Къафэр - узыншагъэщ

Гупым и утыку итыкIэр куэдым гунэс ящохъу. Ансамблыр жыджэру хэтщ республикэми Урысейм и нэгъуэщI щIыналъэхэми щрагъэкIуэкI щэнхабзэ фестивалхэм, къэфакIуэхэм я фестиваль-зэпеуэхэм. НыбжьыщIэхэр мызэ-мытIэу абыхэм пашэ щыхъуащ, я гъэсакIуэхэм я цIэри къыщраIуащ. Налшык, Железноводск щекIуэкIа зэпеуэхэм «Шагъдий» ансамблыр пашэ щыхъуащ. Куржым щекIуэкIа «Оранжевый Кобулети» дунейпсо фестивалым и Гран-при-р къыхуагъэфэщащ ансамблым. Гупыр ирагъэблэгъащ Сочэ къалэм щекIуэкIа «SIFFA» кинофестивалым, «Мелодии Кавказской Ривьеры» музыкэ фестивалым. Ансамблым къыхуагъэфэщащ «Русское исполнительское искусство» фондым и президентым и щIыхь тхылъыр. Псом хуэмыдэу ди лъэпкъ къафэхэмрэ фащэхэмрэ ятхьэкъу хамэ щIыпIэхэм къикIа хьэщIэхэр. Гупым, Кавказ Ищхъэрэм и щIыналъэхэм къинэмыщIауэ, зыкъыщигъэлъэгъуащ Москва, Эстонием, Тыркум, Испанием, Франджым, Италием, Монакэ, Катарым. Къафэ лIэужьыгъуэу 30-м нэблагъэ ягъэзащIэ гупым. Аращ я къафэхэм къытрамыгъэзэжу щIэщыгъуэу сыхьэтитI-щыкIэ утыку щIитыфри.

«Шагъдий» ансамблым и гуп нэхъыжьхэмрэ нэхъыщIэхэмрэ ехъулIэныгъэфIхэр къыщахьащ Железноводск къалэ-зыгъэпсэхупIэм ЩэнхабзэмкIэ и унэм щекIуэкIа «Национальная премия имени Айседоры Дункан» V дунейпсо зэпеуэми. Ар къызэрагъэпэщащ иджырей къафэм хэлъхьэныгъэшхуэ хуэзыщIа къэфакIуэ цIэрыIуэм и щIыхькIэ. Саугъэт нэхъыщхьэм къыдэкIуэу, япэ увыпIищ ансамблым абы къыщихьащ. 

Сабийхэр къафэм, лъэпкъ хабзэм дегъэхьэхын и лъэныкъуэкIэ «Шагъдий» ансамблым мыхьэнэшхуэ иIэщ. Ансамблым и гупищым хэтщ илъэси 4 - 23-рэ хъу ныбжьыщIэу 200-м нэблагъэ. Сабийхэр Налшыки абы пэгъунэгъу къуажэхэми къокI. Гуапэщ адыгэхэм нэмыщI нэгъуэщI лъэпкъхэри ди къафэхэм зэрыдахьэхымрэ зэрызыхуагъасэмрэ. 

- Ди гъэсэнхэм зэпымыууэ яжыдоIэ УФ-м щапхъэу къыщалъыта «Нал цIыкIу» ансамблым хуэдэхэм дэплъеин, щапхъэ трахын зэрыхуейр. НыбжьыщIэхэр концертхэми дошэ, къафэм хуэдгъасэ къудей мыхъуу я нэгуи зыдогъэужь, кинотеатрхэмрэ зыплъыхьакIуэхэмрэ зэгъусэу докIуэ. ЦIыкIухэр абы нэхъри зэпэгъунэгъу ещI, зэдэлъхузэшыпхъум хуэдэу зэкъуегъэувэ. Сабийхэр къафэу щалъагъукIэ, я адэ-анэхэмрэ Iыхьлыхэмрэ дэрэжэгъуэрэ гуфIэгъуэу я нэгум къищыр псалъэкIэ къэIуэтэгъуейщ, - жеIэ Заремэ. 

