АдыгэбзэкIэ ятхам адыгэбзэкIэ тепсэлъыхьу

УзыщыгуфIыкI хъуну Iуэху къиIэтащ Адыгэ республикэм щыIэ «Бзылъхугъэхэм я зэгухьэныгъэм». Абы хэтхэм я мурадщ тхылъеджэ зэхуэсхэр ирагъэкIуэкIыну. Къэбэрдей-Балъкъэрым апхуэдэхэр кIуэ пэтми нэхъыбэ щохъу. Куэд щIакъым «Зерат» школым «Таурыхъищэ» зыфIаща клуб къызэрыщызэIуахрэ. АдыгэбзэкIэ къыдэкI тхылъхэм абы адыгэбзэкIэ щытепсэлъыхьынущ. 
Ди щIыналъэм цIыху куэд ис къыщIэкIынкъым «Таурыхъищэ» тхылъым щIамыпIыкIауэ. Нэхъыжьымрэ нэхъыщIэмрэ кIапсэ быдэкIэ зэзыпх таурыхъхэмкIэ къыщIидзащ адыгэ филологиемкIэ магистр, тхыдэдж, жылагъуэ лэжьакIуэ ПщыхуэфI Равидэ а цIэ дыдэр зыфIища тхылъеджэ клубым и япэ зэIущIэр. 
Налшык тхылъ еджэнкIэ жыджэру цIыху нэхъыбэ зыдэс къалэ зэрыхъуам иужьрей зэманым куэдым гу лъатэ. Интернетым щIэныгъэншэ уещI, тхылъращ укъэзымыгъэпцIэжынур жызыIэхэм я псалъэхэр я тхьэкIумэм ихьэри, щIалэгъуалэр тхылъ тыкуэнхэм кIуэрей, зэджам щытепсэлъыхь зэIущIэхэр ирагъэкIуэкIрей хъуащи, абы ущымыгуфIыкIыпIэ иIэкъым. 
А гуфIэгъуэр тIуащIэ мэхъу, щытыкIэ мытыншым ит адыгэбзэр и Iэмэпсымэу Iуэху дахэр езышэжьам и хъыбар щызэхэпхкIэ. «Ди бзэр дджыну ди къалэнщ», - щыжаIэм деж си жагъуэ мэхъу, - жеIэ «Таурыхъищэ» клубым и къызэгъэпэщакIуэ Равидэ. – Ар зэбгъэщIэну уи къалэну аракъым, ди анэдэлъхубзэр фIыуэ щIэплъагъун щытыкIэми итщ, апхуэдиз фIагъи бгъэдэлъщ». 
Гъатхэпэм и 30-м клубым и япэ зэIущIэр щекIуэкIащ адыгэбзэ щызрагъащIэ «Зерат» еджапIэм иIыгъ унэм. Мы IуэхущIапIэми дыщытепсэлъыхьын гъуэтыгъуэ дихуэну дыщогугъ, сыту жыпIэмэ, иджыри къэс адыгэбзэр мыадыгэхэм щрагъэдж еджапIэ хэха диIакъым, «Зерат»-м а лъэбакъуэ гугъур ичащ. Абы и мурадхэри къызэдащтауэ, тхылъеджэ клубым йокIуалIэ адыгэбзэм иджыри хуэмышэрыуэхэри икIи таурыхъым и мыхьэнэм, абы узыхуиущийм теухуауэ я еплъыкIэмкIэ адрейхэм ядогуашэ. 
«Сыт таурыхъхэр нэхъ къыщIыхэсхар? Сыт мы таурыхъхэр ди быным, цIыхухэм яIурылъыпхъэ гуэру къыщIэслъытэр, сыт и мыхьэнэр?» - жысIэу, сызэупщIыжмэ, жэуапитI схуэтынущ. Япэрауэ, таурыхъым уи бзэр егъэлеяуэ къулей ещI, зы Iуэхум лъэныкъуэ зыбжанэкIэ уеплъыфу урегъасэ. Сэ сыкъэзыцIыхухэм къызжаIэ зэпытщ си адыгэбзэр шэрыуэу къазэрыщыхъур. Ар, япэрауэ, си анэшхуэм и фIыщIэщ. Бзэ дахэкIэ псалъэ къудей мыхъуу, ар щIагъыбзэми хуэIэзэт, псалъэжьхэр къыжьэдэщэщу. ЕтIуанэрауэ, си бзэм и къулеягъыр нэхъыбэу къызыхэкIар мис мы таурыхъхэрщ. Абыхэм еджэм адыгэм ди хьэлри ди гупсысэкIэри нэхъ нэгъэсауэ къагурыIуэнущ». 
ЗэрымыщIэкIэ хъуами, ящIэу трагъэхуами, «Таурыхъищэм» я къызэIухыгъуэр мэлыжьыхьым и 2-м ягъэлъапIэ «Сабий тхылъхэм я дунейпсо махуэм» ирихьэлIауэ къыщIэкIащ. Андерсен Ганс и цIэр зезыхьэ тыгъэр сабийхэм папщIэ тхылъ нэхъыфI дыдэ зытхам щрат пIалъэщ 1967 гъэм къаIэта а махуэшхуэр. «Таурыхъищэм» хуэфэщэн пщIэ хуэпщIыфынумэ, ар зыгъэхьэзырауэ щыта Нало Зауррэ абы и нэIэ щIэта IуэрыIуатэджхэмрэ саугъэтым я нэхъ иныр яхуэфащэт. ЖытIэм и щыхьэтщ Равидэ иригъэкIуэкIа клубым и зэIущIэм щытепсэлъыхьыж напэкIуэцIым къыкIэщIэтхыхьахэм я сабиигъуэ гукъэкIыжхэр. «Дэнэ а тхылъыр къыздисхынур? Сыт хуэдэ уасэ жыфIэми, фэстынущ», - жызыIэм ирата жэуапыр щIэттхыр тхылъ къыдэзыгъэкIхэм папщIэщ: «Ди жагъуэ зэрыхъущи, мы тхылъыр афIэкIа къыдагъэкIыжыркъым». Сыт ягъэ кIын, къыдагъэкIыжмэ?!      
ЧЭРИМ Марианнэ.
Поделиться: