Къэрэшей-Шэрджэс Республикэм щыпсэу адыгэхэм я Нэхъыжьхэм я зэгухьэныгъэм и тхьэмадэ, медицинэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, профессор Даур Борис етхыж Къэрэшей-Шэрджэс, Къэбэрдей-Балъкъэр, Осетие Ищхъэрэ-Алание республикэхэм щыпсэу Даурхэ я лъэпкъым щыщ нэхъыжьхэм кърахьэжьа Iуэху дахэр зэрекIуэкIар.
«Ди лъэпкъыр – ДАУРХЭ – абазэхэ уэркъ лъэпкъщ, я лъапсэр къыщежьар Адыгейрщ, Даурхьэблэ къуажэрщ. ЗэрыгурыIуэгъуэщи, жылэм и цIэр къызытекIар а щIыпIэм иса Даур уэркъ унагъуэрщ. ИужькIэ къуажэм и цIэр Хьэкурынэхьэблэу зэрахъуэкIащ. Кавказ зауэжьым лъэпкъыр зэрызэбгрипхъам хуэдэу, Даурхи щIыналъэ зэмылIэужьыгъуэхэм къыщыхутащ. Даур Адыл-Джэрий и къуэшхэм ящыщу тIур Абазэхэм къинащ, тIур Къэбэрдейм Iэпхъуащ. А зэкъуэшитIым язырщ Къэбэрдейм ис Даурхэ къызытехъукIар, адрей Хьэщмахуэ щхьэхуитыныгъэр фIыуэ зылъагъу Къэсеипщым гъусэ хуэхъури, Къэсей Исмэхьил Беслъэнейм щиIэпхъукIым и гъусэу икIащ. Даур унэцIэр Хьэбэз (Къэсейхьэблэ) и тхыдэм къызэрыхэхутам и гугъу пщIымэ, ар зи фIыгъэр Къэсей Исмэхьилщ. Абы и дзэлIхэр зэгуэрым урысхэм ятеуат, а зэхэуэм хэтащ Даур Хьэщмахуи, а лъэхъэнэм къуэш зэрыгъэхъуауи щытащ.
Абы къыхэкIыу, Къэбэрдейм ис Даурхэри ди Iыхьлы дыдэщ, дыкъызытехъукIар зыщ, зы лъэпкъ дамыгъэ, зы хабзэ, зы бзэ тIурылъу апхуэдэщ. Ди тхыдэм и напэкIуэцIхэм къызэрыщыгъэлъэгъуащи, адыгэ лъэпкъыр щIыналъэкIэ зэпэIэщIэ дыхъуащ, ауэ абы емылъытауэ Даурхэ дызэрызэрыщIэр, дызэрызэпхар, си мызакъуэу, псоми гуапэ лей ящохъу. Ар
и щхьэусыгъуэу, дэ благъагъэкIэ дызэкIэлъокIуэ, IуэхуфI куэд къызэдыдощтэ, ди щIалэгъуалэр зэрыдогъэцIыху. Абы и лъэныкъуэкIэ, лъэпкъылI нэсу къыщIэкIащ Сэрмакъ щыщ Даур ДжэбрэIил Мухьэмэд и къуэр. Абы Къэбэрдей-Балъкъэрым щыпсэу Даурхэ зригъэуIуащ икIи ятеухуахэр зэхуихьэсыжащ, «Даурхэ я лъэпкъ тхыдэр» тхылъри 20I8 гъэм къыдигъэкIауэ щытащ.
Къэбгъэлъагъумэ, Даурхэ щопсэу Абхъазым, Къэбэрдей-Балъкъэрым, Адыгейм, Къэрэшей-Шэрджэсым, Осетие Ищхъэрэ - Аланием. Даурхэ ДжэбрэIилрэ Хъызыррэ я фIыгъэкIэ Даурхэр зэрыгъуэтыжащ, зэпыщIа хъуащ. Нобэ ДжэбрэIил къыщIидза Iуэхум къыпызыщэр Хъызырщ, ар езэш имыIэу толажьэ лъэпкъыр къызэщIэкъуэжыным, зэрыгъэцIыхуным.
Иджыблагъэ Къэбэрдей-Балъкъэрым щыщ Даур Хъызыррэ Осетие Ищхъэрэ - Аланием щыпсэу Даур Дамиррэ драгъэблагъэри, Къэрэшей-Шэрджэсым щыщ Даурхэ ди нэхъыжьыфI, илъэс 93-рэ зи ныбжь, Лэжьыгъэм и ветеран Даур Жэхьфар ди пашэу, гъунэгъу хэгъэгухэм дыщыIащ. Япэ дыкъыщыувыIар КъБР-м и Бахъсэн районым хиубыдэ Псыхъурей жылэрщ. Даур Хъызыр I954 гъэм а къуажэм къыщалъхуащ, кооператив техникумыр къиухри, сатумрэ ерыскъы Iуэхумрэ сытым дежи хэтащ. И IэнатIэм щызыIэригъэхьа ехъулIэныгъэхэм папщIэ абы къыхуагъэфэщащ «Отличник потребительской кооперации» щIыхьыцIэр, апхуэдэуи ди къуэшыр Урысей Федерацэм и потребительскэ кооперацэм и ветеранщ. Хъызыр адэ Даур Сайдинрэ и анэ Уэсрэ тылым и ветеранщ, зауэ нэужь лъэхъэнэм къуажэм мэкъумэш IэнатIэр щызэфIэгъэувэжыным гуащIэшхуэ халъхьащ. ТIуми «За доблестный труд в Великой Отечественной Войне» медалыр къыхуагъэфэщащ.
