Жылагъуэ

Псы къабзэкIэ къызэрагъэпэщ

Къэбэрдей-Балъкъэрым Ухуэныгъэмрэ псэупIэ-коммунальнэ хозяйствэмкIэ и министерствэм къызэритамкIэ, щIы щIагъым псы къабзэ къыщIэзыш инженер ухуэныгъэхэр Лашынкъей къуажэм къыщагъэщIэрэщIэж. Псы зэфэнкIэ абы къызэрегъэпэщ жылэм щыпсэум и нэхъыбапIэр, цIыху 4000 хуэдиз.

«ЩIэныгъэр хьилымщ», – жиIэгъат адыгэ узэщIакIуэ Куп Исмел. ЦIыхум и дунейр щIэныгъэ защIэу зэхэлъщ, гулъытэ хэха щагъуэтым деж хьэлэмэту къызэрыкIыу. 

Адыгэхэр щыпсэу къэралхэм ящыщщ Хьэрып Эмират Зэгуэтхэр. Псори зэхэту ди лъэп­къэгъу унагъуэ минрэ ныкъуэ­рэ, цIыху миниплI хуэдиз, щопсэу а къэралым.

Дунейпсо Адыгэ Хасэм и XIV зэIущIэшхуэм и пэ къихуэу, ХьэтIохъущо­къуэм и жыг хадэм фокIадэм и 18-м къыщызэIуахащ «Зэныбжьэгъугъэм и лъэс лъа­гъуэр». 

А тIур зэзэгъыркъым, сыт хуэдэ  зэманми   зэзэгъыу щытакъым. Пэжщ,  дэ ди нэгу щIэкIащ фадэм и бий бэнэныгъэр егъэлеяуэ ягъэткIияуэ щыщыта  лъэхъэнэри, тIэкIу нэхъ къыщагъэлэлари.  ИкIи ар жылагъуэм и дежкIэ сыт   хуэдэ щIыкIэкIи псэукIэр къэзылъахъэу екIуэкIащ.

Иужьырейхэм мэкъуауэгъуэм и 23-р адыгэ цIыхубзым и махуэу жаIэ хъуащ. НэгъуэщIу, Сэтэней и махуэкIи йоджэ. Сэтэней жыхуаIэр нартхэм упщIэжэгъу яхуэхъурэ и IущагъкIэ Нартейм къыщащIэу хъищэхэм къыхэщ гуащэр аращ. Сэтэней гуащэрэ Сэтэней и махуэ жыхуаIэмрэ сыт зэхуаIуэху?

Адыгэр мэкъуауэгъуэм и 21 жэщым «шэмыгъапцIэ жэщкIэ» йоджэ. Аращ жэщым и нэхъ кIэщIыгъуэрэ махуэм и нэхъ кIыхьыгъуэу илъэсым хэтыр (жэщыр апхуэдизкIэ кIэщIщи, шэр зэпцIыну хунэсыркъым, жыхуиIэщ). Мэкъуауэгъуэм и 20, 21, 22-хэм щхьэкIэ уэлбанэкIэ жэщищ жаIэрт. Абы иужьт гъэмахуэр къыщихьэр.

Дунейпсо Адыгэ Хасэм и жэрдэмкIэ къыхалъхьа Iуэхур Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и УнафэщIхэм даIыгъри, иджыри зы гуфIэгъуэ къэунэхуащ 20I3 гъэм. Мы гъэм илъэсипщI хъуауэ дгъэлъапIэ махуэшхуэм адыгэу дунейм тетым я дежкIэ мыхьэншэхуэ иIэщ.  

МГУ-м георграфиемкIэ и къудамэм и егъэджакIуэ Мухаметов Сергей зэрыжиIэмкIэ, Хиросимэ къыщыуа ядернэ лагъымыр секунд 20 къэскIэ къытригъэзэжурэ къэуам хуэбгъадэ хъунущ иджыблагъэ Ливием щыIа жьапщэр.

«Даниэль» зыфIаща жьапщаер хыщхьэм къыщызэщIэушэри, Ливием ихьат. Псыщхьэм къыщыунэхуа апхуэдэ жьапщэ лIэужьыгъуэхэр щIым нэса нэужь асыхьэту ужьыхыжын хуеями, мыр зэрыкIуэм хуэдэу къыпэщIэхуэу хъуар ирихащ. Аращ ар телъыджэ зыщIыр. Мухаметовым зэрыжиIэмкIэ, дунейм электростанцу тетым я къарур 200-кIэ гъэбэгъуауэ щIэлът а жьапщэм.

Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм Егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ и министерствэм и «ЕгъэджакIуэхэм я щIэныгъэм зэпымыууэ щыхагъахъуэ центр» (ЦНППМ) къэрал IуэхущIапIэм и егъэджэныгъэ-методикэ советым и унафэкIэ, иджыблагъэ дунейм къытехьащ «О математиках, математике и её преподавании и в шутку и всерьёз» зи фIэщыгъэ япэ къыдэкIыгъуэр. Ар Мамхэгъ Астемыр зэхигъэуващ.

Ди лъэпкъ хабзэхэм адыгэ шхыныгъуэхэм увыпIэ лъагэ щаубыду къокIуэкI. Псом хуэмыдэу абы гу щылъыптэр гуфIэгъуэ зэхыхьэхэм дежщ. Нэхъыжьхэм къызэраIуэтэжымкIэ, хьэгъуэлIыгъуэ, тхьэлъэIу, гущэхэпхэ ирехъуи, псори тынш дыдэу зэфIэкIырт. ПщэфIэным хуэIэкIуэлъакIуэ хьэблэдэсхэр зэхуэсырти, шхын гъур матэ зыбжанэ ягъажьэрт, хьэлыуэ Iэнэ яубэрт, Iэщ псоми щызэрахуэкIэ, нышыр хьэзырыххэт… ХьэщIэ Iэнэхэм тетыр сыт жыпIэмэ - IэфIыкIэ, лы гъэва, гъэжьа къытрагъэувэрт. Абы кхъуейжьапхъэ езыщIылIэхэри гъунэжт, нартыху хьэжыгъэ хаудамрэ тхъу къабзэм и мэ гуакIуэмрэ ублэкIынкIэ Iэмал имыIэу.