Календарь событий

Ди адэр абы зэреджэр Ванят. Дэри, десэжауэ, абыкIэ деджэрт, апхуэдэ хуитыныгъэ къыздитхам демыгупсысу.

Ваня Петербург щыпсэут. Ди адэмрэ абырэ Хэку Зауэшхуэм зэдыхэтат.

Ваня илъэс къэс жыхуаIэм хуэдэу ди деж къакIуэрт. Махуэ зыбжанэкIэ щыIэнти, и псэр дэзыхьэх ди щIыналъэм къыхуеплъэкIыжу кIуэжынт. ИужькIэ дэ дыпэплъэрт къыкIэлъыкIуэ гъэмахуэр къэсу Ваня аргуэру къыщыкIуэнум.

1941 гъэм  нэмыцэ зэрыпхъуакIуэхэм къыдащIылIауэ щыта зауэм имыгъэгуIа унагъуэ ди Хэкум ису къыщIэкIынкъым. ТекIуэныгъэр къэзыхьахэм ящыщу а махуэшхуэр зыгъэлъэпIэн нобэ ди Къулъкъужын Ипщэ (Абзуанхьэблэ) къуажэм зэрыдэмысыжри уигу къемыуэу къанэркъым. 

Урысей ФСИН-м и Управленэу ди республикэм щыIэм епха уголовнэ-гъэзэщIакIуэ инспекцэм и лэжьакIуэхэм юридическэ дэIэпыкъуныгъэ пщIэншэу ират я деж учётым щыщытхэм.

 Дызэрыщыгъуазэщи, мы зэманым ди республикэм щыIэщ Донецк ЦIыхубэ Республикэм къикIа цIыху куэд. А гъунэгъу щIыналъэм щыщ сабий гупышхуэм зыщагъэпсэху «Лэгъупыкъу» («Радуга») социальнэ центрым. Накъыгъэм и махуэшхуэхэм ирихьэлIэу абыхэм папщIэ нэгузыужь Iуэхугъуэ куэд къыщызэрагъэпэщащ зыгъэпсэхупIэм.

Гъатхэ къэс догъэлъапIэ Хэку зауэшхуэм ди къэралым ТекIуэныгъэ Иныр къызэрыщихьар. Нобэрей дуней хуитыр къызыпэкIуа зауаем хэкIуэдащ зи щIалэгъуэ, зи псэугъуэ куэд. 

         «ГуфIэгъуэри гуауэри зэпылъщ», - щыжытIэ махуэщ накъыгъэм и 9-р. Старэ Шэрэдж къуажэм щыщу Хэку зауэшхуэм хэтащ цIыху 371-рэ, 247-р хэкIуэдащ. Хъыбарыншэу кIуэдахэмрэ гъэрыпIэм илIыхьахэмрэ я бжыгъэр 50-м щхьэдох. Псэууэ къела цIыху 70-м щыщу нэхъыбэм ныкъуэдыкъуэу къагъэзэжащ. Хэкум папщIэ зи псэр зытахэри, зауэ губгъуэм псэууэ къикIыжахэри дэркIэ лIыхъужьщ. Абыхэм я щапхъэрщ щIэблэр зыщIэтпIыкIын хуейр. Сыхуейт си къуажэгъу зыбжанэм Хэку зауэшхуэм къыщагъэлъэгъуа лIыхъужьыгъэхэр къэзгъэнэIуэну.

Лъакъуэрыгъажэ спортымкIэ СССР-м тхуэнейрэ и чемпион (1968, 1971, 1972 гъэхэм команднэ зэпеуэм, 1968 гъэм щхьэзакъуэ зэхьэзэхуэм, 1972 гъэм махуэ куэдкIэ екIуэкIа зэдэжэм), дунейпсо чемпион (1970 гъэ), Олимп чемпион (1972 гъэ) Шыхъуэ Борис и ныбжьыр накъыгъэм и 8-м илъэс 75-рэ ирокъу.

Фашистхэм НэщIэпыджэхэ я унэ-лъапсэр зэрапхъуауэ щыпсэурт, зыхуейр ящIэу, зыхуейр яшхыу. Зэгуэрым Муса и къуэ нэхъыжь Ибрэхьим и адэм и шыр фашистхэм къафIидыгъужыну иужь ихьащ. 

Хэку зауэшхуэм ТекIуэныгъэ къызэрыщытхьрэ илъэс 77-рэ зэрырикъум и щIыхькIэ 2022 гъэм накъыгъэм и 8-м «ТекIуэныгъэм и зекIуэ» зыфIаща Iуэхугъуэр къызэрагъэпэщынущ «Урысей географие зэгухьэныгъэм» хэт «Альтаир» щIалэгъуалэ хасэмрэ КъБР-м Курортхэмрэ туризмэмкIэ и министерствэмрэ. А жэрдэмым ипкъ иткIэ, зекIуэ гупыр ирикIуэнущ 1942 гъэм и бжьыхьэм Налшык -Орджоникидзе операцэр щекIуэкIа зауэ гъуэгухэм, зрагъэлъагъунущ зэхэуэ гуащIэхэр къыщыхъуа щIыпIэхэр. НэгъуэщIу жыпIэмэ, зекIуэ гупым Нартеибгым къыщыщIадзэнурэ дыгъужьыкъуей гъуэгужькIэ зэджэр зэпаупщIынущ, бгылъэхэм щхьэдэхынурэ Аушыджэр куэщI нэсыхункIэ кIуэнущ.

Нобэ

♦Москва и гербымрэ и ныпымрэ я махуэщ. «Москва къалэм и махуэшхуэхэр» законым ипкъ иткIэ ягъэуващ 2004 гъэм.

♦1715 гъэм Урысейм къыщащтащ къэралым и япэ дзэ-уголовнэ кодексыр.

♦1889 гъэм Париж ухуэн щаухащ Эйфель чэщанэр.

♦1906 гъэм Николай ЕтIуанэ пащтыхьым Iэ тридзащ Урысей империем и Къэрал хабзэ нэхъыщхьэхэм.

♦1939 гъэм Налшык шыгъэжапIэ къыщызэIуахащ.