Жылагъуэ

Студентхэм дежкIэ щIышылэм и 25-р махуэ хэха яхуэхъуат 1755 гъэм. Урысейм и пащтыхь гуащэ Елизаветэ абы щыгъуэм Iэ щIидзат Москва университетыр къызэгъэпэщыным теухуа унафэм. Ауэ абы щыгъуэм ар иджыри студентхэм я махуэшхуэтэкъым, атIэ еджапIэ нэхъыщхьэр къыщызэIуаха махуэу арат. Абы щегъэжьауэ Татьянэ студентхэм я джэлэсу къалъытэ. 1850 гъэрщ студент псоми а махуэшхуэр ягъэлъапIэу щыхъуар. Зы зэман абы Пролетар студентым и махуэкIэ еджэу къекIуэкIащ, щыIащ махуэшхуэр щаIэщIэгъупщыкIыжа илъэсхэри.

Налшык къалэм и школакIуэ пщIы бжыгъэхэм зыщаплъыхьащ Къэбэрдей-Балъкъэрым щыIэ МВД-м и Къэрал автоинспекцэм и управленэм. НыбжьыщIэхэм къащIащ IуэхущIапIэм и лэжьыгъэр зыхуэдэр, къэрал Iуэхутхьэбзэхэр зэрызэфIахым щыгъуазэ защIащ. 

И мурадыр къехъулIакъым

«Студент гъащIэр лъэхъэнэ гъуэзэджэщ икIи ар дэтхэнэми и гум зэи щымыгъупщэжу илъщ. Ар мурадхэм, гугъапIэхэм, щIэныгъэмрэ творчествэмрэ я лъэхъэнэщ плъапIэ егъэлеяхэмрэ Iуэхухэмрэ щытегушхуэ зэманщ. 
ЩIалэгъуалэм я зэфIэкIхэр къагъэлъэгъуэн икIи ахэр пхагъэкIын папщIэ нобэрей Урысейм Iэмал псори щыIэщ. Ахэр сэбэпынагъ нэхъыбэ пылъу къэгъэсэбын хуейуэ аращ. Зэи зыщывмыгъэгъупщэ сыт хуэдэ фи гугъапIэри зэвгъэхъулIэн, фи къарур сыт хуэдэ IэнатIэми ефхьэлIэн папщIэ хэкIыпIэ псори щыIэщ.

Шэджэм ЕтIуанэ – Булунгу автомобиль зекIуапIэм и зы Iыхьэу Шэджэм псыкъелъэхэм егъэщIылIар къэгъэщIэрэщIэжыным хуэгъэза лэжьыгъэхэм щIадзащ. Ахэр йокIуэкI «ГъуэгуфI шынагъуэншэхэр» лъэпкъ проектым ипкъ иту. 
Гъуэгуухуэхэр мы зэманым яужь ихьащ зыплъыхьакIуэ-зыгъэпсэхуакIуэхэм куэд щIауэ къагъэунэхуа икIи яфIэтелъыджэ нэгузегъэужьыпIэ гъуэзэджэу а лъэныкъуэмкIэ щыIэ Шэджэм псыкъелъэхэм я Iэгъуэблагъэ гъуэгум щыщу километри 2 зи кIыхьагъыр зыхуей хуэгъэзэным.

УФ-м и Президент Путин Владимир и унафэкIэ ягъэнэхуа ЕгъэджакIуэмрэ унэтIакIуэмрэ я илъэсыр иджыблагъэ Къэбэрдей-Балъкъэрым щрагъэжьащ. Абы епхауэ ирагъэкIуэкIыну Iуэхугъуэхэм я махуэщI пежьэр Налшык къалэ дэт курыт еджапIэ №33-м щызэхэтащ.

 Бэдж ялъэгъуамэ е къатетIысхьамэ, цIыхухэм я нэхъыбэр мэшынэ, зызэхуашэ, нэхъ псынщIэу зэрызытрадзыжыным, зэрапIытIыным пылъхэщ. А хьэпщхупщыр цIыхухэм я дежкIэ мыIуплъэгъуафIэу, гущыкIыгъуэу къытщыхъуныр къызыхэкIыр абы лъакъуий зэрыщIэтым и мызакъуэу, и щхьэ хуэхъурейр зэредмыгъэкIур, и Iэпкълъэпкъыр мыдахэу зэрыщытрагъэнщ. ИтIанэ, псори дызэрегупсысыр абы щхъухь зэрихьэ хуэдэущ, ущымэхъэшэн хуейуэщ. Ди щIыпIэм щыпсэу бэджхэм уащIыщыщтэн щыIэкъым, абыхэм ущIэшынэн ябгъэдэлъкъым.

Карнеги и цIэр зэрихьэу США-м щыIэ ЩIэныгъэхэмкIэ институтым и IэщIагъэлIхэу Фенг Фабо, Батлер Пол сымэ иджыблагъэ хьэршым, Дыгъэм зэрыпэжыжьэ щымыIэу, къыщахутащ абы зыщызыгъазэ пкъыгъуэ абрагъуэхэм ящыщу «Нептун щIыIэ» зыфIащамрэ гъащIэ здэщыIэнкIэ хъуну зыхуагъэфащэ планетэу тIурэ.
Абы папщIэ, астрофизикхэм къагъэсэбэпащ вагъуэ хэха гуэрым, къедза планетэхэм зэрызыщIашэм къыхэкIыу, уахэм къытригъэзэжурэ, и хьэлъагъ елъытауэ, зэрызыщигъазэм тещIыхьа Iэмалыр.

Къэбэрдей-Балъкъэрым и Парламентым иджыблагъэ щекIуэкIащ къэрал къулыкъущIэхэмрэ «Урысейм и гугъапIэ» урысейпсо цIыхубз жылагъуэ зэгухьэныгъэмрэ я зэIущIэ дахэ.

Ди зэманым зэмылIэужьыгъуэ куэду щыIэщ жыр баллон цIыкIухэр: тэмакъ узым и хущхъуэ, бадзэгъалIэ, щхьэцыр зэрагъэцIу ткIуаткIуэ, напэр зэрагъэкъабзэ сабыныпс, дыху иту. Ауэ нэхъапэм щыгъуэ апхуэдэ ткIуаткIуэхэр е хущхъуэ ящI псыхэр зэрызэрахьэ баллонхэр щыIакъым.