КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек нобэ республикэм и хабзэубзыху орган нэхъыщхьэм къыщыпсэлъащ. Абы ищIа докладыр теухуауэ щытащ 2022 гъэм республикэм иIа социально-экономикэ зыужьыныгъэмрэ 2023 гъэм къыщыщIэдзауэ 2025 гъэ пщIондэ зыхуагъэувыж къалэнхэмрэ.
ЗэIущIэр къызэIуихащ КъБР-м и Парламентым и УнафэщI Егоровэ Татьянэ. Абы къызэхуэсахэр щигъэгъуэзащ КъБР-м и Парламентым и лIыкIуэу УФ-м сенатору щыIэ Ульбашев Мухьэрбий, УФ-м и Къэрал Думэм и депутат Геккиев Заур, КъБР-м и федеральнэ инспектор нэхъыщхьэр, прокурорыр, КъБР-м къэрал кIуэцI IуэхухэмкIэ и министрыр, КъБР-м и Правительствэм хэтхэр, КъБР-м и Къэзыпщытэ-къэзыбж палатэм, Жылагъуэ палатэм я лIыкIуэхэр, республикэм щыпсэухэм я хуитыныгъэхэр хъумэнымкIэ уполномоченнэр, районхэмрэ къалэ округхэмрэ я щIыпIэ администрацэхэм я Iэтащхьэхэр, хъыбарегъащIэ IэнатIэхэм я лIыкIуэхэр зэIущIэм къызэрырихьэлIам.
КъБР-м и Iэтащхьэр псом япэу зытепсэлъыхьар иужьрей зэманым дуней псор, ди къэралыр зыхэт Iуэхугъуэхэрщ. Абы къыхигъэщащ къухьэпIэ къэралхэм Украинэр къагъэсэбэпу Урысейм къызэрыпэщIэувэ Iэмалхэр псом япэу зыхуэгъэзар ди экономикэм и лъэр щIаудыныр зэрыарар.
- Донецк, Луганск цIыхубэ республикэхэмрэ Запарожье, Херсон щIыналъэхэмрэ щекIуэкIа референдумхэм кърикIуам дыщыгъуазэщ, абыхэм щыпсэухэр Урысейм къыгухьэжыну зэрыхуейр нэрылъагъу хъуащ. Шэч хэлъкъым а Iуэхугъуэр тхыдэм къызэрыхэнэнур, - жиIащ КъБР-м и Iэтащхьэм. - АрщхьэкIэ Киев и унафэщIхэр абы арэзы техъуэфыркъым, уеблэмэ а щIыпIэхэр нэхъеижу зэтракъутэу хуежьауэ аращ. Ди къэралым и Президент Путин Владимир къыдигъэкIа унафэхэм я зым ипкъ иткIэ, дэ ди лъэныкъуэкIэ дыхущIокъу шынагъуэншагъэр хъумэным, зэрыхьзэрий къэмыгъэхъуным, экономикэр зэпIэзэрыту щыгъэтыным. КъищынэмыщIауэ, сыт и лъэныкъуэкIи защ1эдгъэкъуэнущ Украинэм хэку къалэн ягъэзэщIэну кIуа ди щIалэхэм я унагъуэхэм. Дэтхэнэ зыми фIыщIэ хузощI къэралыр щытыкIэ гугъу щихуэм лIыгъэ хэлъу абы и пщIэр ихъумэну зэрыдэкIам папщIэ.
КIуэкIуэ Казбек щхьэхуэу фIыщIэ яхуищIащ республикэм щыпсэухэм я къару зэхалъхьэу Украинэм щекIуэкI Iуэхухэм хэтыну кIуахэм зыхуэныкъуэхэр зэрыхузэхуахьэсым щхьэкIэ. Апхуэдэуи КъБР-м и Iэтащхьэм къыхигъэщащ Украинэм кIуахэр зыхуей-зыхуэфIхэмкIэ къызэгъэпэщыным щIыналъэм и бюджетыр зэрыпэлъэщынур.
АдэкIэ КIуэкIуэр тепсэлъыхьащ республикэм къехъулIахэмрэ гулъытэ зыхуэщIыпхъэу къилъытэхэмрэ.
- Дызэрыт илъэсыр Къэбэрдей-Балъкъэрым, къапщтэмэ, къэрал псом и дежкIэ гугъуу щытащ. Ауэ абыхэм емылъытауэ, тхузэфIэкIащ экономикэм и унэтIыныгъэ псори зэпIэзэрыту, хэхъуэ иIэу къэдгъэнэну, - жиIащ КIуэкIуэм. - 2022 гъэм и мазибгъум промышленностым къыщIигъэкIар проценти 104-рэ хъуащ, мэкъумэшым къилэжьар - проценти 108-рэ, ухуэныгъэ и лъэныкъуэкIэ зэфIагъэкIар - проценти 108,3-рэ. Къыхэзгъэщыну сыхуейт республикэм и туризм Iуэхуми сатум зэблигъэкIми зэрызаужьыр. Иужьрейм проценти 111-рэ къигъэлъэгъуащ 2022 гъэм и мазибгъум (ар сом меларди 165-рэ мэхъу). Ар щыхьэт тохъуэ республикэм и экономикэр зэрефIакIуэм.
