И щхьэм къиIукI макъамэхэр телъыджэт

Моцарт Вольфганг Амадей макъамэм цIыхухэм хуаIэ еплъыкIэр дуней псом щызыхъуэжа композиторщ. Абы и гъащIэмрэ и макъамэхэмрэ ятеухуа Iуэхугъуэ гъэщIэгъуэнхэр щыIэщ.  

И гъащIэм къриубыдэу абы итхыну хунэсащ макъамэ 600-м щIигъу. Моцарт и адэ Леопольд скрипкэм кърагъэкI макъамэхэмкIэ школакIуэхэм папщIэ тхылъ итхауэ щытащ. Моцарт еджапIэ иратакъым, тхэкIэ-еджэкIэми, математикэми ар хуригъэджащ и адэм. Клавесин макъамэ Iэмэпсымэр игъэIэкIуэлъакIуэу зригъэсащ илъэсищ ныбжьым иту. Илъэситхум иту а Iэмэпсымэм къибгъэкI хъуну макъамэхэр зэхилъхьэу щIидзащ. Илъэсих хъууэ абы къигъэIэрыхуащ скрипкэр. Илъэсий щыхъум  япэ симфониер итхащ. И адэм ар иригъэсат и нэхэр щыпхыкIауэ макъамэ Iэмэпсымэхэм еуэфу.

Моцарт и макъамэхэр егъэлеяуэ и гум дыхьэрт Бах и къуэм. А тIур зэныбжьэгъут, зэгъусэу зрагъасэрт макъамэ Iэмэпсымэхэм. Зыр клавесиным еуэурэ, зэуэ зэпигъэурэ етIуанэм джэгун щIидзамэ, къэпщIэххэнутэкъым абыхэм зызэрахъуэжар.

Зэгуэр Моцарт Германием концерт щитауэ, абы къыбгъэдыхьащ и макъамэхэм хьэщыкъ ящIа, илъэсибл зи ныбжь щIалэ цIыкIу. Абы игу къеуэу жиIэрт Моцарт ещхьу макъамэ итхыфу, къригъэкIыфу зэи зэрызримыгъэсэфынур. Моцарт абы чэнджэщ иритащ «и щхьэм ит макъамэхэр» итхыну. ЩIалэ цIыкIум жиIащ и щхьэм усэ фIэкIа къызэрыщымыIур. «Ар телъыджэкъэ тIэ! Усэ зэхэплъхьэныр нэхъ гугъужщ!» - жриIат абы Моцарт. Макъамэтхым а махуэм епсэлъа щIалэ цIыкIур Гёте Иоганнт.

Илъэс 12 щыхъум композитор цIэрыIуэм Урымым и пащтыхьым и лъэIукIэ оперэ итхауэ щытащ. ЩIалэ цIыкIум тхьэмахуэ зыбжанэт абы тригъэкIуэдар.

Илъэс 35-м иту Моцарт дунейм ехыжащ.

Композиторым и IэдакъэщIэкI нэхъыфI дыдэхэм ящыщу къалъытэ «Свадьба Фигаро» оперэр. Ауэ ар апхуэдизу цIэрыIуэ щыхъуар езыр дунейм ехыжа нэужь.

1991 гъэм Philips Classic компанием къыдигъэкIащ Моцарт и макъами 180-рэ зытет дискыр.

1924 гъэм совет астрономхэм къызэIуахауэ щыта астероид №1034-м макъамэтх цIэрыIуэм и цIэкIэ «Моцартия» фIащащ.

XIX лIэщIыгъуэм Австрием щыщ макъамэдж Кёхель фон Людвиг зэхигъэуващ Моцарт и макъамэу хъуар щызэхуэхьэса каталог. “Каталог Кёхеля” зыфIищам къыщыхьат макъамэ тхыгъэу 626-рэ.

Нобэ Моцарт и макъамэхэр дуней псом щоIу, цIыху мелуанхэр итхьэкъуу.