США-м и Мэриленд штатым хыхьэ Балтимор къалэм Хопкинс Джон къыщызэIуихауэ щыIэ университетым (Johns Hopkins University жыхуиIэрщ, и къудамэхэр Китайм и Нанкин, Италием и Болонье къалэхэм дэтщ) щылажьэ, уафэщI жыжьэхэмкIэ геолог Изенберг Ноам «Acta Astronautica» щIэныгъэ журналым хуигъэхьэзыра и тхыгъэм къызэрыхэщымкIэ, астрофизикхэм Марсым хуаутIыпщыну зыхуамурад хьэршыкIуэ кхъухьлъатэм а планетэм гъунэгъу хуэхъуным тригъэкIуэдэну зэманыр куэдкIэ нэхъ мащIэ ищIынущ и гъуэгуанэр Дыгъэм нэхъ пэгъунэгъу Венерэ уафэщIым блэкIыу хузэтраухуэмэ.
ЩIэныгъэлIхэм къызэрабжамкIэ, Марсым нэсын папщIэ, апхуэдэ лъагъуэм техьа кхъухьлъатэм зекIуэм гъэсыныпхъэу щигъэкIуэщIынуми, зэрыщыту къатщтэмэ, тригъэкIуэдэнуми хэпщIыкIыу кIэригъэхунущ, астронавтхэми апхуэдэ гъуэгуанэр нэхъ шынагъуэншэу къахущIэкIынущ.
Нэхъапэхэм астрофизикхэм Марсым хьэршыкIуэ кхъухьлъатэ яутIыпщын и IуэхукIэ, и гъуэгуанэр щыпхыгъэкIын хуейуэ къалъытэу щытар а уафэщIымрэ ЩIы Хъуреймрэ уэгум зэрыщызекIуэ я орбитэхэр гъунэгъу щызэхуэхъукIэ, а тIум я зэхуаку дэкIыут. АрщхьэкIэ, апхуэдэ лъагъуэм техьа космонавтхэм къагъэзэжын папщIэ, а планетитIым я зэкIэлъыкIуэкIэр аргуэру зэтехуэху илъэситIым щIигъукIэ (мазэ 26-рэ) пэплъэн хуей хъунут.
Ауэ щыхъукIи, Хопкинс Джон и университетым щылажьэхэм Марсым нэхъ псынщIэу узэрынэсыну лъагъуэр здыпхышыпхъэр Венерэм и Iэгъуэблагъэр арауэ къыщIалъытам щхьэусыгъуэ зыбжанэ иIэщ. Япэрауэ, хьэршыкIуэ кхъухьлъатэр а планетэм блэкIыу бутIыпщмэ, абы узэрызыщIишэ и гравитацэр, къызэрыпхущIэрыIэм къыхэкIыу, къыпхуэгъэсэбэпынущ. А Iуэхугъуэм, зэрынэрылъагъущи, зекIуэм текIуэдэну гъэсыныпхъэр игъэмэщIэнущ. Ар зыуэ. ЕтIуанэрауэ, кхъухьлъатэр Венерэм блэлъэтыкIыным тращIыхьмэ, космонавтхэм къыщагъэзэжыфыну пIалъэри игъэмэщIэнущ: апхуэдэ зекIуэкIэм ихьынур мазэ I9 къудейщ (япэрейм етлъытмэ, илъэс ныкъуэкIэ нэхъ мащIэнущ).
Изенберг Ноам къызэрилъытэмкIэ, гъуэгуанэщIэм астрофизикхэм къахуихьыну фIыгъуэхэм ящыщ зыщ кIуэрыкIуэу зыблэлъэтыкIыну Венерэм къыщекIуэкIхэр зрагъэлъэгъунымкIи IэмалыфIхэр къазэрыхукъуэкIынур.
Нэхъыщхьэжыр аращи, Венерэм блэкI лъагъуэу зи кIыхьагъыр илъэс иримыкъур а Iуэхур къезыхьэжьахэм абдежым щыпхашыфмэ, дяпэкIэ хьэршыкIуэ кхъухьлъатэхэр уафэщI жыжьэхэм хуэзыутIыпщыну зи мурадхэм я дежкIи, Марсыр псэупIэ зыщIыну гугъэ зыхуаIэ цIыхухэр ирищызэхэзекIуэн и лъэныкъуэкIи ар хэкIыпIэфIщ.
