Литературэ

Къалэмым и къарур

И лъэпкъым щIэныгъэншагъэм, кIыфIыгъэм кърих лейр, зыхигъэт бэлыхьыр куууэ зыхищIэрт узэщIакIуэ, тхакIуэ Цей Ибрэхьим. Абы щIэныгъэншагъэр тало узым нэхърэ нэхъ шынагъуэу къилъытэу зэрыщытам, абы лъэпкъыр къыIэщIэхын хуейуэ зэрибжу щытам тетхыхьыжащ профессор ХьэкIуащэ Андрей. «Цейм зэритхымкIэ, а узыфэ емынэм мин, мелуан бжыгъэкIэрэ цIыхухэр IэщIэкIуадэмэ, ар къызэрыхъур пIалъэ-пIалъэкIэрэщ, зэзэмызэххэщ, ауэ щIэныгъэншагъэм лъэпкъыр кIыфIыгъэ хьэлъэм лIэщIыгъуэ зэкIэлъыкIуэхэм хигъэкIыркъым.

Лъэужь мыкIуэдыж

Адыгэ литературэм хэлъхьэныгъэфI хуэзыщIахэм, ди лъэпкъ драматургием и лъабжьэр зыгъэтIылъахэм ящыщ зыщ ШэкIыхьэщIэ Пщыкъан. 1934 гъэм къыщыщIэдзауэ ар хэтащ СССР-м и ТхакIуэхэм я союзым. 

Чым Тембот - япэ адыгэ полковник

      Хэку зауэшхуэм и тхыдэ гъэтIылъыгъэхэм яхыубжэну зыхуэфащэхэм ящыщщ Чым Тембот и гъащIэ гъуэгур. Зауэр нэмыщIамэ, лъэпкъым и щэнхабзэр фIыкIэ зыщыгугъ ныбжьыщIэхэм язу щыта Темботи нэхъыбэ щыхузэфIэкIыну къыщIэкIынт лъэбакъуэ зыбжанэ щича адыгэ литературэм. Ауэ и натIэм итыр артиллерист IэщIагъэрт.

Ныбжьым зыри тумылъхьэ

 ИлъэситI ипэкIэ дунейм ехыжа Хобсон Мэри Урысейм цIэрыIуэ щызыщIар инджылызыбзэкIэ урыс классикэр зэрызэридзэкIарщ. Ауэ IэщIагъэщIэ зригъэгъуэтыным езыгъэхъуэпсар Толстой Лев и «Война и мир» романырщ. 
 И къуэр гъуэгу къэхъукъащIэм хэкIуэда иужь, Мэри и узыншагъэм тешыныхь къыщIэкIынти, усэ итхын щIидзащ. ГубампIэдэх хуэхъуа сатырхэм цIыхубзым и щIалэм теухуа поэми яхэтщ. 

Дагъэ егъэфа кхъужь фшха?

 Си сабиигъуэм къысщыщIауэ щыта зы щIэщхъу, зикI, сигу ихужыркъым.

Гъатхэ бзу

Абазэхэм ижь-ижьыж лъандэрэ пцIащхъуэр фIыуэ ялъагъу.

Абазэ Хьэзиз - мысыр адыгэ усакIуэ

Абазэхэ я лIакъуэр къыщежьар Абхъаз щIыналъэращ, хы ФIыцIэм и Iуфэм, Урысеймрэ Куржымрэ япэгъунэгъуу. Ауэ езы унэцIэр Мысырым къикIауэ къыщIэкIынкIи хъунущ. 
Абазэхэ Урысей империем XIX лIэщIыгъуэм иIэпхъукIахэм ящыщщ. Ауэ языныкъуэ тхылъхэм зэритымкIэ, Мысырым щыпсэу абазэхэр хэкум нэхъ пасэжу, илъэс 600 - 800 ипэкIэщ щикIар. Абыхэм ящыщ куэд иужькIэ Тыркум Iэпхъуэжащ, иужькIэ аргуэру гъуэгу теувэхэри, нэгъуэщI хьэрып къэралхэм зрагуэшащ. Абазэр зи унэцIэхэмрэ ар цIэ къудейуэ зыгъуэтахэмрэ щызэхэгъуащэ къохъу. 

Къуажэ тыкуэным

(ГушыIэ рассказ)

ГукъэкIыж

Къуажэм дэлъэда нэужь, уэх ежэхыпIэм фIэкIри, автобусыр къэувыIащ.

Зерэ къикIащи, куэд щIауэ къыздэмыкIуэжа, сыт щыгъуи и нэр къызыхуикI щIыпIэр зэпеплъыхь. Нэм къиубыдым зэхъуэкIыныгъэфI игъуэтами, нэгум щIэтыр и щIалэгъуэм иIа теплъэрщ. Уэрам бгъуфIэр бгъузэу къыщохъу, унагъуэхэми, къыпхуэмыцIыхужыну, заужьащ. Къуажэр тIу изыщIыкIыу, и кум деж щежэх псыри нэрылъагъуу жэщIащ.

 

Хьэбас

Дыгъэр къухьат. Дунейм кIуэ пэтми пшэкIэ зихуапэрт.

Страницы

Подписка на RSS - Литературэ