Электронная газета "Адыгэ псалъэ"

 Къуажэдэсхэм дежкIэ мы­хьэнэшхуэ иIэщ ЩэнхабзэмкIэ унэм и лэжьыгъэм.  Абы къыщызэрагъэпэщ зэ­хыхьэ гъэщIэгъуэнхэм, пшыхь дахэхэм цIыхухэр зэхагъэплъэж. 
 Болэтей жылэм дэт Щэн­хабзэмкIэ унэ къатитIу зэ­тетыр 1967 гъэм «Заря коммунизма» колхозым иригъэу­хуауэ щытащ. Унэр цIыху ­450-м тещIыхьащ, етIуанэ ­къатым библиотекэр щолажьэ. Абы къокIуалIэ цIыкIухэри зи ­ныбжь хэкIуэтахэри.

 Болэтей къуажэм щыщу ­Хэку зауэшхуэм цIыху 240-рэ хэтащ, 26-р офицеру. Мы жылэм икIа цIыху 26-м Сталинград деж щызэуа 115-нэ шууей дивизэм хэту лIыгъэ зэрахьащ. Я цIэ къиIуапхъэщ Къардэнхэ Сэхьидрэ Хьэмидрэ, Хьэгъур Тырку сымэ.

 ЩIэныгъэм, епха япэ лэжьыгъэхэр, Къэбэрдейм щекIуэкIар, XIX лIэщIы­гъуэм и кIэ XX и пэ зэманхэрщ. 1898 - 1902 гъэхэм къриу­быдэу къуажэ школу щIыналъэм 27-рэ къыщызэIуахауэ щытащ. Абыхэм ящыщт Болэтей къыщызэрагъэпэща япэ пэщIэдзэ школри. 
 А зэманым абы екIуалIэр сабии 10 - 14 хъу къудейт, ахэр иригъаджэрт къуажэдэс Къущхьэунэ Алимырзэ. Мус­лъымэн еджапIэхэри къуа­жэм и Индрей, Къу­мыкъу, Болэтей хьэблэхэм щы­лажьэрт. 1912 гъэм къуажэм къы­щызэIуахащ мыдрисэ, абы ныбжьыщIэхэр ирашалIэрт Къущхьэунэ Машэ, Блай Ахъмэтыкъ, Мэкъуауэ БытIэ сымэ.

 1804, 1810, 1816 гъэхэм пащты­хьыдзэм и генерал пашэхэу Глазенап, Булгаков, Ер­молов сымэ дзэшхуэхэр ящIы­гъуу Джылахъстэнейм къы­теуауэ щы­тащ икIи къуа­жэ щэны­къуэм хуэдизым лъап­сэрыхыр къыхуагъэ­кIуащ. ЗэратхыжымкIэ, зэтра­мы­гъэсхьауэ къэнар къуа­жибгъу къудейт, цIыхуми щIыми леишхуэ ирахат. НэщI хъуа щIыхэм къэзакъхэр къра­гъэтIысхьащ, нэхъ гъунэгъуIуэу къыщыс шэшэнхэми мышкъышхэми ди щIы кIапIэхэм щыщ яубыдащ.

ЩэкIуэгъуэм и 13,гъубж

 НобэкIэ Болэтейм унагъуэ 592-рэ дэсщ, цIыху бжыгъэр 2102-рэ мэхъу. Дэтхэнэ зы къуа­жэми ещхьу, ахэр нэхъыбэу зытелажьэр мэкъумэшырщ. Къэбгъэлъагъуэмэ, жылэм иIэ щIы гектар 4140-м щыщу 3100-р бэджэнду дот. 
 Къуажэдэсхэм трасэ нартыху, сэхуран, гуэдз, хьэ. Мэкъу­мэш зыщIэхэм къахожаныкI ­Хъаний Жанджэрий, Жылау Анзор, Къэбардэ Олег сымэ. 

Къэмбэчокъуэ Iэдэм МуштIэхьид и къуэр пщэдей къыщалъхуа махуэщ, и ныбжьыр илъэс 60 ирокъу

 Илъэс 41-кIэ пщафIэ IэщIагъэм ирилэжьащ Лэскэн районым хыхьэ Хьэт­уей къуажэм щыщ Тау Олег. Iуэхум фIыуэ хищIыкIыу, гурэ псэкIэ абы етауэ зэрыщытам къыхэкIыу а IэнатIэм абы зэфIэкI хъарзынэхэр къыщигъэлъэгъуащ, зыхэт гупым я дежи пщIэи щIыхьи щиIащ.

ЩэкIуэгъуэм и 10, щэбэт

 Iуащхьэмахуэ районым и Тырны­ауз къалэм жыджэру щолэжь «Иджырей мардэхэм тету къалэхэр зэIузэпэщ щIын (2018 - 2022 гъэхэм ятещIыхьауэ)» муниципальнэ прог­раммэр гъэзэщIэным. Абы ипкъ иткIэ, мы зэманым ягъэдахэ фэтэр куэду зэхэт униплIым я пщIантIэхэр, «Тырныауз» зыгъэпсэ­хупIэ жыг хадэр, Япэ къэхутакIуэхэм я утыр.