КъБКъУ-р «Приоритет-2030» программэм хэтщ

Урысей Федерацэм ЩIэныгъэмрэ еджапIэ нэхъыщхьэмкIэ и министерствэм и комиссэм къыхихащ «Приоритет-2030» программэм хэтыну еджапIэхэр. Урысей Федерацэм и къалэ 49-м щыIэ еджапIэ нэхъыщхьэу I06-м грант иратынущ, дэтхэнэми сом мелуани I00 хуэзэу. Абыхэм ящыщу 28-р Москва дэтщ, II-р – Санкт-Петербург. Апхуэдэу программэм хыхьащ щIыналъэ 47-м я еджапIэ нэхъыщхьэу 67-рэ. ЕджапIэ 80-р Урысей Федерацэм ЩIэныгъэмрэ еджапIэ нэхъыщхьэмкIэ и министерствэм ейщ. Абыхэм яхэтщ Бэрбэч Хь.М. и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетри.

Программэм хыхьэ еджапIэ нэхъыщхьэхэр илъэс къэс яхъуэжынущ.

 

Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и ректор Алътуд Юрий къызэрыджиIамкIэ, еджапIэ нэхъыщхьэмрэ IэщIагъэ щрагъэгъуэту абы хыхьэ курыт еджапIэхэмрэ нобэ студент мин I7-м нэс щоджэ. Ахэр Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и зыужьыныгъэр зыгъэкIуэтэну къару инщ.

Нобэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым лэжьыгъэшхуэ щокIуэкI еджакIуэхэм я зэфIэкIым хэгъэхъуэным, IэщIагъэлI нэсхэр гъэхьэзырыным, ахэр лэжьыгъэ IэнатIэкIэ къызэгъэпэщыным хуэунэтIауэ. Апхуэдэу мыбы гулъытэ хэха щыхуащI IэщIагъэ зэхуэмыдэхэм щыхурагъаджэ IэнатIэхэм зегъэужьыным, еджапIэ нэхъыщхьэм щрагъэкIуэкI къэхутэныгъэхэр экономикэм и IэнатIэ зэхуэмыдэхэм щыхэпщэным, иджырей технологиемрэ псэуныгъэмрэ ехьэлIа хьэрычэтыщIэ лэжьыгъэхэм зегъэубгъуным.

20I5 гъэ лъандэрэ Урысей Федерацэм и щIыналъэ зэхуэмыдэхэм къикIауэ ди деж щеджэну къакIуэ абитуриентхэми я бжыгъэм хэхъуэ зэпытщ. Псалъэм папщIэ, 2020 гъэм ахэр цIыху 2440-рэ хъурт, мы гъэ еджэгъуэщIэми абыхэм къахэхъуащ. «Приоритет–2030» программэр щиухым ирихьэлIэу щIыналъэхэм къикIауэ еджапIэ нэхъыщхьэм щеджэхэм я бжыгъэр процент 20-м нэсынущ.

ЦIыхухэм щIэныгъэ нэхъыщхьэ егъэгъуэтынымкIэ дунейпсо рынокым университетыр зэрыхэтми зригъэубгъу зэпытщ. 20I5–2020 гъэхэм нэгъуэщI къэралхэм къикIауэ КъБКъУ-м щеджэхэм я бжыгъэр хуэди 4-кIэ нэхъыбэ хъуащ (400-м икIри I700-м нэсащ). Ди деж иджыпсту щоджэ къэрал 40-м къикIа ныбжьыщIэхэр, 2030 гъэм а бжыгъэр 50-м нэсынущ). ЕджапIэ нэхъыщхьэр къаухауэ я деж зыгъэзэж е ди щIыналъэм щыпсэуну, IэнатIэ зэхуэмыдэхэм щылэжьэну къанэхэм я бжыгъэр процент 20-м нэсынущ.

Илъэс къэс нэхъыбэ хъунущ етIуанэ IэщIагъэ зэгъэгъуэтынымкIэ университетым щылажьэ программэм тету еджэхэм я бжыгъэри. А программэм IэщIагъэлI IэзэхэмкIэ къызэригъэпэщынущ псынщIэу зызыужь ди щIыналъэр.

 

Университетым егъэбыдылIа еджапIэ корпусхэм, IуэхущIапIэхэм, нэгъуэщI мылъкухэм, апхуэдэу абы щылажьэхэмрэ щеджэхэмрэ я бжыгъэкIэ ар Къэбэрдей-Балъкъэрым щынэхъ ин дыдэщ, налог нэхъыбэ зыт IуэхущIапIитхум ящыщ зыщ.

ПсынщIэу зызыужь щIыналъэ экономикэмрэ социальнэ IэнатIэмрэ зыхуэныкъуэ IэщIагъэлIхэр гъэхьэзырыным сыт щыгъуи гулъытэшхуэ хуащI университетым и унафэщIхэм. Абы хуэунэтIащ еджапIэ нэхъыщхьэм зэрызиужьыну яубзыхуа хэкIыпIэ нэхъыщхьэхэр.

 «Дэ ди мурадщ 2030 гъэм ирихьэлIэу республикэм и школхэр къэзыух ныбжьыщIэхэм я процент 75-р ди деж щеджэу къызэгъэпэщыныр. ИлъэсипщIым къриубыдэу университетым игъэхьэзырынущ экономикэр нэхъ зыхуэныкъуэ, хьэрычэт щIэным хуэгъэса IэщIагъэлIу мин 270-м щIигъу. Ахэр нэхъыбэу ехьэлIащ туризмэмрэ санаторно-курортнэ IэнатIэмрэ. Республикэм и экономикэм дежкIэ абыхэм мыхьэнэшхуэ зэраIэр къилъытэу, университетыр хэтщ медицинэ туризмэр IэщIагъэлI IэзэхэмкIэ къызэригъэпэщыну. АбыкIэ ядэгуэшэнущ адрей щIыналъэхэми, Кавминводхэри хэту. Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетыр къэзыуххэр хуэгъэпсауэ щытынущ псынщIэу зызыхъуэж гъащIэм езэгъ къудейуэ къэмынэу, щытыкIэр зыубзыху, лэжьапIэ IэнатIэщIэхэр къызэзыгъэпэщ, бизнесым унэтIыныгъэщIэхэр езытыф цIыху пэрытхэу», - жеIэ еджапIэм и унафэщIым.

Республикэм и экономикэм зегъэужьыным, цIыхухэм я псэукIэр егъэфIэкIуэным хуэунэтIауэ КъБР-м лэжьыгъэшхуэ щокIуэкI. Республикэм и валовэ продуктым хуэдитIкIэ хэхъуэнущ. Апхуэдэу пIалъэ мыкIыхьым тещIыхьауэ щытынущ тхьэмыщкIагъэр гъэкIуэдыным теухуа лэжьыгъэхэр. Ахэр гъэзэщIа хъунущ къэралым и дэIэпыкъуныгъэ хэлъу, Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ Кавказ Ищхъэрэмрэ я щIыналъэхэм я ефIэкIыныгъэхэр, технологие пэрытыр къагъэсэбэпкIэрэ. А къалэн инхэр зэгъэхъулIэнымкIэ хэкIыпIэфI хъунущ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и зэфIэкIыр щIыналъэм и зыужьыныгъэм нэхъ убгъуауэ къыхэшэныр.