Iэтащхьэм къыхигъэщащ 2022 гъэм республикэм ику иту къыщахь улахуэр сом мин 33-рэ 205-рэ зэрыхъуар, илъэсым и кIэм ар сом мин 35-м нэсыну зэрыхуагъэфащэр. Абы къыдэкIуэу мы зэманым цIыхухэм зэрызыщIагъакъуэ Iуэхугъуэ псори щIыналъэм зэпIэзэрыту къыщызэрагъэпэщ.
КIуэкIуэр къытеувыIащ 2022 гъэм республикэр жылагъуэ-политикэ мыхьэнэ зиIэ Iуэхугъуэшхуэхэм зэрыхэтами. Апхуэдэт Къэбэрдей-Балъкъэрыр къызэрыунэхурэ илъэси 100 зэрырикъур Iэтауэ зэрагъэлъэпIар. КъБР-м и Iэтащхьэм къыхигъэщащ УФ-м и Президентым мыхьэнэшхуэ ириту, а Iуэхугъуэр ди къэралым и щыхьэрым щагъэлъэпIэнымкIэ дэIэпыкъуэгъу къазэрыхуэхъуам папщIэ фIыщIэ зэрыхуищIыр, дяпэкIэ нэхъыбэж зэрызрагъэхъулIэнум абы зэрытригъэгушхуэр.
- Гугъуми, къалэнышхуэхэр къытпэщылъщ дгъэзэщIэну. Нэхъыщхьэр экономикэм и зыужьыныгъэрщ. 2022 гъэм и кIэм щIыналъэм къилэжьар сом мелард 242-рэ хъун хуейщ (зэрыхуэдгъэфащэмкIэ, проценти 103,8-рэ). 2025 гъэм ирихьэлIэу ВРП-р сом мелард 334-м нэгъэсыпхъэщ. Ар къыдэхъулIэн щхьэкIэ республикэм и промышленностым дегугъун, технологие лъагэхэм тет IэнатIэхэм дэIэпыкъун, инвестицэ Iуэхухэм елэжьын хуейщ, - пищащ КIуэкIуэм. - СызэреплъымкIэ, мы зэманым хамэ къэрал кърашхэр зэрымащIэри къэдгъэсэбэпыпхъэщ, къыщIэдгъэкIыр нэхъыбэ тщIын и лъэныкъуэкIэ. КъищынэмыщIауэ, ди къару етхьэлIэн хуейщ Тырныауз вольфрам-молибден къыщIэхыпIэр лэжьэн щIидзэжыным. Республикэм промышленность псынщIэми жыджэру зыщеужь. Мы зэманым абы лэжьакIуэ мин 12-м нэблагъэ къызэщIеубыдэ. Иужьрей илъэситIыр къапщтэмэ, лэжьакIуэ 2700-рэ къыхэхъуащ. Мыбдеж къыхэзгъэщыну сыхуейт щэкI къыщIэзыгъэкI IуэхущIапIэ къызэдгъэпэщын зэрыхуейри.
КIуэкIуэ Казбек къытеувыIащ республикэм и экономикэм дежкIэ мыхьэнэшхуэ зиIэ мэкъумэш IэнатIэм, абы и лъэныкъуэкIэ щIыналъэм иIэ зэфIэкIым. Абы зэрыжиIамкIэ, 2022 гъэм и кIэ пщIондэ мэкъумэш IэнатIэм зыщIагъэкъуэнущ сом меларди 2-кIэ. Пхъэщхьэмыщхьэу къигъэкIымкIэ ди щIыналъэр Урысей Федерацэм щыпашэхэм зэращыщри къыхигъэщащ. 2022 гъэм пхъэщхьэмыщхьэу тон мин 550-рэ къыпачыжынущ, 2025 гъэм абы и бжыгъэр тон мин 600-м нагъэсыну я мурадщ.
Къалэн нэхъыщхьэхэм ящыщу КъБР-м и Iэтащхьэм къигъэлъэгъуащ мэкъумэш IэнатIэм зэрызыщIагъакъуэ Iуэхухэм щIыналъэм и Правительствэм хигъэщI зэрымыхъунур. АдэкIи къуажэхэм зэрызрагъэужьым елэжьынущ. 2023 - 2024 гъэхэм а Iуэхум хухахынущ сом мелуан 644-рэ.
Ухуэныгъэ и лъэныкъуэкIэ щыIэ гугъуехьхэм я гугъу щищIым, КIуэкIуэ Казбек къигъэлъэгъуащ фэтэр куэду зэхэт унэхэр зыухуэхэм цIыхухэм я ахъшэр къыIахыу къызэрагъэпцIэжым я нэIэ зэрытрагъэтыпхъэр. Апхуэдэ къэмыхъун щхьэкIэ КъБР-м и Парламентыр абы ехьэлIа хабзэхэм елэжьыну хуигъэуващ.
КъБР-м и Iэтащхьэм къыхигъэщащ Налшык къалэм дэт Гидромет IуэхущIапIэр зэрызыхуащIыжынум иужь зэрихьар, ауэ япэ щIыкIэ абы щылажьэ цIыху 300-м нэблагъэм лэжьыгъэ IэнатIэ къахуагъуэтыныр зэракъалэнри жиIащ.
КъБР-м и Iэтащхьэр тепсэлъыхьащ республикэм и медицинэм, егъэджэныгъэм, спортым, транспорт IэнатIэм зэрызрагъэужьым, лъэпкъ Iуэхухэр зэрагъэзащIэм.
«Куэдым дыхунэсащ, ауэ дызэлэжьын иджыри диIэщи, абыхэм ди къару етхьэлIэн хуейщ», - дыщIигъуащ КIуэкIуэм.