Зи Iуэху бгъэдыхьэкIэ зиIэж зэщхьэгъусэхэм зэрыжаIэмкIэ, ныбжьыщIэхэр къафэм хуэбгъэсэным куэд къызэщIеубыдэ: лъэпкъ хабзэр, нэмысыр, дуней тетыкIэр, Iэпкълъэпкъыр екIуу Iыгъыныр, нэхъыжьым пщIэ хуэщIыныр, нэгъуэщIхэри. А псом къыдэкIуэу къафэр - узыншагъэщ. Ухуеймэ, къафэм зыхуэбгъэсэну зэи кIасэкъым. Курыт школ, еджапIэ нэхъыщхьэ къэзыухахэм я мызакъуэу, зи ныбжьыр илъэс 50-м нэблэгъахэри Тимуррэ Заремэрэ къафэм хуагъасэ. ИлъэсипщIым къриубыдэу псори зэхэту къэфакIуэ минищым щIигъум Унэжокъуэхэ я школыр къаухащ. КъыжыIапхъэщ, абы я деж кIуагъащIэхэр мазэ бжыгъэм къриубыдэу сценэм къызэрыщыфэр. Ансамблым хэт щIалэхэмрэ хъыджэбзхэмрэ балигъыпIэ йоувэ, дохутыр, юрист, къэфакIуэ, егъэджакIуэ, хьэрычэтыщIэ мэхъу. Нэхъыщхьэращи, щэнхабзэмрэ гъуазджэмрэ щIапIыкIа ныбжьыщIэхэм захуагъэм, пэжыгъэм, гуапагъэм я дерсхэр гъащIэ гъуэмылэ яхуохъу. 

- ЩыцIыкIум къафэм зыхуэзыгъэсэну зи хъуэпсапIэу щыта куэдым яхэтщ щхьэусыгъуэ зэмылIэужьыгъуэхэм къыхэкIыу ар къызэмыхъулIа. Зэрыт ныбжьым емылъытауэ, лъэпкъ къафэхэм зыхэзыгъэгъуэзэну гупыж зыщI дэтхэнэми ди бжэр хузэIухащ. Къафэр бзэ хуэныкъуэкъым, гъунапкъи иIэкъым, - жеIэ Заремэ. – Къафэ гъуазджэм сызэрыхэт илъэс 30-м къриубыдэу зы щIалэ закъуэщ абы зезымыгъэсэфауэ срихьэлIар. Абы и щхьэусыгъуэри езыр абы зэрыхущIэмыкъуарщ. 

Тимуррэ Заремэрэ щэнхабзэм, гъуазджэм пасэу дихьэхащ. Тимур Кэнжэ курыт школым и еплIанэ классым щIэсу хыхьащ къафэм. Кэнжэ ЩэнхабзэмкIэ и унэм Вэрокъуэ Руслъан къафэм щыхуигъасэу щыта ныбжьыщIэхэм яхэтащ ар. ИужькIэ я къуажэм ирагъэблэгъа ДзыхьмыщI Къэралбий игъэсащ курыт школыр къиухыху. «Кабардинка» къэрал академическэ ансамблым зэпеуэкIэ къыхиха къэфакIуэхэм ящыщ хъуат Тимур, дзэм къулыкъу щищIэу къигъэзэжа нэужьи абы хэтащ. 

ГъуазджэхэмкIэ Кавказ Ищхъэрэ институтым щэнхабзэмкIэ и колледжыр къиухащ Заремэ. Пшынауэ Iэзэр зэпеуэ зыбжанэм пашэ щыхъуами, зэрыцIыкIурэ къафэм дихьэхт. Заремэ и хъуэпсапIэр къехъулIащ, ар къыщыфащ республикэм и ансамбль зыбжанэм. 

