КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек хэтащ Мэзкуу щекIуэкIа «Транспорт зекIуэкIэ зэгъэпэща. Гу зылъытапхъэхэр» зэIущIэм. Ар ирихьэлIащ «Урысейм и транспортыр» зыфIаща XVIII дунейпсо форум-гъэлъэгъуэныгъэм и етIуанэ махуэм, ипэкIэ щIидза «Транспорт тхьэмахуэ-2024» зэхуэсышхуэм и зы Iыхьэу.
ЗЭIУЩIЭм къекIуэлIахэр иригъэблэгъащ УФ-м и Правительствэм и УнафэщI Мишустин Михаил. Абы къыхигъэщащ къэралым и транспорт IэнатIэм, санкцэ къращIылIахэм щхьэкIэ къэмынэу, зэрызиужьым. «Президентыр щхьэхуэу тепсэлъыхьауэ щытащ транспортым и Iэмалхэм зегъэубгъун зэрыхуейм, ар зэманым декIуу, здынэсыпхъэ лъагапIэм нэсын папщIэ. Транспортым и лэжьэкIэм цIыхухэм я псэукIэри, промышленностым, туризмэм зэрызаужьри, щэн-щэхуэным къыпэкIуэ мылъкум и инагъри, лъэпкъ экономикэм и быдагъри епхащ», - жиIащ абы.
Правительствэм гъэхьэзырын еух щIышылэм яублэну лъэпкъ проектыщIэхэр. АбыхэмкIэ унэтIыныгъэ нэхъыщхьэхэм зыщIагъэкъуэну я мурадщ: гъущI гъуэгухэр, кхъухь тедзапIэхэр, аэропортхэр, машинэ зэблэкIыпIэхэр зэIузэпэщ ящIынущ. Мыхьэнэшхуэ ират лъэныкъуэ псори бжыгъэр зи тегъэщIапIэ Iэмэпсымэхэм пащIэным. Гулъытэ хэха хуащIынущ IэщIагъэлIхэр ягъэхьэзырынми.
Правительствэм и УнафэщIым и къуэдзэ Хуснуллин Марат къыщыпсалъэм, нэхъ убгъуауэ тепсэлъыхьащ къэралым и транспортыр фIыуэ зекIуэн папщIэ, автомобиль гъуэгухэм мыхьэнэшхуэ зэраIэм. Дызэрыт илъэсым и кIэм ноблагъэ «ГъуэгуфI шынагъуэншэхэр» лъэпкъ проектыр. «Илъэсихым къриубыдэу, километри 150-м нэблагъэ гъуэгу е щIэуэ яухуащ, е зэIузэпэщ ящIыжащ. ЩIыналъи 105-м ит машинэ гъуэгухэр зытетыпхъэ мардэм нагъэсащ. Машинэхэр нэхъыбэ, цIыхухэр нэхъ зекIуэрей зэрыхъуам щхьэкIэ къэмынэу, гъуэгум къыщыхъу гузэвэгъуэхэм я бжыгъэр процент 22-кIэ хэщIащ, хэкIуэдахэм я бжыгъэр - процент 20-кIэ нэхъ мащIэ хъуащ. Илъэсихым и кIуэцIкIэ къыубжмэ, ар цIыхупсэ мин зыбжанэ мэхъу».
И гугъу ящIащ щIыналъэхэм транспортыщIэ етын зэрыхуейми. 2020 гъэм щегъэжьауэ абыхэм ящыщу мин 13-м нэс зэрахъуэкIащ. КъалэныщIэу зыхуагъэувыж 2030 гъэ пщIондэ цIыхубэр зэрызекIуэ транспорту мин 40-м нэс щIэкIэ зэрахъуэкIыну.
УФ-м транспорт IуэхухэмкIэ и министр Старовойт Роман къызэхуэсахэм ягу къигъэкIыжащ зи унафэ ищI министерствэм зыхуигъэувыж къалэн нэхъыщхьэр - дуней псом нэхъ зыхуей хуэзауэ тет транспорт зекIуэкIэ зэрагъэпэщыныр, Урысейр и экономикэкIи, абы щыIэ псэукIэм и тыншагъымкIи адрей къэралхэм япеуэфын хуэдэу.
«ГъуэгуфI шынагъуэншэхэр» проектым ипкъ иткIэ Къэбэрдей-Балъкъэрым гъуэгум и инфраструктурэм фIыкIэ зыщихъуэжащ. Илъэсихым и кIуэцIкIэ машинэ гъуэгуу километр 1118-м нэс зэIузэпэщ ящIащ, лъэмыжхэр хиубыдэу, километр 375-м иджырей уэздыгъэхэр ирагъэувэкIащ, лъэс лъагъуэу 56-рэ яухуащ, гъуэгу нагъыщэрэ шынагъуэншагъэм хэхъуэным хуэунэтIа нэгъуэщI дамыгъэу 1700-м нэс трагъэуващ.
Япэу зыхуей хуагъэзэнухэм хагъэхьэ цIыхубэр зэкIуэлIэрей ухуэныгъэхэр, туристхэм я нэ къызыхуикI щIыпIэ щIэщыгъуэхэр, машинэ куэдыIуэ щызэтрихьэ къалэ, къуажэ гъуэгушхуэхэр. Зытетыпхъэ мардэм дызэрыт илъэсым нагъэсащ иджыри километри 150-рэ, уэздыгъэ трагъэуващ километр 75-м.
ЩIэкIэ яхъуэж цIыхухэр зэрызекIуэ транспортри: зэманым декIу автобус 44-рэ къащэхуащ, аэропортыр зэIузэпэщ ящIыжынымкIэ щIэгъэкъуэн хъуну программэм хыхьэн папщIэ, УФ-м Транспорт IуэхухэмкIэ и министерствэм йочэнджэщ. Президент Путин Владимир а лъэныкъуэмкIэ республикэм и жэрдэмыр къыдиIыгъащ.
КъызэщIэубыдауэ къапщтэмэ, «ГъащIэм папщIэ инфраструктурэ» лъэпкъ проектым хиубыдэу, дяпэкIи гъуэгу-транспорт къудамэр ирагъэфIэкIуэнущ. КIуэкIуэ Казбек жиIащ зыхуагъэувыжа къалэнхэр и чэзум зэрахузэфIэкIынум шэч къызэрытримыхьэр.