Гуапэу икIи гумащIэу къытпежьащ Хъызыр. Сыхьэтыр I3-м къуажэ курыт еджапIэм драгъэблагъэри, пщIэшхуэ къыщытхуащIащ. Школым и унафэщI Батыр Ленэ, тхакIуэ, журналист цIэрыIуэ Даур Жэхьфар, КъБКъУ-м и профессор Азиз Исуф, медицинэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, профессор Даур Борис сымэ хьэщIэхэмрэ еджакIуэ цIыкIухэмрэ яхуэзащ.
Пщыхьэщхьэм хьэщIагъэ къыдахын папщIэ, Хъызыр деж къыщызэхуэсащ Налшык, Сэрмакъ дэс Даурхэр. Мухьэмэд, Исмэхьил, Аскэр сымэ я гъусэу дэ дытепсэлъыхьащ ди лъэпкъ Iуэхум, щыIэ гугъуехьхэм, ахэр зэфIэха зэрыхъунум.
Пщэдджыжьым Къэрэшей-Шэрджэсым икIа дэ, Къэбэрдей-Балъкъэрым щыщ ди къуэшхэри гъусэ къытхуэхъури, Осетие Ищхъэрэ –
Аланием дежьащ. Ди лъэпкъым щыщхэр нэхъыбэу щыпсэу Беслъэн къалэращ дыкъыщыувыIар. Псом япэ дэ декIуэлIащ зауэм и лIыхъужь Даур Илитэ и сыным деж, абдеж щызэхуэсат Беслъэн къедза Фарн къуажэм дэс Даурхэ. Япэ кхъухьлъатэзехуэ Даур Илитэ и фэеплъ сыныр щагъэувар ар къыщалъхуа Фарн жылэрщ. А фэеплъыр и мылъкукIэ и лъэпкъэгъу бзылъхугъэм хуригъэщIащ Даур Виталий.
Ди нэхъыжь Жэхьфари Осетием щыпсэу Даурхэ я лъэпкъым фIыщIэ яхуищIащ икIи жиIащ ди шыпхъум хуагъэува фэеплъыр абы и лIыгъэ закъуэм нэмыщIи, Хэкур зыхъума псоми я хахуагъэм и джэлэсу зэрыщытыр. Апхуэдэ псалъэ гуапэхэр жаIащ КъШР-м, КъБР-м икIауэ гупым хэта псоми. Черкесскрэ Москварэ дэс Даурхэ я лIыкIуэ Борис къыхигъэщащ Илитэ и фэеплъ сыныр лъэпкъыр зэрыгушхуэ щIыпIэу зэрыщытым и мызакъуэу, Хэкур зыхъума ди адэжьхэм я фэеплъым хуэтщI пщIэм и дамыгъэу къызэрекIуэкIынур. ПэкIум и кIэухым Даур Жэхьфар и цIэкIэ екIуэкIа литературэ зэпеуэм щытекIуа Даур Викторие саугъэт иритыжащ.
Бысымхэм къагъэува Iэнэм, осетин дэлэнищыр зытелъым, ирагъэблэгъащ хьэщIэхэр икIи гуапэу зэбгъэдэсащ.
ХьэщIэхэр щыIащ Беслъэн къалэм дэт «Город Ангелов» фэеплъ кхъэм. А щIыпIэм сыну 266-рэ зэщхьу итщ, абы щыщу I86-р зыхуагъэувар сабийщ. Псори хэкIуэдащ 2004 гъэм фокIадэм и 3-м...
ЩIэпхъаджащIэхэм яIэщIэкIуэда еджакIуэхэр, егъэджакIуэхэр, адэ-анэхэр зыщIэлъ кхъэм Даурхэ ейуэ цIыхуих щIэлъщ. Гум зимыщIэжу зыщикъуз щIыпIэм удз гъэгъахэр тралъхьэри, щыму къыдэкIыжащ хьэщIэхэмрэ бысымхэмрэ.
Дамир и унагъуэм щекIуэкIа пщыхьэщхьэшхэмкIэ зэхуэтщIыжащ ди осетин зекIуэр. ДызэбгъэдэкIыжыну дыхуэмейуэ, дыкъежьэжащ а махуэм икIи дызэгурыIуащ, дяпэкIэ щIалэгъуалэ нэхъыбэ ди гъусэу дызэкIэлъыкIуэну, зэкъуэш щIыналъэхэм Даурхэ щIэх-щIэхыурэ щызэхуэзэну. А махуэм дэ зыхэтщIащ къуэш, благъэ щIыжаIэжым хэлъ гуапагъэр.
