Литературэ

Хьэдрыхэ зыри здэпхьынукъым

Кирэ нанэ илъэс 80-м щIигъуат. Жьы дыдэ хъууэ зыри хузэфIэмыкIыж щыхъуаращ абы закъуэныгъэр къыщытехьэлъар.
Хьэуэ, мыр пенсэкIэ псэу лIыжь-фызыжьхэм ящыщтэкъым. 90 гъэхэм базэ ин гуэрым и унафэщIу лэжьати… Ахъшэр къэпкIэ я унэ къэзыхьахэм щыщщ. 

Нащ и ущиекIэ

ЦIыху гъащIэ къигъэщIащ, хужаIэу, Нащ и ныбжьыр хэкIуэтами, къэзыцIыхухэм ягъэщIагъуэу, зи щIалэгъуэхэми абыкIэ къахэжаныкIыу, дуней къэхъукъащIэхэм кIэлъыплърейт. Ауэ аратэкъым гъэщIэгъуэныр. Нэхъ гъэщIэгъуэныр Нащ и цIыху ущиикIэрат. ЦIыхур дунейм щытеткIэ, зытет дунейм къыщыхъури щекIуэкIри ищIэну и къалэнщ. Дэтхэнэ зыми ещхьу, Нащи къэхъуа-къэщIахэр зригъащIэрт, имыщIэу зыгуэр зэрыблимыгъэкIыным хуэсакъырт. Нэхъ гъэщIэгъуэныжыр зи щIалэгъуэ, зи зэманыгъуэхэм ефIэкIрэ абыкIэ жыпIэну, газет, журнал, тхылъ еджэрейт хъыбар гъэщIэгъуэнхэмкIэ зимыгъэнщIу.

ГъащIэ гъуэгуанэ

Ар и фIэщыгъэу Котляровхэ Викторрэ Мариерэ я тхылъ тедзапIэм къыщыдэкIащ Молэ Барэсбий (1933 - 2010) и тхылъ, Молэм ипхъухэм ягъэхьэзырауэ. 

ЦIыкIураш

(Сабийхэм папщIэ)

Гъэмахуэкут. Залинэ и джэду хужь - къуэлэнышхуэр и кIэм иту лъэгу хадэм здехым, джэду шыр макъ къызэхихащ. Плъэмэ, мыIэрысей дэгу жыгыжьым и лъ лъабжьэм джэду шыр цIыкIуищ кIэщIэсщ, зэкIэщIэпщхьэпарэ, тIэкIуи зэрыпIыщIар плъагъуу. Я анэр ящIыгъутэкъым - гурыIуэгъуэт ар зы кIуэдыпIэ зэрихуар. Залинэ шырхэр пхъэ ашыкым иригъэтIысхьэри, гуэщ плIанэпэм щигъэуващ.

Къощэм щэ ирегъэкъу

ХьэтIохъущокъуэ Едыджыпщым лIы и псалъэ итати, къэгъазэ иIэжтэкъым. Аргуэру пелуанитI къегъуэтри, егъэIущ.

ЦIыхугъэ

Вакъэ щащэ тыкуэным и бжэIупэм илъэсипщI ныбжьым ит щIалэ цIыкIур Iутщ, абы и гъэлъэгъуапIэм тет вакъэ щIэрыпсхэр зэпеплъыхьри. А тхьэмыщкIэ цIыкIур и нэр тедияуэ вакъэ хуабэхэм йоплъ, зэрехъуапсэри нэрылъагъущ.

Пасэрей

Iуэтэж

 

«Гуауэмрэ губжьымрэ»

Къагъырмэс Борис и поэмэхэм Iуэхугъуэ куэд къызэщIаубыдэми, абыхэм я нэхъыбэм Хэку зауэшхуэм иужь къащIихуащ икIи а и тхыгъэхэмкIэ цIыхухэр мамыр гъащIэм къыхуреджэ. Зи лъэпкъым и тхыдэр зымыщIэм, абы и нэгу щIэкIамрэ игъэвамрэ щымыгъуазэм нобэрей зэманри нэгъэсауэ къыгурыIуэнукъым. И лъэпкъым и блэкIами и къэкIуэнуми хуэгумащIэщ Борис. Ар фIыуэ щыгъуазэщ лъэпкъ тхыдэм. Абы зыкъомкIэ щыхьэт тохъуэ «Гуауэмрэ губжьымрэ» поэмэр. Адрей поэмэхэми хуэдэу, мыр пIытIа-къузауэ щыткъым, зытепсэлъыхь IуэхугъуэкIэ къуэпсыбэщ.

Щыхь хужь

Iуэтэж

 Окко хъыджэбз цIыкIум Рылтын дадэ и унэбжэр хуэсакъыпэурэ Iуихри, джащ.
- Дадэ, ущIэс?
ЗаулкIэ зыщIэдэIукIа иужь, хъыджэбз цIыкIум адэшхуэм и макъ тхъунщIар зэхихащ:
- НтIэ, тIасэ, къыщIыхьэ.
 ЖьыкIэфэкIэхэм зэрахабзэу, унэм хьэпшып лейр щыкуэдт, кхъахэ хъуа унэлъэгур лъэбакъуэ къэс дэкIыргъыурэ хъыджэбз цIыкIур пэш мыиным щIыхьащ. Адэшхуэр, дапщэщи хуэдэу, пэщащэу стIолым бгъэдэст.
- Дадэ, мамэ сыкъигъэкIуащ, зыгуэр тхуэбгъэхьэзырамэ, схьыну.

Иримыкъур къащIэ

ЛIыхъужь хъуну зэи щIэхъуэпсакъым Махъсымэ. И гъунэр ещIэж. Ауэ зи пэ лъы ивэжауэ дэтхэми ящыщкъым. ФIыуэ къэзылъагъу цIыхуфIхэр пщIэ къыхуэзымыщI фыгъуэнэдхэм нэхърэ щынэхъыбэкIэ, зы адыгэлI ирокъу. Сыт къыщIамылъагъуныр? Ефэкъым, дыгъуэкъым, зауэкъым, и Iэр шияуэ дэткъым, фыз иригъэкIыжакъым, къэзылъхуари къилъхуари епIыж. И унэр лъагэщ, и пщIантIэр хуитщ, и быныр гъэсащ, и телефоныр зарядкэм пылъщ. Зыгуэр дэбгъуэну уигу къэкIыххэкъым Махъсымэ, укъыфIэмыIуэхукIи уи жагъуэ хъунукъым, апхуэдизкIэ щIалэфIщи. Бзаджэкъым икIи акъылыншэкъым, щхьэхынэкъым икIи хабзэншэкъым. ЦIыхуфI?

Страницы

Подписка на RSS - Литературэ