Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр университетым IэнатIэхэм зегъэужьынымкIэ и центрым зыбжанэ лъандэрэ лэжьыгъэ хъарзынэ ирегъэкIуэкI, еджапIэ нэхъыщхьэр къэзуха ныбжьыщIэхэр лэжьыгъэкIэ къызэгъэпэщыным хуэунэтIауэ. Абы ехьэлIауэ иджыблагъэ КъБКъУ-м менеджментымкIэ, туризмэмрэ хьэщIагъэм пыщIа IуэхугъуэхэмкIэ и къудамэм иджыблагъэ зэIущIэ щекIуэкIащ. IэнатIэхэр къэIэтынымкIэ икIи зегъэужьынымкIэ щIыналъэм къыщызэрагъэпэщ лэжьыгъэхэр зи нэIэ тет центрым и жэрдэмыр лэжьакIуэ къэзылъыхъуэ хьэрычэтыщIэхэм, къулыкъущIэхэм, лэжьыгъэ IэнатIэ хуейхэм я зэхуэсым и жыпхъэм икIри, ахэр щызэпсалъэ, Iуэху еплъыкIэхэмкIэ щызэдэгуашэ утыкум хуэкIуащ.
Лъэныкъуэхэр зытепсэлъыхь Iуэхугъуэхэр нэхъыбэу зытеухуар зи IэщIагъэм фIыуэ щыгъуазэ, абы хуэгъэза есэныгъэхэм зрагъэужьыну зэфIэкI хэхахэр зыбгъэдэлъ цIыхухэр гъэхьэзырын, абы хуэгъэзауэ университетым иригъэкIуэкI лэжьыгъэр щIэгъэхуэбжьэн зэрыхуейрт. Абы къищынэмыщIауэ, зэIущIэм хэтахэм гулъытэ ин хуащIащ щIэныгъэ нэхъыщхьэ шрагъэгъуэт IуэхущIапIэхэр къэзыухыу IэщIагъэрылажьэ хъуну тезыубыдахэр лэжьыгъэкIэ къызэгъэпэщын зэрыхуейм. КъызэгъэпэщакIуэхэр хущIэкъуащ абы и IуэхукIэ щIыналъэхэм я ехъулIэныгъэхэр зэуIу ящIыну, нэхъыфIыIуэхэм а лэжьыгъэр къызэрызэрагъэпэщым жылагъуэр щыгъуазэ хуащIыну. ИлъэситIым нызэрыхьэсащ щIалэгъуалэр зыпэрыхьэ IэнатIэхэм зегъэужьыным хуэунэтIауэ къызэрагъэпэща КъэпщытакIуэ центрыр а IуэхумкIэ ипэ ища хэгъэгухэм я IэпэIэсэныгъэхэм хэплъэу я Iэмал здынэсыр, бжыгъэм тещIыхьа лэжьэкIэмкIэ ябгъэдэлъ зэфIэкIхэр зыхуэдэр къихутэ, бжыгъэрылъанэ IэнатIэхэмкIэ «Факультетус» зыфIаща центрхэр зэрылажьэ щIыкIэр иубзыху зэрыхъурэ.
«Университетхэм IэнатIэхэм зегъэужьынымкIэ хэт центрхэр абы и зы къудамэщ, студентхэр, еджэныр къэзыухахэр, цIыхур лэжьыгъэкIэ къызэзыгъэпэщыну хьэрычэтыщIэхэмрэ IуэхущIапIэхэмрэ зэпызыщIэщ. Къэралым мылъку зыхуиутIыпщ лэжьапIэ IэнатIэ куэд апхуэдэ центрхэм цIыхукIэ къызэрагъэпэщащ. Абы университетхэм, академиехэм, институтхэм Iэмал къаритащ щIалэгъуалэм ягъуэт щIэныгъэ нэхъыщхьэр еджэныгъэм и мызакъуэу, практикэ лъэныкъуэмкIэ иунэтIыну, щIыналъэхэр нэхъыбэу зыхуэныкъуэ IэщIагъэхэм я пщIэр къиIэтыну, еджакIуэхэр абы дригъэхьэхыну. КъищынэмыщIауэ, IэнатIэхэм зегъэужьынымкIэ центрхэм пщэрылъ яIэщ утыку ирашэ щIалэгъуалэм лэжьыгъэмкIэ яIэн хуей щэнхабзэр къиIэтыну, заужьын, зытеувэ гъуэгум зиубгъун щхьэкIэ, япэу лъэбакъуэ щич IэнатIэм и акъылрэ и гуащIэрэ щигъэлъэгъуэн зэрыхуейр гуригъэIуэну.
