Аслъэн

(новеллэ)

Псоми Аслъэн и гугъу ящIт а зэманым. Ар хэтми ищIэу ди къалэ цIыкIум дэсыр мащIэт, ауэ абыкIэ зызумысыжынур нэхъ мащIэжт. «Аслъэн, зиунагъуэрэ!» – жаIэрт, абыкIэ псори къаIуэтауэ ябжу. Хэти ар уафэм нэс иIэтыну хуежьэрт, и лIыгъэмрэ и къарумрэ къыхигъэщу, хэти иIуатэрт Аслъэн зэгуэр лIы иукIауэ. Ар зи инагъ зы щIалэ къуэгъужь цIыкIу гуэрым къиубэрэжьауэ зыгъэхъыбари щыIэт. Дауэ щымытми, нэхъыбэр Аслъэн и телъхьэт, ар къызыхэкIри жыIэгъуейт.

Сэ Аслъэн зэзакъуэ слъэгъуауэ арат, ари уэрамым кърикIуэу. «Аслъэн къокIуэ»! – жаIэурэ псори зэплъэкIти, сэри сызэплъэкIат. Ар егъэлеяуэ лIышхуэт, псоми къахэщт. Ину бакъуэу къехт Къэбэрдей уэрамым, блэкIыу хъуар къызэреплъыр ищIэу. ТщхьэщыкIа нэужьи, зыкъомрэ сыкIэлъыплъат абы, си гупсысэр Iэджэм хуэкIуэу: «ЛIы иукIар пэжмэ, хэт иукIар, щIиукIари сыт? Дауэ къапщтэу цIыху зэрыбукIынур, итIанэ, зыри къэмыхъуа хуэдэ, узэрыпсэунур?»

ЗыкъомыфI дэкIауэ, зы жэщ кIыфI гуэрым, етIуанэу сыхуэзащ Аслъэн. Гувауэ сыкъыздэкIуэжым, зы къуэгъэнапIэ зэв гуэрым щIалэжь гуп дэту солъагъу. Зэрефар я нэгум къищт, зэзэуэжыным нэсауэ зэдауэхэрт. Шынагъуэ гуэрым сызэрыIууар зыхэсщIат, ауэ икIуэтыжыпIэ сиIэтэкъым.

Зэдэуэныр щагъэтри, щIалэхэр си дежкIэ къэплъащ. «Мор сукIмэ, си щIыхуэр стекIыжа?» – щIэупщIащ абыхэм ящыщ зы, и Iэпэр си дежкIэ къишийри. Жэуапым пэмыплъэу ар къысхуэкIуэу къежьащ, зэщIэлыдэ гуэр и жыпым кърихри. Си лъэр щIэнат, сыщIэпхъуэн зэрыхуейри къызгурымыIуэжу.

Абдеж, къыздикIар сымыщIэу, Аслъэн кIыфIыгъэм къыхокI. «Сыт мы щIалэм къыпыфхыну фызыхуейр?» – къэIуащ япэу зэхэсх абы и макъ шынагъуэр. Аслъэн зэралъагъуу, щIалэжьхэр, къеплъэкI ямыIэу, зэбгрыжащ. «КIуэ, си щIалэ цIыкIу, кIуэж, жэщым уэрамым удэмыт, узыIууэнур пщIэнукъым», – жиIащ Аслъэн щабэу.

Унэм сынэсыжа нэужь, псори аргуэру зэ си нэгу щIэкIыжащ. ГъэщIэгъуэнратэкъэ, Аслъэн къыщызбгъэдыхьам щыгъуэ и щхьэм фIэкIа слъэгъуауэ сщIэжыртэкъым…