ЩIэныгъэм хуищI хэлъхьэныгъэхэр

Гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал институтым щекIуэкIащ «Проблемы системного изучения языка, фольклора и литературы народов Северного Кавказа в современных культурно-исторических реалиях» урысейпсо щIэныгъэ-практикэ конференцыр. Ар къызэрагъэпэщащ филологие щIэныгъэхэмкIэ доктор, профессор, Урысейм ЩIэныгъэхэмкIэ и Академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щIэныгъэ центрым Гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ и институтым и щIэныгъэ лэжьакIуэ нэхъыщхьэ БакIуу Хъанджэрий къызэралъхурэ илъэс 85-рэ зэрырикъум и щIыхькIэ.

Зэхыхьэр иригъэкIуэкIащ Гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал институтым и унафэщI, тхыдэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, профессор Дзэмыхь Къасболэт. Абы зэIущIэм ирагъэблэгъа хьэщIэхэр зэхуэсахэм яригъэцIыхуащ: экономикэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, Дунейпсо Адыгэ Хасэм и тхьэмадэ Сэхъурокъуэ Хьэутий, техникэ щIэныгъэхэмкIэ кандидат, Урысейм ЩIэныгъэхэмкIэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щIэныгъэ центрым и унафэщI Нэгъуей Залымхъан, КъБР-м и Парламентым и депутат, ЩIэныгъэхэмкIэ Дунейпсо Адыгэ академием и щIэныгъэлI-секретарь Щхьэгъэпсо Сэфарбий, Къэбэрдей Адыгэ Хасэм и тхьэмадэ ХьэфIыцIэ Мухьэмэд, Къэрэшей-Шэрджэс къэрал университетым, шэрджэс-абазэ филологиемкIэ и кафедрэм и профессор, КъШР-м лъэпкъхэм я бзэ къэхутэныгъэхэмкIэ и центрым и унафэщI ПIаз Сергей, ЕсэнтIыгу къалэм и «Ставрополь къэрал пединститутым» и унафэщI, филологие щIэныгъэхэмкIэ доктор Чотчаевэ Маринэ, КъШР-м и Жьакуэ къуажэм и курыт еджапIэм и унафэщI Хъубий Салимэ, Жьакуэ къуажэм и курыт еджапIэм адыгэбзэмрэ литературэмкIэ и егъэджакIуэ Мамхэгъ Залинэ, ГъуазджэхэмкIэ Кавказ Ищхъэрэ къэрал институтым и профессор ЩауэцIыкIу Людмилэ сымэ.

Дзэмыхь Къасболэт и псалъэм къыхигъэщащ гъуэгуанэ купщIафIэ къэзыкIуа егъэджакIуэ, щIэныгъэлI БакIуу Хъанджэрий Кавказ Ищхъэрэм и хэгъэгухэм я литературэджхэм фIыуэ къызэрацIыхур, абы пщIэ къызэрыхуащIыр, и лэжьыгъэмкIэ иIэ зэфIэкIыр ину къызэралъытэр, езыри фIыуэ къызэралъагъур. АдэкIэ Дзэмыхьым жиIащ зи сабиигъуэр Хэку зауэшхуэм хиубыдахэм БакIуур зэращыщыр, и адэр абы зэрыхэкIуэдар, и анэм IуэрыIуатэр фIыуэ ищIэу, и бынхэр абы щIипIыкIыу зэрыщытар. Классих курыт школыр къиуха нэужь, Хъанджэрий Черкесск щыIэ школ-интернатым щIэтIысхьащ. Зи IэщIагъэм хуэIэижь егъэджакIуэфIхэр иIащ абы. КъБКъУ-м и филологие къудамэр къиухри, еджэным щыпищащ СССР-м ЩIэныгъэхэмкIэ и академием Дунейпсо литературэмкIэ и институтым и аспирантурэм. Филологие щIэныгъэхэмкIэ кандидат цIэр иIэу абы лэжьэн щыщIидзащ Карачаевск къалэм дэт пединститутым. IэщIагъэлI нэсыр иужькIэ ди щIыналъэм къэIэпхъуащ. Къэрэшей-Шэрджэс, Къэбэрдей-Балъкъэр республикитIри и зэхуэдэ лъахэщ абы. Хъанджэрий жыджэру хэтащ Урысейм, хамэ къэралхэм щекIуэкI щIэныгъэ конференцхэм, и унафэм щIэту кандидат, доктор лэжьыгъэхэр IэщIагъэлI куэдым пхагъэкIащ.

