Жылагъуэ

ЦIыху куэдым яфIэфIу пщэдджыжьыпэм ираф кофер зэрымысэбэпым зэман куэдкIэ дыщIагъэдэIуащ. Иджы къызэрыщIэкIар, абы уефэным нэхърэ, уемыфэныр нэхъ зэранущ.
ЩIэныгъэлIхэм я иужьрей псалъэхэм къызэрыхэщамкIэ, кофем цIыхум и узыншагъэр ирегъэфIакIуэ, уеблэмэ ирамыгъэлейуэ ар изыфхэм я гъащIэм илъэси 4-5 хэхъуэнущ. Зы махуэ щапхъэу 4-5 уефэныр къещтэ, ар экспрессэу е капучинэу щытмэ, ауэ а бжыгъэр 8-9-м нэбгъэсыныр къезэгъыркъым.

Нобель и саугъэтыр дуней псом нэхъ тыгъэ лъапIэу къыщабж. Швед щIэныгъэлI, химик Нобель Альфред игъэбелджылауэ щыта саугъэтыр ят 1901 гъэм щегъэжьауэ. ЩIэныгъэлIым уэсяту къызэригъэнам тету, саугъэтыр ират физикэм, химием, медицинэм, физиологием, литературэм хэлъхьэныгъэшхуэ хуэзыщIхэм, дуней псом мамырыгъэ щыIэным папщIэ Iуэху къызэрымыкIуэ зылэжьыфхэм. 1969 гъэм саугъэт зратхэм хагъэхьащ экономикэмкIэ щIэныгъэлIхэри. Саугъэтыр ят Нобель Альфред дунейм щехыжа махуэм – дыгъэгъазэм и 10-м.

Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ библиотекэм иджыблагъэ щекIуэкIащ «Адыгэ макъ» республикэ газетым къыдэкIын зэрыщIидзэрэ илъэси 100 зэрырикъуам теухуа зэIущIэ гуапэ. 

Урысей МВД-м Налшык къалэм щиIэ  Управленэр  илъэси 100  мэхъу -  ар  къызэрагъэпэщауэ щытащ 1923 гъэм гъатхэпэм и 31-м.   Абы и пщэрылът а  зэманым мыхьэнэшхуэ зиIэ къалэнхэу  революцэм и бийхэм, щIэпхъаджащIэхэм ебэныныр, цIыхухэр  хабзэншагъэхэм  щыхъумэныр.    

Жылагъуэ лэжьакIуэ цIэрыIуэ, КъШР-м мэкъумэш хозяйстэвмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Арэшыкъуэ Къанщауэ Мырзэбэч и къуэр псэужамэ, и ныбжьыр илъэс 95-рэ  ирикъунут. Абы и гъащIэр зэрыщыту хуигъэпсащ  къыщалъхуа Къэрэшей-Шэрджэс Республикэм и зыужьыныгъэм. Ар пэрытащ комсомол, парт IэнатIэхэм. «Хьэбэз» совхоз иным, Жьэкуэ, Алибэрдыкъуэ, Хьэбэз, Инжыдж ЦIыкIу, Елбыргъэн къуажэхэр зыхиубыдэм, илъэс 37-кIэ и унафэщIу щытащ.

Куэд и нэгу щIэкIащ а цIыхум: зауэри, абы къыкIэлъыкIуа илъэс гугъухэри, СССР-р лъэ быдэкIэ зэрыувари, ар 90 гъэхэм зэрылъэлъэжари.

ЛIы гуэрым унэщIэ къищэхури Iэпхъуэжат. Лъапсэ къищэхуам хадэ иIэт, пхъэщхьэмыщхьэ IэфIыр куэду къапIыкIэрт абы ит жыгхэм.

Британ щIэныгъэлIхэм зэрыжаIэмкIэ, хуэм-хуэмурэ ЩIым иджыри зы хышхуэ къыщоунэху. ИкIи абы Африкэр тIу ирищIыкIыу а щIы Iыхьэр зэрызэщIигъэкIуэтынум шэч къытрагъэжыркъым.

Къумымрэ уэгъумрэ хэщIапIэ яхуэхъуа щIыналъэр хиубыдэ къэралыгъуэхэу, зэи тенджыз, хы, гуэл жыхуаIэхэр зымылъэгъуа Замбиемрэ Угандэмрэ псы Iуфэ хъунущ. Дауи, ар нобэ-ныжэбэ Iуэхукъым, абы зэманышхуэ ихьынущ. Хэт ищIэрэ, зэгуэр Гибралтар тIуащIэр къызэгуитхъыу хы ФIыцIэм зэрызыкъиIэтам, зэман кIэщ дыдэм къриубыдэу Iузэв къызэрыунэхуам хуэдэу хъунри хэлъщ.

ЩIы щIагъым щызекIуэ метрохэм цIыхум и гъащIэр куэдкIэ егъэпсынщIэ, сыхьэт зыбжанэ зыхь гъуэгуанэхэр дакъикъэ бжыгъэкIэ къызэрызэринэкIым тепщIыхьмэ. Ауэ 20-нэ лIэщIыгъуэ икухэм дуней псом цIыхухэм зыкъыщаIэтауэ щытащ щIы лъабжьэр зэрыщIатIыкIымкIэ мыарэзыуэ.

Тхыдэм нэпцI лъэпкъ къыхэмы­хьэным набдзэгубдзаплъэу кIэлъып­лъу щыта урым тхыдэтх Тацит Корнелий итхыгъат: «Пасэрей хъыбарыжь­хэр пцIыуэ, къагупсысауэ жаIэ. Тхы­дэм апхуэдэ къыхыхьэнкIэ Iэмал иIэ­­къым, ар пэжу щытыпхъэщ. 

- ЕIэ! Иныжь пщае, япэ Iэбэр ууейщ, - жиIащ Бэдынокъуэ.
- Хьэуэ, цIыкIужь, уэ еIэ! - жиIащ ины­жьым.