Гъуэгуанэшхуэ къызэпызыча

«КIуэкIуэ Валерэ зыгуэр еупщIауэ щытат: «Сыт уи дежкIэ «Кабардинка»-р? - жиIэри. Жэуапыр кIэщIт, ауэ купщIафIэт: «Ар лъэпкъым и набдзэщ». Адыгэхэр дызэрыгушхуэ къэфакIуэ гупым и лэжьыгъэр япэу зэтезыубла артистхэм яхэтащ Алэкъей Мухьэмэд.
1952 гъэм и мэкъуауэгъуэ мазэм илъэс 12 фIэкIа мыхъуауэ, ар тегушхуэри Уэрэдымрэ къафэмкIэ ансамблым кIуат яхыхьэну хуейуэ. А зэманым гупым хэтхэр балигъ защIэт, я ныбжьыр илъэс 25-м къыщыщIидзэу. Дауи къащтат щIалэ цIыкIур ансамблым?! И насып кърихьэкIа?! ЗэрыжаIэщи, и зэманым, и чэзум ирихьэлIа?! Дауэ хъуами, гупым а зэманым и балетмейстеру щыта Смелянский Леонид абы и къэфэкIэр къызэрымыкIуэу игу дыхьагъэнт.
НыбжьыщIэм къафэ щхьэхуэхэр зэкIэ игъэзащIэми, гупым и гъусэу Нартсанэ, Псыхуабэ, Армавир, Ростов, Харьков, Киев, Львов къызэхикIухьырт.
1956 - 1957 гъэхэм: Сыбыр, Урал, Поволжье, Прибалтикэ, Украинэ, Белоруссие - ансамблым щIэх-щIэхыурэ концертхэр ет. Къэбэрдейр Урысейм зэрыгухьэрэ илъэс 400 щрикъу илъэсым Мухьэмэд и ныбжьыр 17-м нэблэгъат. Махуэшхуэр зэрагъэлъэпIэнум илъэситIкIэ зыхуагъэхьэзыращ. Ансамблым къищынэмыщIауэ, а Iуэхум къыхашауэ щытащ республикэм щылажьэ гуп зэмылIэужьыгъуэхэр. ЦIыху 350-рэ Москва ягъэкIуат. Абы щыгъуэ ягъэлъэгъуауэ щытащ Шейблер Трувор и «Нартхэр» оперэ-балетыр. Ар ягъэуват Театр иным и солист Корин Сергей, Дэшу Хьэшыр, Ленинград щыщ балетмейстер Гальперин Григорий сымэ. Батрэзу джэгуар Чехрадзе Дадикот, Сэтэнейр Сосмакъ Валентинэт, Алэкъейм къыхуагъэфэщат Сосрыкъуэ и ролыр. Нэхъ хьэлэмэтратэкъэ, Мухьэмэд къафэу, Сосрыкъуэ и партиер Къашыргъэ Билал игъэзащIэу къызэрагъэпэщат. Мухьэмэд уэрэд зэрыжиIэн макъ бгъэдэлътэкъым. 
Алэкъейр илъэс 20-м иту арат «КъБАССР-м щIыхь зиIэ и артист» цIэ лъапIэр къыщыфIащам. И ныбжьыр илъэс 24-рэ щыхъуам, абы иIэт «КъБАССР-м и цIыхубэ артист» цIэри. Илъэсих дэкIри, а ехъулIэныгъэхэм къакIэлъыкIуащ «УФ-м щIыхь зиIэ и артист» фIэщыгъэри… 
Мухьэмэд хэтащ 1957 гъэм ЩIалэгъуалэмрэ студентхэмрэ я дунейпсо фестиваль Москва щекIуэкIам. Абы ансамблым и «Къафэм» дыщэ медалыр къыщыхуагъэфэщащ. Совет балеринэ цIэрыIуэ Улановэ Галинэ абы щыжиIат: «Сэ куэд си нэгу щIэкIащ, ауэ мыбы хуэдэ къэфэкIэ екIу слъэгъуакъым. Къыу дахэхэр Москва къесылIауэ фIэкIа сщIакъым». 
1958 гъэм ансамблыр Монголием щыIащ. Улан-Батор къалэм, Оперэмрэ балетымкIэ Монголие театрым, концерт 33-рэ щатат. А зэманым СССР-м и лIыкIуэу Монголием щыIэр Молотов Вячеславт. Абы и щхьэгъусэ Жемчужинэ Полинэ и жэрдэмкIэ, иужьрей пшыхьым Монголие театрым и зы артисткэмрэ Мухьэмэдрэ ислъэмей къыщызэдагъэфауэ щытащ.
1962 гъэм Алэкъейр армэм дашащ. Совет Союзым и гъэунэхуапIэ полигон нэхъыщхьэ Капустин Яр, спутникхэр щагъэлъатэ щIыпIэрат, абы и къулыкъур щрихьэкIар. Абы щыщыIэми, къэфакIуэм и зэфIэкI игъэлъэгъуащ. Хэку зауэшхуэм текIуэныгъэ къызэрыщытхьрэ илъэс 20 щрикъум абы игъэхьэзырат Кавказ дзэ округым хиубыдэхэр зыхэта концертыр. А махуэшхуэм кIэлъыплъат Брежневри политбюром хэтхэри. 
Илъэс пщыкIутI фIэкIа мыхъуауэ Мухьэмэд ансамблым къызэращтам иджыри зы фIыгъуэшхуэ хэлът. Ар хунэсащ зэман зэхуэмыдэхэм гупым и балетмейстеру щыта цIыху цIэрыIуэ куэдым я деж зыщигъэсэну. Апхуэдэхэт Смелянский Леонид, Мариинскэ театрым и къэфакIуэ пажэу щыта Гальперин Григорий, Дашу Хьэшыр, Ульбашев Мутай, Багдасаров Михаил, Никаев Ахьмэд сымэ.
 

 

БАГЪЭТЫР Луизэ.
Поделиться: