Насып щIэкъунырщ щIэныгъэ Iуащхьэм дэзышар

Зи илъэс 90-р мы бжьыхьэм зыгъэлъэпIэну КъБКъУ-м 1958 гъэм  япэу къыщIигъэкIа IэщIагъэлIхэм ящыщщ зи гъащIэ псор егъэджакIуэу къэгъуэгурыкIуа УнащIэ Хьэутий Ехья и къуэр. ЕджапIэ нэхъыщхьэхэр къэзыухахэм IэнатIэ зэхуэмыдэхэм зыщрапщытым, Хьэутий и лэжьыгъэм къыщыщIидзащ Хьэтуей къуажэм дэт курыт еджапIэм.
Хьэутийрэ абы и щхьэгъусэ Нырхэ япхъу Розэрэ а къуажэм зэрыщыпсэуар илъэсищ къудей пэтми, езым къызэралъытэр зыщалъхуа жылэжьут. Ахэр яхуэарэзыт къадэлажьэхэм, абы щыпсэуху я бысыму щытахэм, дэIэпыкъуэгъу къахуэхъуа дэтхэнэми.
I933 гъэм Аруан районым хыхьэ Псыкуэд къуажэм къыщалъхуа УнащIэм къуажэ еджапIэм класси 4-р къыщиухри, адэкIэ щыпищэн школ къуажэм зэрыдэмытым къыхэкIкIэ, лъэсу Новоивановскэ кIуэурэ щеджащ. Хьэутий и ныбжьыр илъэс I4-м фIэмыкIауэ, и къуэш нэхъыжьхэм ар лэжьакIуэ здащтащ. ЗэрылъэкIкIэ унагъуэм защIигъакъуэу, еджэнри хыфIимыдзэу Грузием щылэжьащ. Абы къикIыжа нэужь, I953 гъэм, Къэхъун курыт еджапIэр къыщиухащ, а гъэ дыдэми КъБКъУ-м и физикэмрэ математикэмкIэ и къудамэм щIэтIысхьащ.
Узэрыхуейуэ псори къохъулIэркъым. УнащIэми къызэринэкIащ гъащIэм къигъэув Iуэхугъуэ гугъухэр. Зи щIэныгъэм хэзыгъэхъуэну щIэхъуэпс щIалэщIэм аспирантурэм щIэтIысхьэну и мурадт, ауэ къызыхэкIа унагъуэм апхуэдэ мылъку зэрабгъэдэмылъым къыхэкIкIэ, пIалъэ гуэркIэ зигъэгувэн хуей хъуащ.
Ар къызыгурыIуэ, зэхэщIыкI зиIэ щхьэгъусэм, унагъуэр гугъу зэрехьым къимыгъэдзыхэу, тригъэчыныхьащ Хьэутий и щIэныгъэ-къэхутэныгъэ лэжьыгъэм адэкIэ пищэну.
I960 гъэм абы и насып къихьащ аспирантурэм щIэтIысхьэну, ассистенту университетым уващ, и унагъуэри къалэм къишэжащ. Аспирантурэр къиуха нэужь, ар щIэныгъэрылажьэ нэхъыщIэу, иужькIэ кафедрэм и егъэджакIуэ нэхъыжьу университетым щыIащ. Ауэ щIэныгъэ ехъулIэныгъэу иIэ псор щызэIэригъэхьар 1971 гъэм щегъэжьауэ псэуху щылэжьа геометриемрэ алгебрэмкIэ кафедрэрщ. Абы щыкIуа япэ илъэсым Хьэутий и кандидат лэжьыгъэр Тбилиси щыпхигъэкIащ, 1974 гъэм кафедрэм и доцент хъуащ. 1976 гъэм щегъэжьауэ илъэс 15 – кIэ кафедрэм и унафэщIу щытащ. Ипщэ къыдэхуэ къалэнхэм нэмыщI, УнащIэм хэлъхьэныгъэ хъарзынэхэр хуищIащ математикэ щIэныгъэм зегъэужьыным. ЩIэныгъэ – къэхутэныгъэ, егъэджэныгъэ-гъэсэныгъэ и лъэныкъуэкIэ иригъэкIуэкIа лэжьыгъэ купщIафIэхэм папщIэ Хьэутий къыхуагъэфэщащ къэралым и дамыгъэ лъапIэхэр, щIыхь тхылъхэр. Зи IэщIагъэм фIыуэ хэзыщIыкI егъэджакIуэм пщIэшхуэ щиIэт студентхэми къыдэлажьэхэми я деж.
УнащIэм теухуа мы тхыгъэ кIэщIыр и щыхьэтщ мурад пщIар къохъулIэн папщIэ тегушхуэныгъэ пхэлъу ипэкIэ укIуэтэн зэрыхуейм. Щхьэмыгъазэу и хъуэпсапIэм зэрыхуэкIуарщ УнащIэ Хьэутий къикIуа гъащIэ гъуэгуанэр щызыгъэпсынщIар, абы и лъэпощхьэпохэр къыщIызэринэкIыфар.
ЩIэныгъэлI емызэшу, цIыху угъурлыуэ дунейм тета УнащIэ Хьэутий и фэеплъыр къыдэлажьэхэми иригъэджахэми я гум ихуркъым, абы и дуней тетыкIар я щапхъэщи.

МАМХЭГЪ Астемыр, КъБКъУ-м и егъэджакIуэ.
Поделиться: