Зы гупсысэ пыухыкIам дытевгъэт

 Накъыгъэм и 21-м Истамбыл къыщыдэкI газетхэр гъэ къэси топсэлъыхь кавказ лъэпкъхэм я щхьэ кърикIуа насыпыншагъэм. Илъэс зыбжанэ ипэ «Дуния» газетым и зы напэкIуэцI триухуащ Кавказ Ищхъэрэм щыщ лъэпкъхэр Анатольем къызэрыщыхута щIыкIэм, насыпыншагъэрэ хэщIыныгъэшхуэрэ къэзыхьа зауаем адыгэхэр зыхидза бэлыхьым профессорхэм, хасэ тхьэмадэхэм хуаIэ еплъыкIэхэм. Фи пащхьэ идолъхьэ абыхэм ящыщхэр.

ЦIыхухэр я хэку ипхуныр геноцидщ

Япэрауэ, кавказ лъэпкъхэр я щIым кърахуащ. Лъэпкъыр и щIыналъэм ибгъэкIыу, нэгъуэщI щIыпIэ бгъэIэпхъуэмэ, абы къикIыр ирахуауэ аращ. Ауэ лъэпкъым и щэнхабзэр бгъэкIуэду, и бзэр щыбгъэгъупщэу, зыр зым лъэмыIэсыжу зэпэIэщIэ пщIымэ – ар геноцидщ. 
Псалъэм папщIэ Уэсмэн империем ермэлыхэр хэкуншэ ищIащ, Сирием игъэIэпхъуэри. Шэрджэсхэри я хэкум ирахури, муслъымэн диныр здэщыIэ къэралыгъуэм ягъэкIуащ. 
Мы Iуэхум щхьэкIэ ирахуа къудейщ жыпIэнри, бдэнри гугъу дыдэщ. Сыту жыпIэмэ, цIыхур и хэкум ибгъэIэпхъукIыу, и лъапсэри и щIы кIапэри тепхрэ хамэ щIыпIэ пхумэ, ар и лъахэм ипхуа къудейуэ къэнэжкъым, атIэ геноцидкIэ уеджэн хуейщ. 
Юнал (Агъашэ) Мухьиттин,
Кавказ щэнхабзэ зэкъуэтэныгъэмкIэ 
къэхутакIуэ фондым и тхьэмадэ. 
Анкара къалэ.

Шэрджэсхэми ермэлыхэми лей ирахащ

Сэ лъэпкъым и трагедиер, цIыхубэм къыщыщIа щIэщхъур зы псалъэ закъуэкIэ къэгъэлъэгъуэным срителъхьэкъым. Шэрджэсхэм я щхьэ кърикIуам зыщыбгъэгъуазэмэ, япэ щIыкIэ къыпщыхъунущ ахэр я адэжь щIыналъэм кърахуа къудейуэ. Ауэ ахэр къыщрахум ираха лейм, яукIа къомым лъэпкъгъэкIуэдым хуагъэкIуащ. 
Языныкъуэхэм кавказ лъэпкъхэр я хэку кърагъэкIа къудейуэ къалъытэми, мыр геноцид нэрылъагъущ. Шэрджэсхэми, ермэлыхэми я щIы Iыхьэхэр трахри, къыщалъхуа лъахэр фIагъэкIуэдащ. 
Кентал Ферхьат, 
профессор, СоциологиемкIэ Истамбыл къалэ 
университетым и къудамэм и тхьэмадэ. 

ЛъэпкъгъэкIуэд жыхуаIэжыр аракъэ?

Пащтыхьымрэ Уэсмэн империемрэ зэгурыIуэу зэдащIа Iуэхущ шэрджэсхэр зыхэт бэлыхьыр. Адыгэхэмрэ абхъазхэмрэ я лъахэм кърахури, лъэпкъгъэкIуэдри къыхуагъэкIуэжащ. А тIур щызэщIыгъум деж нэхъ гурыIуэгъуафIэ мэхъу шэрджэсхэм я щхьэ кърикIуар. 
ГеноцидкIэ узэджэн хуейр лъэпкъыр зэрыс щIыпIэм и деж щызэтебукIэным и закъуэкъым, атIэ дэ къытщыщIари хэлъщ. Ди лъэпкъыр и лъахэм кърахуу, зыщымыпсэуфын щIыпIэ къызэрагъэIэпхъуам къегъэлъагъуэ абы къытехьа лейр. 
ЦIыху мелуанрэ мин 700-рэ кърахуащ абы щыгъуэ ди Хэкум. ЗдэкIуа щIыпIэм щетIысэха нэужь, мэжэщIэлIагъэмрэ къайуэлIа узыфэ Iейхэмрэ цIыху мин 500-м нэс игъалIэурэ щIалъхьэжащ. 
Кадиоглу (Шыгъэлыгъуэ) Уэджит,
Тыркум щыIэ Кавказ зэгухьэныгъэхэм 
я федерацэм и тхьэмадэу щыта.
Анкара къалэ. 

Апхуэдэу уеджэ хъунукъым

Шэрджэсхэм я щхьэ кърикIуам геноцидкIэ уеджэ хъунукъым, ахэр я хэку кърахуауэ аращ. Геноцидым и мыхьэнэмрэ къэхъуа Iуэхум и зэхэлъыкIэмрэ зэкIуалIэркъым. ЛъэпкъгъэкIуэд псалъэр куэдрэ къагъэсэбэп, ауэ абы къикIыр тхыдэ и лъэныкъуэкIи, хабзэ и лъэныкъуэкIи зэпкърыпхмэ, шэрджэсхэм я насыпыншагъэр кърибгъэлъэгъуэныр къезэгъыркъым. 
Пэжщ, гузэвэгъуэшхуэ къащыщIащ абыхэм икIи хуабжьу зыхащIащ. Уеблэмэ, я хэку ирагъэIэпхъукIа нэужькIи куэдым лей къатехьащ, Iэджи хэкIуэдащ. Ауэ, зэрыжысIащи, геноцидым щIэныгъэ и лъэныкъуэкIэ иIэ мыхьэнэмрэ зи хэку зрагъэбгынамрэ зэхуаIуэху щыIэкъым.
Кут Шуле,
доктор, профессор. 
Адапазар къалэ.

Зы гупсысэ пыухыкIам дытевгъэт

Шэрджэсхэм ящыщ куэд яукIащ. Зи щхьэ псэууэ хэзыхыфахэм Анатольем зыкъадзащ. Ауэ къыхэгъэщыпхъэщ Кавказым кърахуар шэрджэсхэм зэрамызакъуэр, атIэ нэгъуэщI лъэпкъ цIыкIу куэдми лей къатехьащ. 
Мыбыхэм лъэпкъгъэкIуэд къыхуагъэкIуауэ жыпIэныр къезэгъыркъым, сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, апхуэдэхэм и деж къанэ щымыIэу зэтраукIэ, и бзэр, хабзэр, тхыдэр фIагъэкIуэд. 
Шэрджэсхэм я Iуэхум теухуауэ упсалъэмэ, мыхэр зы гупсысэ пыухыкIам тетын хуейщ. Мыбыхэм ящыщхэр Урысейми кърихуащ, языныкъуэхэри езыр-езыру къикIащ. 
ЦIыху куэд зэтраукIащ, ауэ лъапсэрыхыр къахуэкIуакъым. 
Халаджоглу Юсуф, 
доктор, профессор. 
Измир къал

Поделиться: