БадзэуэпIэшэ

Узыфэ зэмылIэужьыгъуэхэр зыпкърытхэр гъэхъужыным адыгэхэр хуэIэзэу щытащ. БадзэуэпIэшэ (белемнит) мывэри къагъэсэбэпырт. Абы и цIэр зы зэман яIэпыхури, «шэ папцIэ», «тхъуэбзащхъуэ», «къущхьэхъу мывэ» - жаIэу щытащ. 
БадзэуэпIэшэр фочышэм ещхьщ. И инагъкIэ Iэпхъуамбэшхуэм хуэдиз мэхъу. А мывэ хущхъуэм ущрихьэлIэнущ ди щIыналъэм, сэху здэщыIэ бгыхэм, псыхъуэхэм. Ар сэбэпышхуэу къалъытэрт цIынагъэр  гъэгъущынымкIэ. Нобэрей дохутырхэм  яхуэмыгъэхъуж, шын зрищIэкIа уIэгъэр а мывэмкIэ щагъэхъуж щыIэщ. 
Джатырызауэ, Сэшхуэрызауэ лъэхъэнэм а мывэр мылъкушхуэу ябжырт. Адыгэм хуэдэу уIэгъэхэм елэжьыф щымыIауэ тхыгъэхэм къыхощыж. ЗекIуэ кIуэ, адыгэ цей зыщыгъхэм, я хьэзырхэм и зы илъхьэпIэ цIыкIур бадзэуэпIэшэ мывэм иубыду щытащ, зауIэжми къауIэми зрахьэлIэу. 
 Пасэ зэманым я Iэр къутамэ, фэбжь ягъуэтамэ, ар фэм иджыри иIыгъыжыххэмэ, бадзэуэпIэшэр ирахьэлIэурэ къупщхьэр ягъэкIыжыфу щытауэ къаIуэтэж. Абы дагъэIэпыкъурт шыпсыранэр, джэдгыныр, бэджыгъищыр, кърий тхьэмпэр, жыгыфэ нэгъунэ.