Махуэгъэпс

НОБЭ

ЩIышылэм и 20, щэбэт

♦1588 гъэм урыс пащтыхь Фёдор Иван и къуэм Кремлым щригъэблэгъат Черкасскэхэ Темрыкъуэ и къуэ Мамсрыкъуэрэ Къамболэт и къуэ Къудэнэтрэ.

♦1921 гъэм Бгырыс АССР-р къэунэхуащ.

♦1932 гъэм къалъхуащ Ветеранхэм я республикэ советым щIалэгъуалэм ядэлэжьэнымкIэ и комиссэм и унафэщIу лэжьа, УФ-м и Журналистхэмрэ ТхакIуэхэмрэ я зэгухьэныгъэхэм хэт, КъБР-м и ЩIыхь тхылъыр зыхуагъэфэща Пщыбий СулътIан.

НОБЭ

ЩIышылэм и   19, мэрем

         1847 гъэм «Кавказ» газетым тридзащ Адыл-Джэрий  СулътIан и «Урыс-шэрджэс е адыгэ псалъалъэ, грамматикэ кIэщI щIыгъуу» тхыгъэр.

         1965 гъэм Май посёлкэр  къалэ ящIащ.

         2010 гъэм Кавказ Ищхъэрэ федеральнэ щIыналъэр къызэрагъэпэщащ.

         1931 гъэм къалъхуащ тхакIуэ, егъэджакIуэ Iэзэу щыта Жылау Нурбий.

НОБЭ

ЩIышылэм и 18, махуэку,
Урысейм и Дзэ-Хьэуа Къарухэм я командованэ нэхъыщхьэм и махуэщ
1854 гъэм къалъхуащ ПащIэ Бэчмырзэ.
1940 гъэм къалъхуащ тхакIуэ, егъэджакIуэ, кинодраматург Жылэтеж Сэлэдин.
1949 гъэм къалъхуащ Абхъазым, КъШР-м я цIыхубэ артист, КъБР-м щIыхь зиIэ и артист Акъ Мухьэрбэч.

НОБЭ

ЩIышылэм и  17, бэрэжьей

1939 гъэм къалъхуащ техникэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, профессор, ЩIДАА-м и академик Щомахуэ Лев.
1942 гъэм къалъхуащ физико-математикэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, КъБКъУ-м и профессор, ЩIДАА-м и академик Темрокъуэ Анатолэ.
1950 гъэм къалъхуащ уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэ, жылагъуэ лэжьакIуэ ПащIэ Еленэ.

НОБЭ

ЩIышылэм и 16, гъубж

         1922 гъэм Балъкъэрыр Горскэ АССР-м къыхэкIащ икIи Къэбэрдей-Балъкъэр автоном областыр РСФСР-м хэту къэхъуащ.

         1929 гъэм къалъхуащ УФ-м и ЛIыхъужь, СССР-м щIыхь зиIэ и кхъухьлъатэзехуэ-къэхутакIуэ Мэзэхъу Владимир.

         1932 гъэм къалъхуащ биологие щIэныгъэхэмкIэ доктор, КъБКъУ-м и профессор, КъБР-м, УФ-м щIэныгъэхэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ, Урысейм ЩIэныгъэхэмкIэ и Академием и член-корреспондент Тембот Аслъэнбий.

Мэзкъуэдыхэмрэ лъэпкъ паркхэмрэ я махуэ

ЦIыху зылъэмыIэса щIыпIэ пхыдзахэмрэ мэз дэгухэмрэ хъумэнымкIэ центрым и жэрдэмкIэ, 1997 гъэм ди къэралым япэ дыдэу щагъэлъэпIауэ щытащ «Мэзкъуэдыхэмрэ лъэпкъ паркхэмрэ я махуэ» зыфIащар. Ар щIышылэм и 11-м щIытрагъэхуам щхьэусыгъуэ иIэщ.

Хэку журналистикэм щынэхъыщхьэр

Урысей Печатым мы гъэм егъэлъапIэ и илъэс 321-р. 1703 гъэм, Петр Езанэм ищIа унафэм ипкъ иткIэ, дунейм къытехьащ япэ урыс газетыр - «Ведомости»-р, нобэ а газетым зэреджэр «Санкт-Петербургские ведомости»-щ. Абы и япэ номерыр дунейм къытехьащ щIышылэм и 13-м икIи аращ Печатым и махуэр абы техуэу щIагъэлъапIэри.

НОБЭ

ЩIышылэм и 15, блыщхьэ

♦Урысей Федерацэм СледствиемкIэ и комитетыр къыщызэрагъэпэща махуэщ

♦Википедием – ИнтернеткIэ къагъэсэбэп щIэнгъуазэм – лэжьэн щыщIидза махуэщ (2001 гъэм)

♦1890 гъэм къалъхуащ адыгей усакIуэ, композитор, IуэрыIуатэдж Къубэ Шэбан.

♦1906 гъэм къалъхуащ 115-нэ Къэбэрдей-Балъкъэр шуудзэм и комиссару щыта, Лениным и цIэр зезыхьэ, Вагъуэ Плъыжь орденхэр зыхуагъэфэща Хьэтыкъуей Iэбубэчыр.

НОБЭ

ЩIышылэм и 12, мэрем

         Урысей Федерацэм и Прокуратурэм и лэжьакIуэм и махуэщ

         1922 гъэм Къэрэшей-Шэрджэс АО-р къэунэхуащ.

         1916 гъэм къалъхуащ техникэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, РСФСР-м щIыхь зиIэ и егъэджакIуэ Къатхъэн Чэрим.

НОБЭ

ЩIышылэм и 11, махуэку

♦ФIыщIэ щIыным и дунейпсо махуэщ

♦Урысейм и мэзгъэфIэнхэмрэ (заповедникхэмрэ) лъэпкъ паркхэмрэ я махуэщ

♦1943 гъэм Къэбэрдей-Балъкъэрыр нэмыцэ-фашист зэрыпхъуакIуэхэм къыIэщIагъэкIыжащ.

♦1995 гъэм УФ-м и Къэзыбж палатэр къызэрагъэпэщащ. Абы и япэ унафэщIу ягъэуващ Къэрмокъуэ Хьэчим.

Страницы

Подписка на RSS - Махуэгъэпс