Китайм къикIа хьэщIэ

 Журналист лэжьыгъэм цIыху гъэщIэгъуэн куэд къыуегъэцIыху. Къэралым зэхъуэкIыныгъэхэр щыщекIуэкI зэманым щыгъуэ къэсцIыхуа, хамэ къэрал щыщ зы цIыху гъэщIэгъуэнщ зи гугъу фхуэсщIынур. Ар Пекин къикIа, Мэзкуу къалэ къыщысцIыхуа, илъэс щэныкъуэ зи ныбжь, Китайм и зы еджапIэ нэхъыщхьэм урысыбзэм щыхуезыгъаджэ щIалэт. Лю Цзинь День - арат абы зэреджэр. АпхуэдизкIэ и теплъэкIи, и хьэл-щэнкIи, и зыхуэпэкIэкIи ар къызэрыгуэкIти, зэ еплъыгъуэкIэ фIэщ щIыгъуейт абы щIэныгъэшхуэ бгъэдэлъу, тэрмэшу лажьэу, студентхэр институтым щригъаджэу. Абы и щэхур къэфщIэнщ мы тхыгъэм фыкъеджэмэ.
Лю Цзинь День ди къэралым япэу къэкIуауэ арати, псори фIэгъэщIэгъуэнт, зэш имыщIэу къалащхьэр къызэхикIухьырт, нэхъыбэ зэригъэщIэну, зэригъэлъагъуну, зэманыр лейуэ имыгъэкIуэдыну яужь итт. МазищкIэ зы хьэщIэщ зэгъунэгъуу дызэрыщIэсам и фIыщIэкIэ дызэрыцIыхуат. Урысыбзэ фIы дыду ищIэрти, уэршэрэгъу къысхуэхъуащ. КъызэрыщIэкIамкIэ, ар коммунистт, гугъуехь куэд зи нэгу щIэкIа щIалэт. Абы жиIэжауэ сигу нэхъ къинэжар Китайм и коммунист партым и унафэщI Мао Цзэдун «культурная революция» фIэщыгъэцIэм щIэту I966 гъэм щыщIэдзауэ I976 гъэ пщIондэ иригъэкIуэкIарщ. «ЕджапIэ нэхъыщхьэм щылажьэхэри щеджэхэри дыкъыщIахури, щIым делэжьыну губгъуэм драхуауэ щытащ. Щхьэ къэIэтыпIэ къыдатыртэкъым, тшхынымкIи дыщыпсэунымкIи егъэлеяуэ гугъу дехьащ. Си фIэщ зэи хъуакъым псэууэ дыкъелыну. ЗыгуэркIэ дагъуэ е шэч къыпхуащIамэ, коммунист партымрэ къэралымрэ уепцIыжауэ къалъытэнурэ, лъэужьыншэу уагъэкIуэдынут. Апхуэдэ лей къызытехьахэр куэд хъурт. Псом хуэмыдэу гузэвэгъуэ куэд я нэгу щIэкIащ щIэныгъэлIхэм»,- жиIэжырт абы. Дауи, арагъэнт Лю Цзинь День и хьэл-щэнкIи, и щыгъынкIи къызэрыгуэкIыу щIыщытыр, и гукъэкIыжхэм нэщхъейуэ щIыхигъаплъэр. Абы къищынэмыщIауэ, и хъыбар хьэлъэхэр щыжиIэжкIэ, щэху зищIырт, зыщIэдэIукIырт, зи гъусэу къэкIуа гупым бзэгу зехьэ зэрахэтым шэч къытрихьэртэкъыми, Iэмал зэриIэкIэ запыIуидзырт. ГурыIуэгъуэт иджыри шынэ зэрыпкърытыр. ЖыпIэнуращи, егъэлеяуэ сакъырт. ИтIанэ, къежьэн ипэ, Мэзкуу нэмыщI, зыщIыпIи кIуэну хуимыту Iэ щIрагъэдзауэ жиIэрт.
 Дауэ щымытами, сщIэркъым ар къызэхъулIа зэрыхъуар - схузэфIэкIащ тезгъэгушхуэу ди щIыпIэм махуэ зыбжанэкIэ щызгъэхьэщIэн. АпхуэдизкIэ фIэгъэщIэгъуэнт ди къуажэхэмрэ Налшык къалэмрэ абы щилъэгъуахэри, пщIэнтэкъым зэи гуапагъэ гуэр зыхэзымыщIа, зи гъащIэм и нэхъыбапIэр лъэхъуэщым щызыхьа гуэр щхьэхуит хъужу щалъхуа лъахэм къигъэзэжауэ фIэкIа.
     И къэралым щигъэва хьэзабымрэ щIыр абы зэрыщылъэпIеймрэ лъабжьэ хуэхъуагъэнщ Лю Цзинь День иужькIэ къызжиIам: «Жэнэтым и курыкупсэм фызэрисыр къывгурымыIуэу фэ иджыри фотхьэусыхэ. Мыпхуэдэ дахагъэ зиIэ щIыналъэ сэ зэи сыщыIакъым икIи слъэгъуакъым. Фызэфэ псы къудейм хуэдэ ди деж къыщыгъуэтыгъуейщ. Хъер мымащIэ къызыпыпх хъун щIы куэд фиIэщ къэвмыгъэсэбэпу. Куэд фошх, влэжьыр мащIэщ». Апхуэдэут дыкъызэрыщыхъуар щIыпIэ жыжьэм къикIа щIалэм.
     Иджыри зы хъыбар, хьэщIэм гъэщIэгъуэн щыхъуахэм ящыщу. Ди Къэбэрдей-Балъкъэр университетым дыблэкIрэ пэт си цIыхугъэ, тхыдэ щIэныгъэхэм я кандидат, еджапIэ нэхъыщхьэм и егъэджакIуэ дыIущIат. Абы, хамэ къэрал щада, а зэманым къэгъуэтыгъуей кIэстум лъапIэ щыгът, и вакъэри, джанэри, галстукри апхуэдэт. КъызэрыгуэкIыу хуэпа си хьэщIэр зэпиплъыхьри, ар къызэупщIащ: «Уи щхьэм хуэбгъэфащэу, мы шырыкъущIэ зибгъэгъусэр хэт?» - жиIэри. И фIэщ схуэщIакъым абы Пекин и зы институт зэрыщригъаджэр, щIэныгъэшхуэ зэриIэр. АдыгэбзэкIэ дызэпсэлъами, Лю Цзинь День къыгурыIуащ Iуэхур зытетыр икIи, ди гъуэгу дытехьэжа иужь къызэупщIащ: «Хэт а акъылышхуэ зимыIэ, щыгъын лъапIей зыщыгъыу апхуэдизу сызэпызыплъыхьар?» - жиIэри. Си хьэщIэми и фIэщ хъуакъым абы университетым щригъаджэу. ЗэрыжиIамкIэ, Китай егъэджакIуэр къызэрыгуэкIыу хуэпауэ щытын хуейщ икIи цIыхур апхуэдизу зэпыплъыхьыныр нэмысыншагъэщ. Мыбдеж нэхъ сфIэгъэщIэгъуэнар а тIури зэрыкоммунистырт, ауэ я дуней еплъыкIэр зэрызэпэIэщIэрт.
 Арагъэнщ ди Совет Союз къэралышхуэр дэ щIыдимыIэжыр, Китайм сыт и лъэныкъуэкIи зыщIиужьыр.

Шафий Аслъэн.
Поделиться:

Читать также:

25.03.2024 - 15:30 Си жэнэт
21.03.2024 - 11:30 Ахъмэт и фо изщ