Сабийхэм папщIэ

Еуэри дзыгъуэ цIыкIуитIрэ зы адакъэжьрэ зэгъунэгъуу псэурт. Дзыгъуэ цIыкIуитIыр махуэ псом  Iуэхуншэти, уэрэд кърашу  жыхафэгум ист. Адакъэжьым нэхутхьэху къызэрищIу   псори къигъэушырти   и Iуэху  пэрыхьэжырт.

         Махуэ гуэрым  адакъэм пщIантIэр  зэщIипхъанкIэу  гуэдз щхьэмыж    къигъуэтащ.

         -Феплъыт къэзгъуэтам, - жиIэри  дзыгъуэхэм захуигъэщIэгъуэну  яхуихьати:

         - Ар гъэлъэлъэн   хуейщ, - жаIащ тIуми зыжьэу.

         -Хэт зыгъэлъэлъэнур? – щIоупщIэ адакъэр.

         -Сэракъым! - жи зым.

Тхылъ еджэн зи хьэлхэм фIыуэ яцIыху рифмэншэу, кIэуххэр зэрагъэкIун Iуэху зэрамыхуэу зэхалъхьэ усэ лIэужьыгъуэр. Урыс литературэм абы и щапхъэу Тургенев Иван и «Прозэу тха усэхэр» хэтщ. «Шыхулъагъуэ» литературэ зэгухьэныгъэм щыщ ди тхакIуэ-усакIуэ щIалэхэми фIыуэ ялъагъу мы жанрыр. Жамбэч Рабия, Щомахуэ Залинэ, Гугъуэт Заремэ сымэ я къалэмыр щагъабзэ а губгъуэм, узыщыгуфIыкIын лэжьыгъэ куэди дагъэлъагъу.

Сабийхэм папщIэ
ЛIыжь мэкъумэшыщIэр, мэш къихыу здитым, ешри етIысэхащ. И хъуржыным иIэбэщ, щIакхъуэ Iыхьэ кърихри, едзэкъащ. Ар зылъэгъуа дыгъужь ныбаблэр пIащIэу мэзым къыщIэкIщ, къыбгъэдыхьэри, къеупщIащ:
- Ей, цIыху, сыт мы пшхыр?
- ЩIакхъуэ, - зэрышхэм хуэдэурэ лIыжьым жэуап иретыж.
- ЩIакхъуэр IэфI?
- Ауэкъым!
- Сегъэдзакъэт..
- Мэ, - лIыжьым и щIакхъуэ Iыхьэм къыпищIыкIри, дыгъужьым иритащ.
Дыгъужьым, дауи, игу ирихьащ щIакхъуэр.
- Махуэ къэс сшхынт щIакхъуэ, ауэ дэнэ къыздисхынур? КъызжепIэн?

ДЫЩЭКI Марие

ЦIыхум и гуапэ пщIыныр хьэл пхуэхъуамэ,

ГуфIэм удэгуфIэурэ уопсэу.

Игу зэрыхэбгъахъуэр фIыщIэ ищIмэ,

АдэкIэ хуэпщIэнми уогупсыс.

 (хъыбар кIэщI)
Махуэ гуэрым налкъут плъыжь (рубин) къэсщэхуну сежьащ. Здэрт ар Iэлъынми, тхьэгъуми, а мыщIэ плъыжь дахэр ис закъуэмэ.
- Налкъут плъыжь фиIэ? - соупщI япэу сыздыщIыхьа дыщэ щапIэм гуфIэжу къыщыспежьа цIыхубзым.
- Ехьей диIэ, мис къыхэх, - сыбгъэдешэ витринэ зэщIэпщIыпщIэм. Уасэхэм соплъ, узыпэмылъэщын хуэдэкъым.
- Налкъут плъыжь дыдэ?
- АтIэ, дэ хьэпшып нэпцI тщэркъым, Мэзкуу и завод нэхъыфIхэм ящыщ зым ейщ мы плъагъухэр…

Дэ зэрытщIэщи, Щоджэн Леонид и тхыгъэхэм я нэхъыбэр теухуащ къытщIэхъуэ щIэблэм хьэл-щэн дахэ яхэлъу, хэкур, лъэпкъыр, анэдэлъхубзэр фIыуэ ялъагъуу гъэсэным. Абы и усэхэм сабийхэр дахьэх, къеджэгъуафIэщ, гукIэ зэгъэщIэгъуафIэщ.

Хъыбар

Ди къуажэм тхьэмыщкIэ дыдэу зылI дэст. Гъурц къищыпу ищэжымкIэ абы игъэпсэурт и унагъуэр. Махуэ псокIэ зэхуихьэса гъурцыр пщыхьэщхьэхуэкIуэу бэзэрым ихьырти ищэрт. КъыщIэкIамкIэ факъырэм къищэху щIакхъуэр яхуихьырт и щхьэгъусэмрэ и къуэ закъуэмрэ. КIыфI зэхэту къэтэджырт, щыгъуэлъыжыр жэщыбг хъуауэт. Еуэри, зэгуэрым абы бэзэрым гъурц щищэри, щIакхъуэ щапIэмкIэ иунэтIауэ, зы лIыжь гуэрым ирихьэлIащ.

Нарт эпос

Адэм   адыгэ  макъамэхэм пищI щыIэтэкъым.  Къалэм Iуэху  гуэркIэ  и  лъэ  щытеувэххамэ,  пластинкэ  зыбжанэ  имыIыгъыу  къыдыхьэжыртэкъым.  Ар  приёмникым  трилъхьэрти, зы  къафэр  иухым, адрейр трилъхьэурэ,  махуэ  псом  щедаIуэ къэхъурт. ИтIанэ  абы  ямылейуэ  и  нэ  къикIырт  и  пхъуищым  языхэз  пшынауэ  хъуну.    Махуэ  гуэрым  ар  къэкIуэжащ къэзан  пшынэ  дахащэ  и  блэгущIэм  щIэлъу.  НэхъыщIитIри  къигъанэри,  пшынэр  нэхъыжьым IэщIилъхьащ. Езы дыдэми ищIэртэкъым абы ар нэхъ дихьэхыну фэ щIриплъар. Пэжыр  жыпIэмэ,  щыри  пэжыжьэт    а  Iуэхум...

Зэманыр IуэхукIэ зыгъэнщIыфу псэуам гъащIэр къехъулIауэ жыпIэ хъунущ. ТхакIуэ цIэрыIуэ Жылэтеж Сэлэдин къикIуа гъуэгуанэм уриплъэжмэ, умыгъэщIэгъуэн плъэкIыркъым адыгэ къуажэ къыщыхъуа щIалэ жаныр щIэныгъэм хуэпабгъэу, лэжьыгъэм хуэIэкIуэлъакIуэу, Iуэхум хуэмыщхьэхыу зэрыпсэуар.