IэнатIэхэм зегъэужьынымкIэ центрхэм къызэрагъэпэщыр лэжьакIуэхэмрэ IэщIагъэрылажьэхэмрэ я фондым и закъуэкъым. Ахэр хущIокъу щIэблэщIэр езыхэр жэрдэмщIакIуэ ящIыну, гукъэкI зыхуащI Iуэхугъуэхэр гушхуауэ утыку кърагъэхьэну, программэхэмрэ пэхуэщIэхэмрэ зэхагъэувэрэ ар мылъкукIэ къызэзыгъэпэщыфынум екIуу бгъэдалъхьэу игъэсэну. Сыт хуэдэ щIыкIэкIэ а хъуэпсапIэхэм датеIэбэфынуми, ахэр дапхуэдэу зыIэрыдгъэхьэфынуми, абы методикэ лэжьыгъэу етхьэлIэфынуми куэдкIэ елъытащ ди цIыхум къыхэкIыну IэщIагъэлIыр зыхуэдэнур», – жиIащ КъБКъУ-м IэнатIэхэм зегъэужьынымкIэ и унафэщI Куэцэ Ратмир.
Абы къищынэмыщIауэ, Куэцэ Ратмир къыхигъэщащ иужьрей илъэсхэм дунейр щIэгъэхуэбжьауэ зыхуэкIуэ бжыгъэрылъанэ экономикэмрэ IэнатIэхэмрэ еджапIэм гулъытэ хэха хуищI хъуащ.
– КъБКъУ-м бжыгъэрылъанэ IэщIагъэхэм папщIэ программэ щхьэхуэхэр зэхигъэувэу йокIуэкI. Центрым иригъэкIуэкI лэжьыгъэм уеплъмэ, щIэныгъэ нэхъыщхьэ щрагъэгъуэт еджапIэхэм ящыщу КъБКъУ-м и «Факультетус» IуэхущIапIэм тхьэмахуэ зыбжанэ хъуауэ пашэныгъэр иIыгъщ, апхуэдизкIэ щIэупщIэшхуэ иIэщи. КъБКъУ-м ухуэныгъэм, архитектурэм, дизайн хуэIухуэщIэхэмкIэ и къудамэр къэзыуххэм IэщIагъэмкIэ зрагъэгъуэт щIэныгъэм къыдэкIуэу, бжыгъэрылъанэм и Iэмалхэми хуэIэижьу къыщIокI. Иджырей дунейм технологиещIэхэм, бжыгъэрылъанэ Iэмалхэм ущыгъуазэу щытыныр мыхьэнэшхуэ зиIэ Iуэхугъуэу щытщ. Абы и лъэныкъуэкIэ уеплъмэ, ди еджапIэм къыщIэкIхэр хуэмыхуу жыпIэ хъунукъым. Къыхэгъэщын хуейщ, иужьрей илъэсхэм ди еджапIэр къэзыухахэм я нэхъыбэм «Факультетус» бжыгъэрылъанэ утыкум илъ анкетэм къигъэув упщIэхэм жэуап зэрыратар, лэжьапIэ IэнатIэ ягъуэтынымкIэ яIэ Iэмалхэр а щIыкIэм тету нэхъыбэ зэращIар. АбыкIэ щIалэгъуалэм къагъэлъагъуэ я зэфIэкIыр здынэсыр, яхузэфIэкIынур зэрымымащIэр, – жиIащ Куэцэм.
Куэцэ Ратмир и псалъэм къыхигъэщащ КъБКъУ-м и ректор Алътуд Юрэ и фIыгъэкIэ, университетым и къудамэхэм псоми щызрагъэгъуэт IэщIагъэм зэрызрагъэужь Iэмалхэр зэрыхаухуанэр, абы къыщIэкI студентхэм, лэжьыгъэ къэзылъыхъуэхэм ар иужькIэ фIыуэ къазэрыхуэщхьэпэжыр. Университетхэмрэ лэжьыгъэр зи IэмыщIэ илъ IэнатIэхэмрэ зэрызэдэлажьэм мис апхуэдэ щапхъэфIхэр къыдэкIуащ.
