Зэманыр IуэхукIэ зыгъэнщIа

Политик, къэрал лэжьакIуэ цIэрыIуэ Нэхущ Заурбий и ныбжьыр илъэс 80 ирокъу

Нэхущ Заурбий Къэбэрдей-Балъкъэ­рым къулыкъу нэ­хъыщ­­хьэ­хэм щыпэ­рытащ Урысей Федерацэм зэ­хъуэкIы­ны­гъэш­хуэ­хэр къы­щихъуа лъэ­хъэнэм ­те­хуэу. ЦIы­хум и гуащIи зэ­рихьа IуэхуфIи къыщамы­лъы­тэж ­хъуа зэманым республикэм и цIэр къэрал утыкум фIы­кIэ щы­гъэIу­ным уегугъун ­хуейт, езы щIыналъэми хуитыныгъэм и мыхьэнэр нэсу къы­зыгурымыIуэу псори зыгуэшыну, зэхэзыкъутэну хэт, демократ хуэдэу зы­къэзы­лъы­тэжхэми уащы­пэщIэ­тыну къып­хуихуэрт. А псори зэхуэбгъэхъун пап­щIэ Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм псэу­кIэ тэмэм щызэфIэбгъэувэнымкIэ сэ­бэп хъуну закон щхьэ­хуэхэри къыдэгъэкIын хуейт. Ауэ ар тынштэкъым. Нэхущ Заурбий абы щыгъуэ республикэм и Парламентым и УнафэщIти, хабзэубзыху Iуэхухэр къызы­хуэтыншэу зэфIигъэувауэ щытащ. Къапщтэмэ, иджы­псту ди республикэр зытет, зэрылажьэ хабзэхэр абы щыгъуэ къащтахэрщ. Ахэр Урысейми дуней псоми я хабзэ гъэувыкIэхэм и жыпхъэм итщ. 

Республикэр сату Iуэхухэм щыхыхьа илъэсхэм цIыхубэм къагурыIуэн щIадза къудейт нэхъапэхэм щыIа мардэхэм узэ­рытемытыжыфынур, щы­ты­кIэ­щIэхэр зэтеублэн зэрыхуейр. А илъэсхэм Нэхущым и щIэныгъэмрэ и Iуэху бгъэдыхьэкIэм­рэ уасэ зимыIэт. Ар ящыщт ­КъБР-м и Президент КIуэкIуэ Валерэ дзыхь зригъэзхэм. Дэ, Заурбий и ныбжьэгъухэмрэ лэ­жьэгъухэмрэ, тлъагъурт абы талантышхуэ зэрыбгъэдэлъыр, лэжьыгъэр фIыуэ зэрилъагъур. Абы щыгъуэми, ар дэтхэнэ Iуэхуми жэуаплыныгъэшхуэ хэлъу бгъэдыхьэ унафэщIт. Республикэм дежкIэ мыхьэ­нэшхуэ зиIэ Iуэхухэр Нэхущым и пщэ къыдилъхьэрт, щIыналъэм и лIыкIуэхэм пашэ яхуищIырт Къэбэрдей-Балъкъэрым и Президенту щыта КIуэкIуэ Валерэ. Къэхъурт ар псэзэпылъхьэпIэ щытыкIэ щихуи. Мызэ-мытIэу ар IуэхукIэ кIуащ зауэ щекIуэкIа Шэшэным, Абхъазым. 
Нэхущ Заурбий 1943 гъэм накъыгъэм и 1-м Жанхъуэтекъуэ къуажэм дунейм къыщыте­хьащ. 1960 гъэм Тырныауз вольт мащIэ зиIэ аппаратурэхэр щащI заво­дым токару лэжьэн щIидзащ абы, иужькIэ Совет армэм ­къу­лыкъу щищIащ, Тырныауз вольфрам-молибден комби­нат­ми щылэжьащ. Зэман ­кIыхь­кIэ ар хэтащ мэкъумэш Iуэхуми. И зэфIэкIхэр къалъытэри, Мовсисян Черкес зи унафэщI «Налшык» совхозым ирагъэ­блэгъащ. Абдежым Нэ­хущым и зэфIэкIхэр нэхъри къыщынэ­Iуащ. Агроному, бригадиру, лэжьакIуэхэм я комитетым и унафэщIу, сов­хозым и парткомым и секретару щытащ. 1982 - 1987 гъэхэм КПСС-м и Ленинскэ райкомым мэкъу­мэш IэнатIэмкIэ и къу­дамэм и унафэщI, Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и Къэрал ­агро­промышленнэ комитетым и парткомым и секретарь ­къулыкъухэр зэрихьащ. Нэхущыр КПСС-м и Бахъсэн райкомым и япэ секретару, иужькIэ Бахъсэн щIыналъэм и администрацэм и унафэщIу лэжьащ. 
90 гъэхэм ар жыджэру хы­хьащ республикэм и жылагъуэ-политикэ Iуэхухэм. 1992 гъэм КIуэкIуэ Валерэ республикэм и Президенту хахащ икIи Нэхущ Заурбий КъБР-м и Прави­тельствэм и УнафэщIым и ­къуэдзэ IэнатIэр дзыхь хуа­щIащ. 1993 гъэм хахри, КъБР-м и Парламентым республикэмкIэ и Советым и унафэщIу илъэсипщIкIэ лэжьащ. Парламентым и УнафэщIу щыткIэрэ, ­УФ-м и Федеральнэ Зэхуэсым ФедерацэмкIэ и Советым ди республикэм къыбгъэдэкIыу хэтт. 
А илъэсхэм Нэхущ Заурбий Дунейпсо Адыгэ Хасэм и Тхьэмадэу хахащ. ДАХ-м къегъэщIылIа адыгэ жылагъуэ зэгухьэныгъэхэр зэригъэуIури, а къарур дуней псом щикъухьа адыгэхэм сэбэп яхуэхъуным ­хуиунэтIащ. Хамэ къэралхэм щыпсэу ди лъэпкъэгъу куэдым ноби фIыкIэ и цIэ къраIуэ, фIыщIэ хуащI Нэхущым. 
2003 гъэм Нэхущ Заурбий Урысей Федерацэм и Къэрал Думэм и еплIанэ зэхуэсыгъуэм и депутату хах, «Урысей зэ­къуэт» фракцэм хагъэхьэ, ЩIыналъэ политикэмрэ федерацэхэм я IуэхухэмкIэ комитетым и унафэщIым и къуэдзэ ящI. А IэнатIэхэми политик нэсу зыкъыщигъэлъэгъуащ, Урысейм, Къэбэрдей-Балъкъэрым пап­щIэ куэд илэжьащ. 
Ноби Нэхущ Заурбий сэбэп мэхъу цIыхубэм я псэукIэр ефIэкIуэн папщIэ. Илъэс куэд хъуауэ ар хэтщ Урысей Федерацэми Къэбэрдей-Балъкъэрми я Жылагъуэ палатэхэм. Республикэм пщIэшхуэ щызы­гъуэта, зи псалъэр ялъытэ, зи ныбжьэгъугъэм псори иригушхуэ цIыху нэсщ Нэхущ Заурбий. Дэри абы дрогушхуэ! Илъэс 80 щрикъум ирихьэлIэу ди ныбжьэгъум дохъуэхъу и унагъуэ дахэм узыншэу ящхьэ­щытыну, и жьэгум насыпрэ дэрэжэгъуэрэ дэлъыну!

Зумакулов Борис, ЦIыхум и хуитыныгъэхэмкIэ уполномоченнэу КъБР-м щыIэ,
Берд Хьэзрэталий, Къэбэрдей-Балъкъэрым и Жылагъуэ палатэм и унафэщI,
Сэхъурокъуэ Хьэутий, Дунейпсо Адыгэ Хасэм и тхьэмадэ.