КIэрэф Аминэ: «Си сабиигъуэм епха гукъэкIыжхэр гуапэщ».

КIэрэф Аминэ экономист ныбжьыщIэщ, Банк «Нальчик» ООО-м и лэжьакIуэщ. ФIыуэ зыхэгъуэза и IэщIагъэм гурэ псэкIэ пэрытщ, зэрыжиIэмкIи, абы гъащIэм къыщыхуэсэбэп куэдми хуегъасэ. И IэщIагъэм, зыдихьэххэм теухуауэ къыджиIам фыщыдогъэгъуазэ.

- Аминэ, дэнэ щIэныгъэ щызэбгъэгъуэтар?

- Белгород потребкооперацэмкIэ и университетым Налшык щиIэ и къудамэр 2010 гъэм экономисту къэзухащ. Гупым и старостэу, студсоветым и унафэщIым и къуэдзэу сыщытащ деджэху. Си студент гъащIэр щIэщыгъуэт, Iуэху дахэхэмкIэ, тхылъыфIхэмкIэ гъэнщIат. Жыджэру сыхэтт щIалэгъуалэм папщIэ республикэм щекIуэкI Iуэхухэм. Сыстуденту «Си къэрал - си Урысей» зэпеуэм сыхэтащ, бизнес-проект згъэхьэзырри. 2008 гъэм сыхэтащ студент, еджакIуэ жыджэрхэм къызэрагъэпэщ «Дызэкъуэтщ» Iуэхум. Псапэ зыпылъ Iуэхухэми куэдрэ сыхыхьэрт, уеблэмэ къызэзгъэпэщырт. Сабий ныкъуэдыкъуэхэм папщIэ щыIэ «Эдельвейс» клубым фIыщIэ тхылъ къысхуигъэфэщауэ щытащ абы папщIэ. ЩIы-промышленнэ комплексым елэжь щIэныгъэлI ныбжьыщIэхэм я етIуанэ щIэныгъэ конференц Къэбэрдей-Балъкъэр мэкъумэш университетым щекIуэкIырти, абы иджырей экономикэм пыщIа Iуэхугъуэхэм теухуауэ сыкъыщыпсэлъат. Мис ахэр си гум нэхъ къинащ.

- Иджыпсту узыпэрыт лэжьыгъэм сыт удэзыхьэхыу хэлъыр?

- ЕджапIэ нэхъыщхьэр къэзуха нэужь, Банк «Нальчик» ООО-м и учёт-операцэ къудамэм экономисту лэжьэн щыщIэздзащ. Си къалэныр цIыху щхьэхуэхэм, хьэрычэтыщIэхэм, IуэхущIапIэхэм, фирмэхэм, зэгухьэныгъэхэм банк Iуэхутхьэбзэхэр яхуэсщIэнырт. Илъэсищ дэкIри, а къудамэм и экономист нэхъыжь сащIащ. Къудамэм щылажьэ псоми ящIэм сыщыгъуэзэн икIи сыкIэлъыплъын хуейщ. Си лэжьыгъэм егъэлеяуэ жэуаплыныгъэшхуэ пылъщ, пэжым ухуеймэ. Ар ахъшэ Iуэхум зэрепхам и закъуэкъым щIыжысIэр. Ди IуэхущIапIэм къекIуалIэхэр зыщIэупщIэм теухуауэ жэуап, чэнджэщ еттын папщIэ, щIэныгъэри мащIэщ, Iуэху бгъэдыхьэкIэ тэмэм уиIэн хуейщ. Дэ цIыхуу къыдэкIуалIэм хьэл-щэн зырыз яIэщ. Дащепсалъэм деж, ар къэдмылъытэу хъунукъым. Хэбгъэзыхьмэ, психолог щэн гуэрхэри къызыкъудох. КъакIуэхэр къыдоцIыху, я гупсысэхэр зыхэтщIэ мэхъу. Си лэжьыгъэм нэхъыщхьэ дыдэу хэлъыр, дауи, Урысей Федерацэм и хабзэхэмрэ Урысей Банкым къигъэув мардэхэмрэ сригъуэзэн зэрыхуейрщ. Банкым щылажьэ экономистым ахэр зэтещыпыкIауэ ищIэн хуейщ. Дэтхэнэ зы Iуэхутхьэбзэри набдзэгубдзаплъэу къыдопщытэ. Мыбдеж къэлъытапхъэщ къыдэхьэлIа хабзэхэр зэпымыууэ дджыжын, щIэуэ къащтэм дыщыгъуэзэн зэрыхуейр. Сыту жыпIэмэ, абыхэм щIэх-щIэхыурэ зэхъуэкIыныгъэхэр халъхьэ. ГъэщIэгъуэн, жыпIэмэ, гъэщIэгъуэнщ си лэжьыгъэр, сыдехьэх. Махуэ къэс щIэ гуэрхэр къызощIэ.

