Шэрэдж электростанц мыиным и лъабжьэр ягъэтIылъ

Къэбэрдей-Балъкъэрым и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбекрэ «РусГидро» компанием и ­правленэм и унафэщI - генеральнэ директор Хмарин Викторрэ я зэIущIэ махуэкум КъБР-м и Правительствэм и Унэм щекIуэкIащ.

ЗэIущIэм щытепсэлъы­-хьащ Кавказ Ищхъэрэм, къапщ­тэмэ, Къэбэрдей-Балъкъэрым и щIыналъэм гидро­энергетикэ мыиным зыщегъэужьыным ехьэлIа про­грам­мэр гъэзэщIа зэрыщыхъум. КИФЩI-м и щIыуэпсыр хуэ­щIащ гидроэлектростанц мы­ин­хэр щыгъэлэжьэным. Абы­хэм я фIагъхэм ящыщщ эко­логие и лъэныкъуэкIэ шына­гъуэншэу зэрыщытынур. Элект­рокъарур станцым къилэжьын щхьэкIэ ихъуреягъым щыIэ щIыуэпсым и зэхэлъыкIэр къута хъунукъым, апхуэдэуи ГЭС мыинхэр зытращIыхьыну псым и фIагъыр игъэнэхъы­кIэнукъым, абы хэс бдзэжьейхэми егуэуэнукъым. Къищы­нэмыщIауэ, и гугъу ящIащ республикэм и щIыпIэ пхыдзахэр электрокъарукIэ ирикъуу къы­зэгъэпэща хъунымкIи элект­ростанцхэм мыхьэнэшхуэ зэ­раIэм.
КIуэкIуэ Казбек къыхигъэщащ щIыналъэм щагъэзащIэ энергетикэ проектхэм эконо­микэми зэрызрагъэужьыр. Хмарин Виктор жиIащ дэтхэнэ зы гидроэлектростанцри адрейхэм къазэрыщхьэщыкIыр, ахэр республикэм ехъулIэныгъэкIэ зэрыщаухуэм къегъэ­лъагъуэ компаниер щIына­-лъэм купщIафIэу зэры­дэ­ла­жьэр. КъБР-м щаухуэну нэ­гъуэщI ГЭС мыинхэм я про­ектхэми щытепсэлъыхьащ зэIущIэм.
Фигу къэдгъэкIыжынщи, ди республикэр нэгъабэ хэтащ ­УФ-м Энергетикэм зыщегъэу­жьынымкIэ и зэгухьэныгъэм къызэригъэпэща рейтингым.       А Iуэхум къриубыдэу я лэ­жьыгъэр къапщытауэ щытащ Урысей Федерацэм хыхьэ ­щIыналъэ 66-м. Ди республикэр а рейтингым хэтам имы­закъуэу, «Урысейм и гидро­энергетикэ IэнатIэ пашэ» унэ­тIыныгъэм щытекIуащ. Апхуэдэ ехъулIэныгъэ лъагэм лъаб­жьэ хуэхъуа Iуэхугъуэхэм ящыщщ блэкIа илъэситхум къриубыдэу ди щIыналъэм электростанц мыин зыбжанэ зэрыщаухуар.
ЗэIущIэ нэужьым КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбекрэ «РусГидро»-м и правленэм и унафэщI - генеральнэ дирек-тор Хмарин Викторрэ ирагъэжьащ Шэрэдж гидроэлект­ростанц мыиным и ухуэныгъэр.
Япэ бетон кубометрыр щыдакIэ гуфIэгъуэ зэхыхьэм хэтащ Урысей Федерацэм и Къэрал Думэм и депутат Гек­киев Заур, КъБР-м и Прави­тельствэм и УнафэщI Мусуков Алий, абы и япэ къуэдзэ Го­воров Сергей, КъБР-м и Пар­ламентым и УнафэщIым и ­къуэдзэ Къардэн Мурат, республикэм энергетикэмкIэ, про­мышленностымрэ сатумкIэ и министр Iэхъуэбэч Щамил, «РусГидро»-м и генеральнэ ­директорым и япэ къуэдзэ ­Карпухин Николай, Аруан му­ниципальнэ щIыналъэм и администрацэм и Iэтащхьэ Ажий Валерэ, нэгъуэщIхэри.
Хмарин Виктор и къэп­сэ­лъэ­ны­гъэм къыхэщащ Къэбэр­дей-Балъкъэрым гидроэлектростанц мыинхэр щыухуэным ехьэлIа лэжьыгъэхэр «Рус­Гидро»-м илъэс зыбжанэ хъуа­уэ зэрыригъэкIуэкIыр.
«Зэтеублауэ мэлажьэ Зэрэгъыж, Балъкъэр Ипщэ МГЭС-хэр, Бахъсэн Ипщэ гидроэлект­ростанцым и проектыр гъэ­хьэ­зырын щIадзащ. Нобэ зи ухуэ­ныгъэ едгъажьэ станцым илъэс къэс къитынущ электрокъарууэ киловатт-сыхьэт мел­уан 87-рэ. Мыр щIыуэпсым зыкIи зэран хуэмыхъу электрокъару къызэралэжь IэмалыфIщ. Шэрэдж МГЭС-м лэ­жьэн щIидзэмэ, Къэбэрдей-­Балъкъэрым и унагъуэ мин ­70-м щIигъу электрокъарукIэ къыхузэгъэпэщынущ. Дэтхэнэ ухуэныгъэщIэри ар электро­къару хэгъэхъуапIэщ, налог­хэмкIэ, лэжьапIэ IэнатIэщIэ­хэмкIэ щIыналъэм и социаль­но-экономикэ щытыкIэр ­езы­гъэ­фIакIуэщ», - жиIащ «Рус­Гидро»-м и унафэщIым.
Хмарин Виктор республикэм и унафэщIхэм фIыщIэ яхуи­щIащ гидроэнергетикэм и проектхэр гъэзэщIэнымкIэ лэ­жьэгъу къазэрыхуэхъум пап­-щIэ икIи ухуэныгъэм хэт псоми ехъуэхъуащ проектыр ехъу­лIэныгъэкIэ зэфIагъэкIыну.
ГЭС-р Аруан районым хыхьэ Псыгуэнсу къуажэм пэ­мы­жыжьэу Шэрэдж псым тращIыхьынущ. Ар щIыналъэм щынэхъ ин дыдэ Шэрэдж Ищхъэрэ энергокомплексым еп­лIа­нэу хыхьэнущ. Каскадым къызэщIеубыдэ гидроэлектростанцищ: Къэщкъэтау, Аушы­джэр, Зэрэгъыж щаухуахэр. Псори зэхэту абыхэм къат мегаватти 155,7-рэ. Иджырейм и ухуэныгъэр 2024 гъэм яухыну траухуащ.
ГуфIэгъуэ зэхыхьэм кърихьэлIахэм ирагъэлъэгъуащ Шэ­рэдж Ищхъэрэ каскадым и ­къежьапIэм теухуауэ трахауэ щыта фильмыр. Абы хыхьэ япэ станцыр Къэбэрдей-Балъкъэ­рым и япэ Президент КIуэкIуэ Валерий хэту 2002 гъэм и мазаем ирагъэжьауэ щытащ.
КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек къызэхуэсахэм захуи­гъазэри, фIыщIэ яхуищIащ республикэм и япэ Президентым и фэеплъыр зэрахъумэм, илъэс куэд щIауэ щIыналъэм купщIафIэу зэрыдэлажьэм ­папщIэ. «Шэрэдж Ищхъэрэ МГЭС-хэм хыхьэ къыкIэлъы­-кIуэ станцым и ухуэныгъэм Къэбэрдей-Балъкъэрым и экономикэм зегъэужьыныгъэм хэлъ­хьэныгъэшхуэ хуэхъунущ, - къыхигъэщащ Iэтащхьэм. - Ар энергетикэ IэнатIэм зегъэу­жьыным хэлъхьэныгъэ хуэхъум и закъуэкъым, атIэ республикэр электрокъарукIэ къызэгъэпэщыным, абы щымы­щIэным хуащI хэлъхьэныгъэщ. Проектым экономикэр иригъэфIэкIуэнущ, къэкIуэну щIэб­лэм ягъэзэщIэну инвестицэ проектхэм лъабжьэ яхуэхъуу», - жиIащ КIуэкIуэ Казбек. Республикэм и унафэщIыр «РусГидро»-м и лэжьакIуэхэм ехъуэхъуащ гидроэнергетикэ мыиным зегъэужьыным ехъу­лIэныгъэщIэхэр къыщахьыну.

СтанцыщIэм и щытыкIэнум щытепсэлъыхьым къыхагъэщащ Шэрэдж ГЭС мыиныр псы хъу­мапIэ хэмыту, псы ежэхым и щытыкIэм зра­мыгъэхъуэжу зэраухуэнур. Станцым екIуэлIэну псыр къыхашынущ Зэрэгъыж ГЭС-м пыщIа кIэнауэм. Абы и фIыгъэкIэ мылъкушхуэ зытекIуэ-дэну ухуэныгъэхэр ирамыгъэкIми хъунущ. Псым пшахъуэри хазыкIынукъым, сыт щхьэкIэ жы­пIэмэ ищхьэкIэ щыIэ МГЭС-м ар къабзэу къы­щIэжынущи.
Шэрэдж гидроэлектростанц мыиным и лъабжьэр щагъэтIылъым бетоным халъхьащ къэ­кIуэну щIэблэм яхуэгъэза тхыгъэрэ ухуэныгъэр щыщIадза зэманым щегъэжьауэ ар зэре­кIуэ­кIыну зэманыр къэзыбжыну электрон капсулэ-рэ. ЗэIущIэм хэтахэм къыкIэлъыкIуэу Iэ тра-дзащ гидроэлектростанц мыиным и япэ кубо-метрым кIэралъхьэну фэеплъ пхъэбгъум. ЗэIущIэм и кIэухым КIуэкIуэ Казбек «РусГидро»-м къыбгъэдэкI фэеплъ саугъэт тыгъэ къыхуа­щIащ.
ГуфIэгъуэ зэIущIэм кърихьэлIахэм я нэгу зра­гъэу­жьащ «Кабардинка», «Балкария» къэфа­кIуэ ансамблхэм.
«РусГидро»-р Урысей Федерацэм и энергетикэ компание нэхъ лъэщхэм ящыщщ. Абы къы­зэщIеубыдэ электростанц 400-м щIигъу. Богучан ГЭС-р хэту «РусГидро»-м къызэщIиубыдэ электростанцхэм я лъэщагъыр гигаватт 38-м щIегъу.

 

Тхыгъэри сурэтхэри ЖЫЛАСЭ Замир ейщ.
Поделиться: