Мазаер махуэ 28/29-рэ фIэкIа щIэмыхъур сыт?

Дэтхэнэ зыри егупсысауэ къыщIэкIынщ мы Iуэхум: адрей мазэхэр махуэ 30 е 31-рэ щыхъукIэ, мазаер щхьэ махуэ 28-рэ е 29-рэ фIэкIа мыхъурэ? Сыт ар а мазэм къыщIылъысар? Хьэмэрэ, илъэсиплI къэсыху щхьэ мазаем зы махуэ къыщIагъурэ? А упщIэм и жэуапыр къыщожьэ зэман жыжьэм…

Пасэрей цIыхум зэманыр зэрыпибжыкIыу щытар жэщ-махуэщ. ИужькIэ ар егупсысащ зэманыр нэхъ кIыхьыжу къыубж зэрыхъум: щIымахуэм гъатхэкIэ, гъатхэм гъэмахуэ хуабэкIэ, гъэмахуэм бжьыхьэкIэ зихъуэжрэ, бжьыхьэр икIмэ, щIымахуэм къызэригъэзэжым. Апхуэдэу къэунэхуащ иджыри зы мардэ – илъэсыр. Жэщ-махуэмрэ илъэсымрэ зэманышхуэ я зэхуаку дэлът гъащIэм и кIуэкIэр кърибгъэлъэгъуэнуи, а тIум я зэхуакур иджыри пIалъэ-пIалъэкIэ зэпыудын хуейуэ къилъытэри, пасэрейм къигупсысащ гъэр гъатхэу, гъэмахуэу, бжьыхьэу, щIымахуэу зэпиудыжыну.
ЦIыхум нэхъыбэ къыгурыIуэ хъуа нэужь, мазэм кIэлъыплъкIэрэ, ар жэщ-махуэ бжыгъэ пыухыкIакIэ хэхъуэу, аргуэру мазэщIэ къыкъуэкIыу гу лъитащ. Абдежым зэманыр мазэкIэ къыубж зэрыхъур къагурыIуащ.
Апхуэдэу, пасэрей Алыджымрэ Урымымрэ къызэдащтащ мазипщIу зэхэлъ махуэгъэпсыр. Ар жэщ-махуэ 304-рэт зэрыхъур икIи гъэр гъатхэпэ мазэрат щыщIидзэр. Ауэ, ди лъэхъэнэм ипэкIэ 700 гъэм ирихьэлIэу, мы Iуэхум теухуауэ зэхъуэкIыныгъэшхуэхэр иригъэкIуэкIащ Пасэрей Урымым и пащтыхь Помпилий Нумэ. Абы илъэсыр мазэ 12 (махуэ 365-рэ) иригъэкъуащ, щIышылэмрэ мазаемрэ къыхигъыхьэри. А махуэгъэпсым и мазэ 11-р махуэ 29-рэ е 31-рэ ирикъуу зэхагъэуват (зэпэмыбж бжыгъэхэр насыпыфIэу къалъытэрт), ауэ иужь дыдэу къагупсыса мазэм - мазаем - махуэ 28-рэ фIэкIа хэттэкъым. НэгъуэщIуи хъунутэкъым, сыту жыпIэмэ, ЩIыр Дыгъэм зэ къекIуэкIыным (илъэсым) жэщ-махуэ 365-рэ ихьырт, а махуэхэр зэпэмыбжу мазэ 11-м трагуэшат.
Абы нэскIэ гурыIуэгъуэщ… Арамэ, дэнэ къикIа-тIэ илъэсиплI къэс мазаем зы махуэ лейуэ къызэрыхэхъуэр?
Мы упщIэм и жэуапыр къэдгъуэтын папщIэ, зы илъэсым жэщ-махуэ дапщэ хэтми къэббжын хуейщ. ДощIэ, ар жэщ-махуэ 365-рэ мэхъу! Пэжщ. Ауэ а бжыгъэм иджыри сыхьэти 6 лейуэ къыпытщ. Жэщ-махуэ 365-рэ сыхьэти 6-рэ. А сыхьэтихыр илъэсиплIым къриубыдэу зы жэщ-махуэ (сыхьэт 24-рэ) ирокъури, мазаем зы жэщ-махуэ лей къыхохъуэ (високоснэ гъэ). Ар къэзыбжари, махуэгъэпсым зэхъуэкIыныгъэ хэзылъхьэжари, урым политикэ узэщIакIуэ, дзэзешэ, тхакIуэ Цезарь Юлийщ (ди лъэхъэнэм и I лIэщIыгъуэм).
ЩIэныгъэ и лъэныкъуэкIэ мы Iуэхум щэхуи шынагъуэ гуэри хэлъкъым. Нэхъ шынагъуэ дыдэу тхыдэм къыхэщыж щIыуэпс насыпыншагъэхэмрэ зауэхэмрэ високоснэ гъэм къыщыхъуауи пхужыIэнукъым. Еджахэм зэрыжаIэмкIэ, а илъэсым шынагъуэ гуэр къэхъун хуейуэ цIыхум и фIэщ ещI, абы йожьэри, и гур хэзыгъэщI Iуэхугъуэу илъагъур ирипхыу аращ. Високоснэ гъэр адрейхэм зыкIи къыщхьэщыкIыркъым, зыкIи нэхъ шынагъуэкъым икIи нэхъыфIкъым. Къызэрыпщыхъущ.

ФЫРЭ Анфисэ.
Поделиться: