Сыт хуэдэ макъамэри къэзыгъэIурыщIэ

ДифI догъэлъапIэ

Гуазэ Тимур оперэ уэрэджыIакIуэ хъуну гугъэ уэзыгъэщI бгъэдэлъ хуэдэтэкъым. Ар къызэрыгуэкI къуажэ щIалэ цIыкIуу Тэрч районым хыхьэ Плановскэ къуажэм къыщыхъуащ: школым щеджэрт, и адэ-анэм ядэIэпыкъурт, и ныбжьэгъухэм я гъусэу топ кърихуэкIырт… Ауэ псом нэхърэ нэхъыфIу илъагъур еджэнырт, нэхъыбэу къихьри тхут.

Еханэ классым щыщIэсым музыкэмкIэ езыгъаджэ пшынауэ цIэрыIуэ, уэрэдус Тубай Артурщ абы макъ зэриIэм гу лъызытар. Псоми уэрэд жаIэрт, Тимур и закъуэт щэхури, еупщIащ: «Сыт, усымаджэ?» «Хьэуэ», - итащ жэуап. «НтIэ жыIэ уэрэд». Гуазэм и макъым зэрызригъэIэту: «Макъ уиIэщ уэ!» - игъэщIэгъуащ Артур.

«Сигу къина а дакъикъэхэм къыщыщIедзэ си творческэ гъуэгуанэм, - игу къегъэкIыж Тимур. – Лъэпкъ щэнхабзэм зыщиужьыж зэмант ари, зэIущIэ зэмылIэужьыгъуэхэр куэду ирагъэкIуэкIырт. Тубайм сигъэхьэзырурэ абыхэм сыхэтт». Гуазэр щеджэ 1-нэ школым сабийхэм ядэлэжьэну къэкIуат Тэрч налмэс Iэмэпсымэ заводым и лъэпкъ къэфакIуэ ансамблым и гъэсакIуэ Шыдыгъу Къэнщауэ. Тубайм ари иригъэдэIуащ щIалэ цIыкIум и макъым. Игу ирихьри, ныбжьыщIэхэм я гъусэу адыгэ хабзэр и лъабжьэу игъэува «Унэишэм» хигъэхьащ. А лэжьыгъэр район, республикэ зэхьэзэхуэ зыбжанэм щагъэлъэгъуащ, щытекIуауи щытащ.

Школыр къиухырт, ауэ зригъэгъуэтыну зыхуей IэщIагъэр иджыри къыхихатэкъым Тимур. И адэ-анэр хуейт КъБКъУ-м и инженер-техникэ къудамэм щIэтIысхьэну. Курыт еджапIэр къызэриух экзаменхэр итыным куэд къэмынауэ, и анэшхуэм деж Акъбащ Ипщэ къуажэм кIуэрт. Автобусым ар щыхуэзащ ГъуазджэхэмкIэ Кавказ Ищхъэрэ къэрал институтым и егъэджакIуэ Шэрыб Валерэ. КъыщыщIэупщIэм и Iуэху зыIутыр хуиIуэтащ, институтым щIэтIысхьэну кърита чэнджэщми едэIуащ. КъэпщытакIуэ гупым я пащхьэм адыгэ цIыхубэ уэрэдыжьрэ «По Дону гуляет казак молодой» уэрэдымрэ щигъэзащIэри, СКГИИ-м щIэтIысхьэным щыхуагъэхьэзыр и къудамэм къащтащ, абы илъэситI щеджа иужь, уэрэджыIакIуэхэр щагъэхьэзыр къудамэм и япэ курсым и студент хъуащ. Гуазэм гуапэу игу къегъэкIыж и гъэсакIуэ, институтым уэрэд жыIэн гъуазджэмкIэ и кафедрэм и егъэджакIуэ нэхъыжь КъуийцIыкIу Валерэ. Тимур нэхъ пэгъунэгъур цIыхубэ уэрэд жыIэнырт, классикэ лIэужьыгъуэм хищIыкIышхуэ щыIэтэкъым. Ар фIыуэ езыгъэлъэгъуар, игъэзэщIэнымкIэ хэлъ зэфIэкIхэр къэзыхутар КъуийцIыкIурщ. Шэч хэмылъу, езы уэрэджыIакIуэ ныбжьыщIэри емызэшу лэжьащ и макъым зишэщIын папщIэ.

Мыпхуэдэу жеIэ и егъэджакIуэм Гуазэ Тимур щхьэкIэ: «Зэчий нэхъ лъагэ зыхэлъ си еджакIуэхэм ящыщ зыщ ар, уэрэджыIакIуэ гъуэзэджэщ, актер хъарзынэщ. Гу лъытапхъэщ а тIури зэгъусэу зыхэлъыр зэрымащIэм. Тимур лирикэ тенор макъ лIэужьыгъуэрщ иIэр. Ар зэхуэдэу фIыуэ полъэщ камернэ музыкэми опернэми. Уэрэд жыIэным и Iэмал псоми фIыуэ щыгъуазэщи, ахэр концертхэми зыхэт оперэхэми къыщегъэсэбэпыф. И макъым щIэдэIухэр и ужьым иту ешэ жыпIэкIэ ущыуэнукъым, утыкум къыщикIыжкIэ Iэгуауэшхуэр хуаIэт. ИгъэзащIэ уэрэдым е арием спектакль псо къыхещIыкIыф Тимур. Ар и щыхьэтщ гъуазджэр фIыуэ зэрилъагъум, ар къыдалъхуауэ зэрыхэлъым. Гуазэм уэрэд жыIэныр и лэжьыгъэу къыпхуэлъытэнукъым, ар дэзыхьэх, фIыуэ хуеджауэ зыхищIыкI Iуэхугъуэщ. ЩIалэщ Тимур, зы зэман ди республикэр иригушхуэ хъунущ. Си щхьэкIэ хъуагъэххэу къызолъытэр.

