Зытригъапсэм блэмыукI фочауэт

Ахуэмгъуэт Хьэсин Тамбий и къуэр Къызбрун ЕтIуанэ (Ислъэмей) къуа­жэм къыщалъхуащ 1923 гъэм, на­къыгъэм и 9-м. Тамбий и унагъуэм ­зэгурыIуэ илът, лэжьыгъэр фIыуэ ­щалъагъурт, хьэщIагъэ яхэлът. ЛIыр колхозым щылажьэрт, унэгуащэм уна­гъуэ, бын Iуэхухэр и пщэм дэлът. Анэм быным яхилъхьэрт щэн дахэ, щIи­пIыкIырт адыгэ хабзэм, игъасэрт цIыхугъэ яхэлъу. Апхуэдэу и бынхэр игъэсэнымкIэ сэбэп къыхуэхъурт щIэх-щIэхыурэ яжриIэ хъыбарыжь­хэр, Iуэ­рыIуатэр, и нэхъыжьхэм ядилъэгъуа щапхъэхэр. Хьэсин зэрыбынитхум я нэхъыжьт. Тамбийрэ Гуащасэрэ я бынхэр къыдэкIуэтейрт, ­мурадхэр ящIырт, къэзыухъуреихь ду­нейр я щIэ­щыгъуэу псэурт… Ар­щхьэ­кIэ, псори напIэзыпIэм къызэпиудат ­зауэжьым. 

Илъэс 17-м иту Хьэсин зауэм дэкIащ. Зытригъапсэм блэмыукI фочауэ жану итащ щIалэр зэхэуэ гуащIэхэр щекIуэкI губгъуэм. IэпсынщIэлъэп­сын­щIэт, жант, хэлъэт иIэт, гурыхуэти, зауэлI ныбжьыщIэм пщэрылъ къыщащI Iуэхухэр екIуу игъэзащIэрт. Хьэсин яхэтащ Мэздэгу, Ставрополь, Ростов, Севастополь, Мелитополь, нэгъуэщI къалэхэри хуит къэзыщIыжахэм. Ахуэм­гъуэтыр 59-нэ армэм и 347-нэ дивизэм и 1177-нэ фочауэ полкым и къудамэм и унафэщIт. Зауэр къэмыхъей щIыкIэ, нэщанэ еуэнымкIэ зэпеуэ куэдым бжьыпэр щиубыдурэ къэгъуэгурыкIуа щIалэм и нэIэ щIэт сэлэтхэр куэдым хуигъэсащ. Зыхэт взводым и снайпер ­нэхъыфI хъуат мазэм къриубыдэу зыхэта гъэунэхуныгъэхэм къызэрагъэ­лъэ­гъуамкIэ. Фочауэ-снайпер Iэзэм ­фашист 70 хуэдиз иукIащ. Езым игъэ­сэжащ снайпер цIыхуи 300-м нэс. Ар ­къалъытащ зауэлIым «Снайпер» да­мыгъэр къыщы­хуагъэфащэм. Командирым дамыгъэр къритыжа нэужь, унафи ищIащ снайпер фоч нэхъыфI дыдэ къратыну,  «Старшему сержанту Ахомготову от командующего» псалъэхэри тратхэну. 
Сержант нэхъыжьыр зыхэта зэхэуэ ­нэхъ гуащIэ дыдэхэм ящыщт Керчь деж щекIуэкIар. Дзэ Плъыжьым и сэлэтхэм хэщIыныгъэшхуэ къритат бийм, топышэхэмкIэ хьэлэчыр къыхрагъэхырт. Нэмыцэхэм ди сэлэтхэм къытраунэщIэну ягъэхьэзыра топхэм ящыщ зы ­къигъэуащ Хьэсин. Бийм ­зыщигъэбыда щIыпIэм гу къылъамытэу екIуалIэри, топ зэрагъауэм лагъым тридзащ. Ахуэм­гъуэтым гу къы­лъатащ фашистхэм, къыкIэлъыуэуи щIадзащ. ЩIалэ хахуэр къикIащ а псэ­зэ­пылъхьэпIэм - ныбафэкIэ пщыурэ ­щIы­тIым нэсри, абыи лагъым дидзащ. Псэууэ къэна нэмыцэ офицерхэмрэ сэлэтхэмрэ гъэру къищтащ снайпер лIыхъужьым. ­Хьэсин зэрихьа лIыгъэм теухуа тхыгъэ фронтым къыщыдэкIыу щыта «Знамя Родины» газетым 1944 гъэм жэпуэгъуэм и 28-м тетат. 
Ахуэмгъуэтым хахуэу зыкъыщигъэ­лъэгъуащ Севастополь хуит къыщащIыжми. Бийм и Iэщэфащэхэр щи­хъумэ автомашинэу тIу къигъэуащ, нэмыцэ офицеру 8 иукIащ. Севасто­поль деж уIэгъэ щыхъуащ зауэлIыр. Ауэ госпиталым кIуэн идакъым, медсанчастым и уIэгъэр щригъапхэри, Iэ­щэр къищтэжат. 
Снайпер Iэзэ, зытригъапсэм блэмыукI фочауэ, зауэлI хахуэ Ахуэмгъуэт Хьэ­син къыхуагъэфэщащ дамыгъэ куэд. Абыхэм ящыщщ ЩIыхьым и етIуа­нэ, ещанэ нагъыщэхэр зиIэ орденыр, «Кавказыр хуит къызэрищIыжам пап­щIэ», «Зауэ щIыхьым папщIэ», «Германием зэрытекIуам папщIэ» медалхэр. Мызэ-мытIэу къратащ Сталин Иосиф и фIыщIэ тхылъ. Хэку зауэшхуэм и етIуанэ нагъыщэ, Октыбрь революцэм и орденхэр зауэлIым къратащ цIыхухэр мамыр гъащIэм хыхьэжа нэужь - 1985, 1971 ­гъэхэм. 
Зауэр иуха нэужь, Ахуэмгъуэт Хьэсин щалъхуа щIыпIэм къигъэзэжащ. И ­къуажэгъухэм ящIыгъу колхозыр къи­Iэтыжащ, губгъуэм илэжьыхьащ. Уна­гъуэ дахэ иухуащ, быниплI къыщIэ­хъуащ. Ди жагъуэ зэрыхъунщи, и бынхэм ящыщу псэужыр ипхъу Алёнэ и закъуэщ. Хьэсин лэжьакIуэшхуэт, цIыху емызэшт. Къуажэдэсхэм пщIэшхуэ къы­хуащIт, куэдым яхуэхъурт чэнджэ­щэгъу. 
1988 гъэм мазаем и 30-м дунейм ехыжащ зауэ гъуэгум лIыхъужьу ирикIуа, зауэ нэужьми къуажэ гъащIэр зэте­гъэувэжыным хэлъхьэныгъэ хуэзыщIа сэлэт хахуэр, адыгэлIыр. Абы и цIэр ­фIащыжащ Ислъэмей къуажэм и уэ­рамхэм ящыщ зым.