- Си шыпхъухэр «Дети гор» ансамблым хэтти, си анэм сэ пшынауэ сыхъумэ нэхъ къищтэрт. Мазэ бжыгъэкIэ сызыхэта къэфакIуэ гупым сыкъыхигъэкIыжауэ пшынэ сригъауэрт, - игу къегъэкIыж Заремэ. – Си шыпхъу курыт Людэ илъэситхукIэ ансамблым къыщыфащ. Заринэ Тыркум и зы университетым и аспирантурэр къиухащ, абы къыщызэрагъэпэща къэфакIуэ гупми хэтщ. Абы я концертым сыхэтыну срагъэблэгъати, макъамэ зы-тIу сеуэу утыкум сыкъикIыжын хуея щхьэкIэ, си пшынэ еуэкIэр ягу ирихьри, сыхьэт псокIэ сыкъаутIыпщакъым. 

Къыхэгъэщыпхъэщ, «Шагъдий» ансамблыр псапэ Iуэхухэми жыджэру зэрыхэтыр, концертхэр ятурэ сабий сымаджэхэм зэрадэIэпыкъур. Апхуэдэу я концертхэм къэфакIуэхэм псапэу ирагъэблагъэ Сирием къикIыжа ди хэкуэгъухэр, республикэм щыIэ хьэщIэхэр, сабий сымаджэхэр, унагъуэ хуэмыщIахэм, бынунагъуэшхуэхэм ящыщхэр. КъэфакIуэ ныбжьыщIэхэр я гъусэу зы утыку итщ уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэхэу Сокъур Ольгэ, Нэхущ Чэрим, Хьэрэдурэ Динэ, Лосэн Тимур, ЦокIыл Азэмэт, Царикати Феликс сымэ, нэгъуэщIхэми.

Унэжокъуэхэ я унагъуэ дахэр хъуэпсэгъуэщ. ЩIалитIрэ зы хъыджэбзрэ яIэщи, адыгэ лъэпкъым и хабзэмрэ щэнхабзэмрэ щIэзыпIыкIым щIэблэ узыншэ, гъэса къызэрехъулIэм и щапхъэщ. Я нэхъыжь Ислъам илъэситI щрикъум къафэм дихьэхащ. Ар Истамбыл архитектор IэщIагъэм щыхуеджащ. Дисанэ къофэ, пшынэ йоуэ, уэрэди жеIэ. Ар ГъуазджэхэмкIэ Кавказ Ищхъэрэ къэрал институтым щэнхабзэмрэ гъуазджэмкIэ и колледжым фортепианэмкIэ и классыр къиухащ, еджэным къызэрыхэжаныкIым къыпэкIуэу Темыркъан Юрэ и стипендиер къихьу. «Къэбэрдей-Балъкъэрым и тхьэIухуд - 2015» зэпеуэм щытекIуащ. Я нэхъыщIэ Идар цIыкIу къафэмрэ макъамэ Iэмэпсымэхэмрэ зыхилъхьэ щыIэкъым. И къуэш нэхъыжьым хуэдэу, абыи архитектор хъуну и хъуэпсапIэщ. 2008 гъэм Унэжокъуэхэ я унагъуэр щытекIуащ «Ипщэ федеральнэ щIыналъэм и унагъуэ нэхъыфI» зэпеуэм. Апхуэдэу зэщхьэгъусэхэм къыхуагъэфэщащ «За благие дела» орденыр, Дунейпсо Артийскэ Комитетым и «Сердце отдаю детям» орденыр. 2019 гъэм «Лучший социальный проект - 2019» урысейпсо зэпеуэм Унэжокъуэ Заремэ япэ увыпIэр къыщихьащ «Лучший проект социального предпринимательства в сфере дополнительного образования и воспитания детей» унэтIыныгъэм хыхьэу игъэхьэзыра и лэжьыгъэм.