ЗанщIэу гъуазджэм и лъагапIэм нэсакъым Гуазэр. Ар зи щIэныгъэр хэзыгъахъуэ, щIэ гуэр къэзылъыхъуэ, гупсысэ уэрэджыIакIуэщ. Классикэ музыкэр тыншу къигъэIурыщIакъым абы. Макъамэм и къабзагъэр зыхищIэн щхьэкIэ классик уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэхэм ягъэзащIэхэр зытет пластинкэ Iэджэ едэIуащ, дерсхэм зыри димыгъэхуу егугъуу еджащ. Апхуэдэу дыдэу жэуаплыныгъэ пылъу ядэлэжьащ ар гъуазджэхэмкIэ школ №1-м и еджакIуэхэм – абы щылэжьащ Гуазэр. Я зэфIэкIыр къыщапщытэжым и деж, абы и гъэсэнхэм псэлъэкIэмкIи, зыIыгъыкIэмкIи, я макъ гъэIукIэмкIи зэфIэкIыфIхэр къагъэлъагъуэрт».

КъуийцIыкIум жиIам дэщIыбгъужыфынур зыщ: нобэр къыздэсым ар Тимур и гъэсакIуэщ, хуей щыхъум и чэнджэщ ирехьэлIэ.

2001 гъэм институтыр къиухащ Гуазэм. Абы лъандэрэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал филармонием, СКГИИ-м камернэ ансамблымрэ концертмейстер IэзагъымкIэ и кафедрэм я лэжьакIуэщ. Илъэс зыбжанэ хъуауэ Музыкэ театрым и уэрэджыIакIуэщ, япэу зыхэтауэ щытар Леонкавалло Руджеро и «Паяцы» оперэрщ. Рахманиновым и «Алеко» оперэмрэ (цыджан щIалэм и партиер) Штраус и «Летучая мышь» опереттэмрэ (Альфред) хэтщ.

Гуазэм и зэфIэкIыр хэзыгъэхъуахэм ящыщщ филармонием и концертмейстер Тепловэ Вероникэ. Абы концерт куэдым хуигъэхьэзыращ, Владикавказ, Калининград щекIуэкIа зэIущIэхэм зыкъыщигъэлъагъуэм фортепианэм еуар Вероникэщ.

Урысейпсо, дунейпсо зэхьэзэхуэхэм я лауреатщ Гуазэ Тимур. Институтым и еплIанэ курсым щIэсу ар хэтащ Кавказ Ищхъэрэм и уэрэджыIакIуэхэм я япэ зэхьэзэхуэ зэIухам. Абы къыщихьащ и япэ текIуэныгъэри. 2004 гъэм ар хэтащ камернэ уэрэд жыIэнымкIэ «Янтарный соловей» IV дунейпсо зэхьэзэхуэм (Калининград), и дипломанти хъуащ. ИлъэситI дэкIри зэпеуэу тIум зэдыхэтащ: оперэ уэрэджыIакIуэ ныбжьыщIэхэм я II дунейпсо зэхьэзэхуэ Лисициан П. и цIэр зезыхьэмрэ (щекIуэкIар Владикавказщ) композитор щIалэ Къэбардокъуэ Мурат и гъусэу зыкъыщигъэлъэгъуа, уэрэджыIакIуэ-фортепианнэ дуэтхэм я III Урысейпсо зэпеуэ зэIухамрэ. 2007 гъэм СКГИИ-м и студент хорым и гъусэу щыIащ Собиновым и цIэр зезыхьэ V Губернскэ фестивалым. Абы щагъэзэщIат «ИстамбылакIуэ» адыгэ цIыхубэ уэрэдыр, Бицу Юрэ зэлэжьыжар. КъэпщытакIуэ гупым ягу ирихьащ а лэжьыгъэр, япэ нагъыщэм и лауреати хъуащ. Гуазэм щхьэкIэ саугъэт щхьэхуэ ятащ абы щыгъуэ, зи закъуэу уэрэд жызыIахэм я нэхъыфIу къалъытэри.

«Сэ нэгъуэщI гуэру сылэжьэну сыхуейкъым, - жеIэ Тимур. – Уэрэд жыIэнырщ си псэм ехуэбылIэр, си гур хэзыгъахъуэр». Тимур егъэзащIэ игу ирихь, и макъым щхьэкIэ ятха уэрэд псори: оперэм щыщ ариехэр, романсхэр, неаполитан уэрэдхэр, адыгэ цIыхубэ уэрэдхэр, нэгъуэщI куэди.

ИСТЭПАН Залинэ.
Поделиться: