Хьэбэз районым хыхьэ Беслъэней къуажэм 1989 гъэм мэлыжьыхьым и 28-м къыщалъхуа, Дунейпсо, Европей, Урысей спорт утыку лъэрыхьхэм щхьэмыгъазэу ит Куржы Уэлий Рэмэзан и къуэм дежкIэ 2021 гъэр ехъулIэныгъэ инхэмкIэ гъэнщIауэ щытащ.
АтIэ, мы илъэсым и мазае (февраль) мазэм Оренбург къалэм щекIуэкIа, самбокIэ Урысейм и чемпионатым, спортсмен 742-рэ зыхэтам, беслъэней спортсменым екIуу бжьыпэр щиубыдауэ щытащ. Абы къыкIэлъыкIуащ Уэлий Дунейпсо утыкум и IэкIуэлъакIуагъ, и техникэ лъэкIыныгъэ щигъэлъэгъуэныр.
Мы гъэм и щэкIуэгъуэ мазэм адыгэ спортсменыр утыкум щихьащ Узбекистаным и къалащхьэ Ташкент щекIуэкIа, самбокIэ Дунейпсо чемпионатым. ИкIи, щIыхь ин пылъу Урысейм и командэ къыхэхам хэта Уэлий дыщэ медалкIэ зэпеуэм къыхэжаныкIащ. Ди гуфIэгъуэшхуэм щIэтуи, адыгэ щIалэр и спорт гъуэгуанэм къриубыдэу еплIанэ Дуней псом и чемпион хъуащ.
Уэлий зэрысабий лъандэрэ спортым: самборэ дзюдорэкIэ зигъасэу къэтэджащ. Хъуащ Урысейм спортым щIыхь зиIэ и мастер. СамбокIэ Урысейм и чемпионатхэм плIэнейрэ - япэ увыпIэр, зэ - етIуанэр, тIэунейрэ - ещанэ увыпIэхэр къыщилъэщащ. 2011, 2012, 2019 гъэхэм самбокIэ Дунейпсо чемпионатхэм бжьыпэр щызыIэригъэхьащ. ЗэрыжытIауэ, иджырей чемпионыгъэр - еплIанэщ. Европэ спорт щыгум япэ увыпIэкIэ 2013 гъэм иуващ. Къэзань щекIуэкIа Универсиадэм дыщэ медалкIэ къыхэжаныкIащ. ЖыпIэнурамэ, ди лъэпкъэгъу спортсмен цIэрыIуэр зыхунэмысар Олимп Джэгухэращ.
НэгъуэщI зы Iуэхугъуэ гъэщIэгъуэнми и гугъу щIыпхъэщ Уэлий ущытепсэлъыхьым деж. Мы щIалэм къыдалъхуауэ, дакъикъэ бжыгъэ фIэкIкIэ мынэхъыщIэу, тIолъхуэныкъуэ иIэщ - Алий. ТIури къызэпачам хуэдэу зэщхьыбзэщ. Алии самбист, дзюдоист лъэрыхьщ. Урысейм и чемпионщ, тIэунейрэ (балигъыпIэм иувахэмкIэ) Дунейпсо Кубокыр къилъэщащ, студентхэр зыхэта зэхьэзэхуэм дежи Дунейпсо Кубокыр зыIэригъэхьащ, Европей чемпионатым плIэнейрэ и призёр хъуащ, нэгъуэщI спорт утыку инхэми бжьыпэр щызыIэригъэхьащ… Апхуэдэщи, къуэш нэхъыжьым и щапхъэм ехъулIэныгъэ инхэр къигъэлъагъуэу Алий ирокIуэ.
Дуней псом плIэнейрэ бжьыпэр щызыубыда Уэлий и дежкIэ дгъэзэжынщи, иужьрейуэ зыхэта чемпионатым и гугъу тщIынщ. Ди лъэпкъэгъу самбистым зыкъыщигъэлъэгъуащ зи хьэлъагъыр килограмм 79-рэ хъу гупым яхэту. ИкIи, япэ зэпэщIэтыныгъэм деж ди лъэпкъэгъу самбистым бжыгъэр 3:0-уэ текIуэныгъэр къыщихьащ ерыщу къыпэщIэта, Азербайджан къэралым къыбгъэдэкIа Абдуллаев Абдулла хигъащIэкIэрэ.
ТекIуэныгъэм и IэфIагъыр зыхэзыщIа Уэлий къыпхуэгъэувыIэжынт?! Иужьым, «болевой» Iэмалыр къигъэсэбэпри, Туркменистаным къикIа Аллабердыев Недир хигъэщIащ.
КъыкIэлъыкIуэу, зэман тримыгъэкIуадэу «IуигъэкIуэтащ» Белоруссием щыщ Кокша Александр.
Финал зэпэщIэтыныгъэр Уэлий зыдригъэкIуэкIар Дунейпсо чемпионатыр здекIуэкI къэралым щыщ Рахмонов Улугбекщ.
Узбек самбистым къыдэщIыр мащIэтэкъым, «уи унэ уисыжмэ, блынхэри дэIэпыкъуэгъу къыпхуохъу» жаIэкъэ?! Дауи, я зэпэщIэтыныгъэм деж узбек самбистым бжьыпэр щиубыдыным ар сэбэп хуэхъун хуеят. Ауэ, Iуэху зэхэщIыкI ин зыбгъэдэлъ Куржыр зы блынми къыхуэгъэувыIэжынутэкъым. ПIалъэ кIэщI дыдэкIэ къыпэщIэтам и гуращэхэр «зэхикъутэри», бжыгъэр 7:1-уэ ди лъэпкъэгъу самбист цIэрыIуэм текIуэныгъэр зыIэригъыхьащ. Зыри къыпэмылъэщауэ, техникэ лъэрыхь, къызэрымыкIуэ IэкIуэлъакIуагъ зыбгъэдэлъ адыгэ бэнакIуэр - Куржы Уэлий -мыр еплIанэ Дунейпсо чемпионатым и щыгум иуващ.
- Дауи, къызгурыIуэт зэпеуэр здекIуэкI хэгъэгум къыбгъэдэкIа спортсменхэм къадэщIынухэр куэду зэрыщыIэнур. Абы, шэч хэмылъу, спорстменым къаруушхуэ къыхелъхьэ. Арами, сэри сщIыгъуащ си ныбжьэгъухэр, къыздэбанэхэр… Нэхъыщхьэр арати, Iэмал сыхуэкIуэу, япэ дакъикъэхэм деж къыспэщIэтыр здзын хуейт. Си гуращэр къызэхъулIащ. АдэкIэ сыщымыуэу зэпэщIэтыныгъэр финалым нэсхусын хуейти, ари къыздэхъуащ...
Дэтхэнэ текIуэныгъэми узэщIеIэтэ, къытебгъэзэжурэ уи гум щыхъэм упхыкIыжыну, ущыгуфIыкIыжыну ухуей уещI. Абы къыхэкIыу, сыт щыгъуи бжьыпэм, япэ увыпIэм узэрыщIэбэныным зыхуэбгъэпсыпхъэщ. Абы папщIэ гугъу зебгъэхьын, къарууэ уиIэр, IэкIуэлъакIуагъыу ббгъэдэлъыр бгъэлъэгъуэн, зэпеуэ къэскIэ фIагъ лъагэ хэлъу утыку уихьэн хуейщ, - къыхегъэщ ди лъэпкъэгъу самбистым...
Уэлий и спорт гъуэгуанэр гъэнщIащ гуащIэдэкI къарушхуэкIэ, щIыхьыцIэхэр, текIуэныгъэхэр къызэрилъэща пщIэнтIэпс гуащIэкIэ, махуэ къэс иригъэкIуэкI гъэсэныгъэ гугъухэмкIэ, игъуэта фэбжь хьэлъэхэмкIэ, хуэфащэу къилъэщ бжьыпэхэмкIэ...
