Къэбэрдей-Балъкъэрым щыщу сурэтыщI IэщIагъэр япэу зэзыгъэгъуэтар Акъсырэ МуIэедт (Саратов дэт художественнэ еджапIэр къиухри къигъэзэжат). Союзпсо, хамэ къэрал гъэлъэгъуэныгъэ куэдым абы и IэдакъэщIэкIхэр хагъэхьэу щытащ, КъБР-м и СурэтыщIхэм я зэгухьэныгъэм и унафэщIт, КъБАССР-м щIыхь зиIэ и художник цIэ лъапIэр къыфIащат…
Нобэ ар дигу къыщIэдгъэкIыжыр Акъсырэм и IэщIагъэр къыщIэхъуахэм зэрахуэкIуэжам гулъытэ хуэтщIыну тфIэигъуэти аращ - и къуэ Михаил УФ-м щIыхь зиIэ сурэтыщIщ, и къуэрылъху Тамари и зэфIэкIыр мы зэманым щIыпIэ куэдым хэIущIыIу щыхъуащ. Нэхъыбэу арат зи гугъу фхуэтщIынур мы тхыгъэмкIэ.
Тамарэ и лэжьыгъэхэр нэхъ ипэкIэ утыку къыщрихьащ Москва, Санкт-Петербург къалэхэм, Башкирием, Испанием, Франджым, Германием. Апхуэдэуи Урысейм щимызакъуэу, и IэдакъэщIэкIхэр ящэхуащ Финляндием, Франджым, Италием, Германием, США-м щыпсэу куэдым. СурэтыщI бзылъхугъэм къиухащ Санкт-Петербург дэт, Щэнхабзэмрэ ГъуазджэмкIэ къэрал университетыр. Ар хэтщ Урысейм и СурэтыщIхэм я зэгухьэныгъэм, гъуазджэр зыджхэмрэ художественнэ критикхэмрэ я зэгухьэныгъэм (АИС). КъищынэмыщIауэ, хэку щэнхабзэм хуищI хэлъхьэныгъэм папщIэ, жэз медалыр къыхуагъэфэщащ.
Акъсырэ Тамарэ езыр Налшык къалэм къыщыхъуащ, художественнэ школыр къиуха нэужь, КъБКъУ-м и педколледжым и художественно-графикэ факультетым щеджащ. 2000 гъэхэм я пэщIэдзэхэрщ и щIэныгъэм хигъэхъуэну Санкт-Петербург щыкIуар. ФранджыбзэмкIэ зэдзэкIакIуэ IэщIагъэри зригъэгъуэтащ.
- Махуэ псом IуэхущIапIэ щIэсу лэжьэфхэм сащыщкъым. Апхуэдэу, зы пщыхьэщхьэ гуэрым фильм сеплъат уэрэджыIакIуэ, тхакIуэ, актрисэ цIэрыIуэ, къэралым иIэпхъукIауэ щыта, Лимонов Эдуард и ещанэ щхьэгъусэу щыта Медведевэ Наталье теухуауэ. Абы и гъащIэр апхуэдизкIэ гъэщIэгъуэн сщыхъуати, гупсысэ сызыщIэзыубыдахэм я фIыгъэми я зэранми сщIэртэкъым - пщэдджыжьым лэжьапIэ сыдэкIыфатэкъым. Абы щыгъуэм си гум къыщыушащ сэри зы дахагъэ гуэрым селэжьыну, псом хуэмыдэу сурэт сщIыну сызэрыхуейр. Ауэ франджыбзэри IэщIыб сщIакъым, Париж хузиIэ лъагъуныгъэри зэрыщытащ, - жеIэ Акъсырэм.
Тамарэ иригушхуэу топсэлъыхь къызыхэкIа лъэпкъым. «Си унагъуэращ гъуазджэр фIыуэ сэзыгъэлъэгъуар. Си адэшхуэм сыт щыгъуи а IэщIагъэр къысхуигъэдахэрт, езым и лъэщапIэм зэман куэд щызгъакIуэрт. Сысабийуэ а Iуэхум сыдихьэхащ, ауэ иджыщ абы и мыхьэнэр нэхъ щызыхэсщIар, псом хуэмыдэу къызгуроIуэ унагъуэм къыдэгъуэгурыкIуэ IэщIагъэм пысщэн зэрыхуейр. Абы и лъэныкъуэкIэ Санкт-Петербург сэбэп къысхуохъу. Мы къалэр си етIуанэ хэку хъуащ, мыбдеж гъуазджэр езыр-езыру къыпхуокIуэ, угупсысын хуейкъым», - къыхегъэщ бзылъхугъэм.
МащIэкъым Тамарэ зригъэхъулIар: Инстербург къалэм Иджырей гъуазджэмкIэ щекIуэкIа етIуанэ дунейпсо фестивалым, «Петербург-2010 гъэ», «Нобэрей гъуазджэ» гъэлъэгъуэныгъэхэм я щIыхь тхылъхэр иIэщ, Урысейм и СурэтыщIхэм я творческэ зэгухьэныгъэм и дыщэ медалыр къратащ, УФ-м ЩэнхабзэмкIэ и министерствэм и саугъэтыр, ХудожествэхэмкIэ Урысей академием Церетели З. К. и щIыхькIэ игъэува саугъэтыр къыхуагъэфэщащ.
Тамарэ зрихьэлIа цIыхухэр, игу ириубыда Iуэхугъуэхэр, щIыпIэхэр и лэжьыгъэхэм гъуджэу къытощыж. Абы къызэригъэпэща гъэлъэгъуэныгъэхэм я мыхьэнэкIэ къахощ 2020 гъэм Урысейм иджырей гъуазджэмкIэ и музейм къыщызэIуихауэ щытар. «Carpe Diem» зыфIищам лэжьыгъэ 40 хэтат, метр зэбгъузэнатIэ 200 къызэщIаубыдэу. Абы и лэжьыгъэхэм яхегъэфIыкI «Дахэнагъуэ» зыфIищар - къэбэрдей драматург цIэрыIуэ Акъсырэ Залымхъан и пьесэм къытрищIыкIар.
СурэтыщI хъуми, дэрбзэр хъуми, лъэщапIэхэм щIэтхэр щылажьэкIэ дунейм къыщыхъур ящыгъупщэу, я хъуреягъкIэ хьэпшыпу хъуар кърагъэтIылъэкIыу жаIэ. «Творческий беспорядок» жаIэ апхуэдэм деж. Тамарэ абы теухуауэ жиIэращ: «Си адэр къыщызэхъурджауэ щыIэщ, уи Iэхэр цIэлауэ щытын хуейкъым, жери. Ауэ сэ си гум нэхъ дыхьэр си адэшхуэм и лэжьэкIэу щытарщ. «Тамарэ, нэхъыщхьэр улэжьэнращ. Дапхуэдэуми зыми и Iуэху хэлъкъым», - къызжиIэрт абы. СфIэфIщ унащхьэхэм сыщылэжьэну. Зы зэман сиIащ Санкт-Петербург къалэм и унащхьэхэм «сыщыщыпсэууэ». Унащхьэм щхьэ иIэкъым-тIэ. Абы щIагъыбзэ щIэлъщ», - жеIэ сурэтыщI бзылъхугъэм.
Дэрэжэгъуэр къыздрихым щегупсыскIэ, абы игу къегъэкIыж: «Художественнэ школым дыщыкъуейщIейхэм щыгъуэ шэнт лъагэм дытрагъэтIысхьэрт, гъуанэ иIэу. Абы «дэрэжэгъуэ» жиIэу тетхат. Ауэ нэхъ куууэ угупсысэмэ, дэрэжэгъуэр - ар езы гъащIэрщ», - дыщIегъу Акъсырэм.
ГъащIэм къадекIуэкI хъыбари яIэщ Акъсырэхэ, ди тхыгъэм и пэщIэдзэм зи гугъу фхуэтщIа сурэтыщI цIэрыIуэ МуIэед и адэшхуэ Бэчмырзэ деж къыщежьэу. Нэхъыжьым зэгуэрым къыхилъхьат къуажэ кIуэцIым псыежэх цIыкIу кIуэцIрашыну, цIыхубзхэм я гъащIэр дагъэпсынщIэн хуэдэу. АрщхьэкIэ къуажэдэсхэм ар дзыхьщIыгъуэджэу къалъытэри, щхьэж и Iуэху иужь ихьэжащ. Абы щыгъуэм Бэчмырзэ и закъуэ къарукIэ и мурадыр зригъэхъулIащ, къуажэм пхыкIыу псы цIыкIур ищIри. Хъыбар къаIуэтэжхэм апхуэдэу къыхощ, ауэ ипэжыпIэкIи Акъсырэпсщ абы ноби зэреджэр. Хэт ищIэрэ, цIыху цIэрыIуэ хъууэ мы лъэпкъым къыхэкIхэм я щIэдзапIэр а нэхъыжьым и деж къыщIэкIынщ.