КъБР-м Сатумрэ промышленностымкIэ и палатэм и унафэщIым и къуэдзэ ГъукIэлI Мурат зэрыжиIамкIэ, сыт хуэдэ Iуэхури и пIэм икIыу зыиужьын щхьэкIэ лэжьакIуэм и IэщIагъэм фIыуэ зэрыхищIыкIым зэрелъытар. «КъБКъУ-м иригъэкIуэкI лэжьыгъэм хьэрычэтыщIэхэмрэ лэжьакIуэ къэзылъыхъуэ IэнатIэ зэмылIэужьыгъуэхэмрэ тыншыгъуэ къарет. Университетыр ди щIыналъэм IэщIагъэлIхэр къыщIэгъэкIынымкIэ кIыщу жыпIэ хъунущ. Iэмал имыIэу егъэджэныгъэмкIэ программэхэр щIыналъэр зыхуэныкъуэ IэнатIэхэм я дежкIэ гъэпсауэ щытын, студентхэм зрагъэгъуэт щIэныгъэр практикэ мыхьэнэ зиIэ есэныгъэмкIэ гъэзэн хуейщ.», – жиIащ ГъукIэлIым.
ЗэIущIэм къыщыпсэлъащ «Консультант плюс» IуэхущIапIэм и унафэщIым и къуэдзэ Дзэгуей Руслан, «Азимут» хьэщIэщым и унафэщI Гергоковэ Маринэ, «Промсвяльбанк»-м ди щIыналъэм щиIэ къудамэм и унафэщI Нэхущ Азэмэт. Ахэр псори тепсэлъыхьащ зи унафэ ящI IуэхущIапIэхэм лэжьыгъэр зэрыщызэтеубла щIыкIэм, абы бжыгъэрылъанэ Iэмалхэмрэ егъэджэныгъэм ипкъ иткIэ щIалэгъуалэм ират есэныгъэхэмрэ щаубыд увыпIэм хэлъ щхьэхуэныгъэхэм.
«Дэ Iэмалыншэу дыщыгъуэзэн хуейщ щIыналъэхэм щыщыIэ щытыкIэм, щыщIэныгъэ къыщыхэкI щIыпIэхэм ди псалъэрэ чэнджэщрэ ялъэдгъэIэсын, хэкIыпIэхэр дызэщIыгъуу къэдгъуэтын папщIэ. Мы зи гугъу тщIы центрхэм я пщIэм кIуэ пэтми хохъуэ, абыхэм якъуэлъ зэфIэкIыр зэрымымащIэр цIыхухэм зэхащIыкI икIи къагурыIуэ мэхъу. Аращи, стратегие мыхьэнэ зиIэ IэнатIэхэм къыщегъэжьауэ улахуэ пыухыкIа къызыпэкIуэ сыт хуэдэ лэжьыгъэми цIыхубэр къешэлIэнымкIэ центрхэм яIэ лъэкIыныгъэм зегъэубгъун хуейщ. Гъуэгур зэIухащ, IэщIагъэр щыIэныгъэм и зы джэлэсу зэрыщытыр хэти зэхищIыкIын хуейщ. КъБКъУ-р, абы и лъэныкъуэкIэ, дэтхэнэ зы еджакIуэми и зэфIэкIыр наIуэ щищIыфыну утыкущи, центрхэм я къалэнхэр нэхъыбэрэ хэIущIыIу ящIу, ахэр зрашалIэу лэжьыгъэр гъэпсыпхъэщ», – жиIащ КъБКъУ-м щIалэгъуалэ Iуэхухэмрэ гъэсэныгъэ лэжьыгъэмкIэ и къудамэм и унафэщI Къумыкъу Резуан.
ЗэIущIэм и кIэухым абы хэтахэр зыхуэныкъуэ е зыгъэпIейтей IуэхугъуэхэмкIэ зэпсэлъылIащ, чэнджэщхэр зэIэпахащ.
