкъым «чынт» цIэр зытеIукIа лъэпкъыр - апхуэдэцIэ зезыхьа лъэпкъ ищIэркъым тхыдэми. Эпосым къызэрыхэщымкIэ, чынтыр зэм хым къызэпрокI, зэм ищхъэрэкIэ къыдокIуейри е къуэкIыпIэмкIэ къокIри, нарт лъахэм къоужьгъэ.

Ди къуршхэм къыщежьэ псы ежэх къабзэ инхэр щытлъагъукIэ дыщемыгупсыс щыIэщ хъугъуэфIыгъуэм я нэхъ иныр зэрыдиIэм. ЦIыхур зэфэн псыкIэ къулейсыз лъахэ дапщэ тет дунейм. Псыр псоми ящхьэу зэрыщытыр къэплъытэу, зэман жыжьэхэмкIэ узэIэбэкIыжмэ, гу зылъыптэнрэ бгъэщIэгъуэнрэ мащIэкъым.

«Хьэрэдурэхэ я дыхьэпIэжькIэ» зэджэ щIыпIэр къуажэм и курыкупсэрат. Абдеж Хьэрэдурэхэ псори зэрылъэпкъыу щызэхэст.

Мы зэманым Болэтей къуажэм Блай лъэпкъым щыщ дэмысыжми, зэгуэр ахэр мыбы щыпсэуащ жылэм и пщIэр яIэту, и Iуэхум зрагъэужьу. Къапщтэмэ, Блайхэ осетин лъэпкъщ, ауэ абыхэм я нэхъыжь зэкъуэшхэу Блайрэ Къапирэ адыгэ бзылъхугъэхэр къашэри (Курп Ищхъэрэ щыщ Къуэжейхэрэ Мэрзейхэрэ япхъухэр), хуэм-хуэмурэ адыгэ лъэпкъ къатехъукIащ.

ЕтIощIанэ лIэщIыгъуэм и пэщIэдзэм Европэмрэ Урысеймрэ зыщиубгъуащ иужькIэ цIэрыIуэ хъуа профсоюз зэщIэхъееныгъэм. Абы щыгъуэм зыщIэбэнхэри я IуэхущIафэхэри зэтехуэрт. Октябрь революцэр текIуа иужь, я мурадхэр зэтехуэжакъым. КъухьэпIэмкIэ ахэр зэрыщытауэ къыщынэжат: лэжьэгъуэ зэманыр сыхьэти 8-м хуэгъэкIуэн, я улахуэхэр кърырагъэIэтын. ГуащIэрыпсэухэр хуит щыхъуа къэралым и профсоюзхэр хэт къызыщхьэщыжынур? А упщIэ гугъум и жэуапыр къэлъыхъуэнырт профсоюзхэм 1918 гъэм и щIышылэм Петроград щекIуэкIа япэ съездыр нэхъыщхьэу зытеухуари.

VI лIэщIыгъуэм ирихьэлIэу, тырку зауэлI лъэпкъхэм къагурыIуащ шым зрадзу зыщыпсэу щIыпIэхэр ябгынэным и чэзур къызэрысар. Нэр здынэплъысым адрыщI щыIэ щIыналъэхэр къэхьэхуным, тырку щIэблэм щIыгум зыщегъэубгъуным и зэман къэсат.