Сэхъурокъуэ Хьэутий къыщыпсалъэм къыхигъэщащ зэхыхьэм зэрырагъэблэгъар гуапэ зэрыщыхъуар, Хъанджэрийрэ абырэ я зэныбжьэгъугъэр лъапIэу къызэрилъытэр, ар зэрыцIыху пэжыр, къызыхэкIам зэрыхуэфащэр. Хъанджэрий узыншагъэ быдэ иIэу иджыри и IэнатIэм илъэс куэдкIэ пэрытыну ехъуэхъуащ ар БакIуум.

Ди щIыналъэм и щIэныгъэлIхэм къабгъэдэкIыу Нэгъуей Залымхъан БакIуум и махуэр зэригъэлъапIэмкIэ ехъуэхъуа нэужь, жиIащ лъэпкъ литературэм и зыужьыныгъэм хэлъхьэныгъэфI зэрыхуищIар, дяпэкIи а Iуэхум пищэну зэрыщыгугъыр, и къэхутэныгъэ лэжьыгъэхэм щIэупщIэ зэраIэр. Ар Хъанджэрий ехъуэхъуащ узыншагъэ, дэрэжэгъуэ иIэу иджыри куэдрэ лэжьэну. Нэгъуейм я IуэхущIапIэм къыбгъэдэкI фIыщIэ тхылърэ тхылъ саугъэтхэмрэ иритащ БакIуум.

ХьэфIыцIэ Мухьэмэд жиIащ Хъанджэрий зигу зэIуха цIыхуфIу, гуапэу, ныбжьэгъу пэжу зэрыщытыр икIи Хъанджэрий зыхуигъэзащ и лэжьыгъэхэм иджыри къыхигъахъуэу, фIым я фIыжыр къехъулIэу дяпэкIи псэуну.

Абы пызыща Щхьэгъэпсо Сэфарбий Хъанджэрий зыхуигъэзащ узыншагъэрэ ехъулIэныгъэрэ иIэу илъэсищэ гъащIэ къигъэщIэну. Ар къеджащ ЩIДАА-м и президент, УФ-м и Федеральнэ Зэхуэсым ФедерацэмкIэ и Советым Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм къыбгъэдэкIыу сенатору щыIэ, политик цIэрыIуэ Къанокъуэ Арсен БакIуу Хъанджэрий зэрызыхуигъазэ хъуэхъум.

Институтым и щIэныгъэлI-секретарь Къумыкъу Динэ пшыхьым къыщеджащ БакIуум и лэжьэгъухэмрэ ныбжьэгъухэмрэ къызэрехъуэхъу тхыгъэхэм. Абы итщ адыгэ хабзэм тет щIэныгъэлI, егъэджакIуэ, къызэгъэпэщакIуэ IэкIуэлъакIуэм щIэныгъэм хэлъхьэныгъэфIхэр зэрыхуищIыр, литературэм, республикэм еш имыщIэу зэрыхуэлажьэр, зэгуэр абы щIэныгъэм щыпхиша лъагъуэр щIалэгъуалэм гъуазэ зэрахуэхъуар, лэжьыгъэри унагъуэри къызэрехъулIар. Хъанджэрий и лэжьэгъухэм къабгъэдэкI псалъэм къыхагъэщащ дэтхэнэми гулъытэ зэрахуищIыр гуапэ зэращыхъур. Пшыхьым къыщеджащ КъБР-м и Правительствэм, КъБР-м ЩэнхабзэмкIэ и министерствэм, Къэрэшей-Шэрджэс, Шэшэн республикэхэм, Москва къалэм, нэгъуэщI щIыпIэхэм къикIа хъуэхъу телеграммэхэм.

АдэкIэ зэIущIэм къыщыпсэлъащ филологие щIэныгъэхэмкIэ доктор, Гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ Къэрэшей-Шэрджэс институтым литературэмкIэ и къудамэм и щIэныгъэ лэжьакIуэ нэхъыщхьэ Чекалов Пётр, ПIаз Сергей, Чотчаевэ Маринэ, Хъубий Салимэ, ЩауэцIыкIу Людмилэ, сымэ. Хъанджэрий фIыщIэ яхуищIащ зэхыхьэм зыкърезыгъэхьэлIахэм, хъуэхъу, псалъэ гуапэхэр къыхужызыIахэм.