Жылагъуэ

ЩIэныгъэлIхэр бэлэрыгъыркъым

Иджыпсту хуэдэ гъатхэпэр пыхусыху, щIыIэ узхэм я къэхъеигъуэщ. Коронавирусыр цIыхум ящхьэщыкIа пэтми, дуней псом тет щIэныгъэлIхэм ящIэ сыт хуэдэ узыфэми ухуэбэлэрыгъ зэрымыхъунур икIи абыхэм пэщIэтын папщIэ нобэ яIэ Iэмалхэмрэ зэфIэкIхэмрэ къахэгъэхъуэн, хушхъуэгъуэ лIэужьыгъуэщIэхэр къэгупсысын зэрыхуейр. 
Урысейм и щIэныгъэлIхэри нэгъабэ лъандэрэ йолэжь ковидым ущызыхъумэ вакцинэщIэм. Ар шхум ещхьщ, сабийми балигъми къатемыхьэлъэу ирафын хуэдэу, ауэ ар ягъэхьэзыру къыщIагъэкIыным иджыри зэман хуейщ. 

ХадэхэкI фIэIугъэхэмкIэ дыпашэщ

Пхъэщхьэмыщхьэмрэ хадэхэкIымрэ къыхащIыкI консерву Кавказ Ищхъэрэм къыщыщIагъэкIым и процент 90-р Къэбэрдей-Балъкъэрым къылъос. Иджыблагъэ апхуэдэ хъыбар къитащ КъБР-м Мэкъумэш хозяйствэмкIэ и министерствэм. 
Иужьрей илъэситIым щIыналъэм къыщыщIагъэкIа консервым и куэдагъым хэпщIыкIыу хэхъуащ. Псалъэм къыдэкIуэу, 2023 гъэм банкIыу мелуан 363,8-рэ траIуэнтIащ, абы щыщу банкI мелуан 363,3-р хадэхэкIхэм къыхащIыкIа фIэIугъэщ.

Гуапэу ягу къагъэкIыж

КъБР-м щIыхь зиIэ и журналист, Урысей Федерацэм, Къэбэрдей-Балъкъэрым щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ, жылагъуэ лэжьакIуэ, «Советская молодёжь» газетым и редактор нэхъыщхьэу щыта Къардэн Мухьэмэд псэужамэ, гъатхэпэм и 28-м и ныбжьыр илъэс 70 ирикъунут. 
Къардэныр 1954 гъэм Бахъсэн щIыналъэм хыхьэ Зеикъуэ къуажэм къыщалъхуащ. 1976 гъэм Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым химиемрэ биологиемкIэ и къудамэр, 1988 гъэм – экономикэ къудамэр, 2000 гъэм Кисловодск экономикэмрэ хабзэмкIэ и институтым юридическэ къудамэр къыщиухащ. 

Къэрал гулъытэ ирагъэгъуэт

Урысей Федерацэм и Правительствэм унагъуэ щхьэхуэхэм, социальнэ льготэ зиIэхэм худэчых хэту газыр я унэм яхуешэлIэным ехьэлIауэ щыIэ программэм адэкIи къыпещэ. А Iуэхугъуэхэм щхьэкIэ къэрал бюджетым ипэIуэкIэ щыхухаха ахъшэм иджыри сом мелард къыдыщIагъужынущ. Апхуэдэ унафэ иджыблагъэ къыдигъэкIащ УФ-м и Правительствэм. Ахъшэр хуаутIыпщынущ къэралым и щIыналъэхэм ящыщу 57-м, Къэбэрдей-Балъкъэрри абыхэм яхэту. 

Ахъуэ дагъэмкIэ мэгугъэхэр

Куэдыр зэрыщыгъуазэщи, ахъуо дагъэр сыт щыгъуи дуней псом щызэпэубыдауэ къокIуэкI. ЖыпIэнурамэ, дагъэ къабзэр къыщIэзыгъэкI къэралхэм езыхэм яхурикъуж къудейуэ аращ. Абы къыхэкIыу адрейхэм яIэрыхьэ ахъуо дагъэ мащIэр нэгъуэщI лIэужьыгъуэхэмкIэ зэхамыщIэу хъуркъым, абы и зы залэ нэхъ мыхъуми цIыху нэхъыбэм яIухуэн щхьэкIэ. Псори зытращIыхьыжыр а дагъэм узыншагъэмкIэ сэбэпыныгъыу хэлъырщ.

Уэм зэрыпэщIэт Iэмалхэр

2020 гъэм щегъэжьауэ Къэбэрдей-Балъкъэрым къыщызэIуахащ пшэ гуэрэнхэр зэрызэкIэщIаху, уэм зэрыпэщIэт топхэр здэщыт щIыпIэу 7. НобэкIэ республикэм апхуэдэ щIыпIэу 37-рэ иIэщ. Абыхэм псоми зэхэту уэм ирищахъумэ гектар мин 481,4-рэ. 
КъэкIыгъэхэмрэ гъавэмрэ уэм щыхъумэным республикэ бюджетым къыхэкIыу трагъэкIуадэ ахъшэм илъэс къэс хагъахъуэ. Псалъэм къыдэкIуэу, 2024 гъэм а Iуэхугъуэхэм хухахынущ сом мелуан 40, ар сом мелуани 10-кIэ нэхъыбэщ блэкIа илъэсым абы трагъэкIуэдам нэхърэ. 

АкъылкIэ къалэжьа мылъкур къэгъэщIыным и IуэхукIэ

Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и лэжьакIуэхэр иджыблагъэ хэтащ акъылкIэ къалэжьа мылъкур къэзыгъэщI пэхуэщIэхэмрэ зэхьэзэхуэхэмрэ егъэкIуэкIыным теухуа зэIущIэм.

Турист IэнатIэм зеужь

Турист IэнатIэм къэралым и щIыналъэхэм зэрызыщаужь щIыкIэм ехьэлIауэ иджыблагъэ зэхагъэува рейтингым нэхъыфIу къыщалъытахэм ящыщщ Къэбэрдей-Балъкъэрыр. Ди республикэр хабжащ абы и лъэныкъуэкIэ зи Iуэху УФ-м щынэхъыфI щIыналъипщIым, абы къыдэкIуэу, КИФЩI-м япэ щыхъуащ.

Лъэпкъыбзэхэр кIуэдыжыныр пэж?

Лъэпкъ мащIэхэм я бзэхэр зэман кIэщIкIэ кIуэдыжын гъуэгум теувауэ ЮНЕСКО-м къызэрилъытэрэ куэд щIащ. Ауэ а гузэвэгъуэр зыжьэхэуэнур хэтми, зыми ищIэркъым. Апхуэдэ гурыщхъуэ зыхуащI бзэхэр зезыхьэхэр къэушрэ, елэжьын щIадзэмэ, мыкIуэдыжынри хэлъщ.  Абы теухуауэ иIэ гурыгъу-гурыщIэхэр къытхуеIуатэ Ерджиес университетым и профессор Иуан Зэуал. «Анэдэлъхубзэхэр хъумэным теухуауэ Къэрэшей-Шэрджэс къэрал университетым куэд елэжь. Абы и Iуэху пажэхэм ящыщщ Къэрэшей-Шэрджэс Республикэм щыпсэу лъэпкъхэм я анэдэлъхубзэхэр хъумэнымрэ абыхэм зегъэужьынымрэ ехьэлIахэр. Университетым и ректор Узденов Т.

Кавказым щомыщыр щагъэбэгъуэж

Пасэм щомыщыр Кавказым куэду щыIащ,  ахэр щызэхэзекIуэрт Кавказ къуршытх Нэхъыщхьэм. ХХ лIэщIыгъуэм и кIэухым щомыщхэр Кавказым мащIэ дыдэ щыхъуащ, кIуэдыжынкIэ шынагъуэу. 1980 гъэхэм закъуэтIакъуэт мэзхэм узэрыщрихьэлIэжыр. Илъэси 5 - 8-м къриубыдэу зыбжанэрэ щалъэгъуат Дагъыстэным, Осетие Ищхъэрэм, Къэрэшей-Шэрджэсым.

Страницы

Подписка на RSS - Жылагъуэ