Набдзэгубдзаплъэу ущытыныр, пэжагъ пхэлъыныр, захуэм утетыныр, гупым уахэту улэжьэфыныр – мыхэр пхэлъын хуейщ. А псом нэмыщI, ди IуэхущIапIэм и хабзэ нэхъыщхьэр - банк щэхур хъумэныр - къыхэзгъэщынут.

- Аминэ, уи сабиигъуэмрэ IэщIагъэ пхуэхъуамрэ зэпыщIа, уехъуапсэу щыта экономист ухъуну?

- Си сабиигъэум епха гукъэкIыжхэр гуапэщ. Анэшхуэ-адэшхуэм сазэрыбгъэдэсам къысхилъхьащ хуабагъэ мыкIуэщI. Си адэшхуэр езыр бухгалтерт. Школым сыщIэмытIысхьэ щIыкIэ абы сигъэщIат бжэкIи, зэрагъэбагъуэ зэрагуэшри, сригъэсат шахматрэ шашкэрэ сыджэгуфу. Арауэ къыщIэкIынущ сэ IэщIагъэ схуэхъуам гу хузэзыгъэщIари. Си анэри экономистщ. Экономист унагъуэм сыкъыхэхъукIащ.

- Школым математикэмрэ физикэмрэ нэхъыфI дыдэу щыплъэгъуауэ къыщIэкIынущ…

- Хьэуэ - тхыдэращ. Уеблэмэ тхыдэмкIэ егъэджакIуэ сыхъуну сехъуапсэрт.

- Сыт хуэдэ тхыгъэхэм уеджэну нэхъ удихьэхрэ?

- Тхылъ седжэн сфIэфIщ икIи жанр щхьэхуэ гуэр хэзубыдыкIыркъым. IуэрыIуатэри, художественнэ тхыгъэхэри, детективхэри, энциклопедие зэмылIэужьыгъуэхэри, усэхэри, тхыдэри содж. НэхъыфI дыдэу слъагъу усакIуэщ Лермонтовыр. Къыхэзгъэщыну сыхуейщ Толстой и «Война и мир», Крестовский и «Петербургские трущёбы», Оруэлл Джордж и «1984», Дюма и «Граф Монте-Кристо», Толкиен и «Властелин колец», Рэнд Айн и «Атлант расправил плечи» тхыгъэхэр. Тхылъхэр фIыуэ слъэгъуащ си сабиигъуэм щыщIэдзауэ. Ар сыт щыгъуи тхылъ зи Iэпэгъу си анэм тесха щапхъэщ. Унэм библиотекэ щыдиIэщ. СыщыцIыкIуми, гъэмахуэ зыгъэпсэхугъуэхэм сэ джэгуным ипэ изгъэщу щытащ тхылъхэр.

- Лэжьыгъэм укъыщыдэхуэм уи псэр сыткIэ бгъэнщIрэ?

- ЗэрысхъэнIауэ, хэздыкIыну сфIэфIщи, лэжьыгъэм сыкъыщыдэхуэм деж абыкIи зытызогъэу. Си анэшхуэр дахэу дэуэ щытащ, си анэри мадэ. Сэри си мурадхэм хэтщ сыдэфу зезгъэсэну.

- ЦIыху цIэрыIуэхэм жаIа Iущагъхэм куэдрэ къэбгъэсэбэп яхэт?

- «АхъшэкIэ къэпщэху хъуну псори - пудщ» Бернард Шоу и псалъэхэмкIэ сыарэзыщ. Ныбжьэгъугъэр, лъагъуныгъэр, пщIэр къыпхуэщэхунукъым. ГъащIэм сыт хуэдэ гъэунэхупIэ уригъэувэми, цIыхуу укъэнэн хуейщ. Уи гум жиIэмрэ уи напэм къезэгъымрэ утетмэ, ущыуэнукъым.