Урыс, франджы щIэныгъэлI, узэщIакIуэ, радиоинженер, тхылъ бжыгъэншэхэр зи Iэдакъэ къыщIэкIа еджагъэшхуэ Лаховский Георгий (1869 - 1942 гъ.гъ.) 1911 гъэм сымаджэ хьэлъэ хъуат. Лышх узыфэ шынагъуэм къызэрыIэщIэкIын Iэмал лъыхъуэу къэхутэныгъэ телъыджэхэр езыгъэкIуэкIа Лаховскэращ электромагниткIэ Iэпкълъэпкъым еуэн хуейуэ къыхэзылъхьауэ щытар.
Инженерием фIыуэ хэзыщIыкI щIэныгъэлIым физикэ и лъэныкъуэкIэ Iуэхум бгъэдыхьэн хуейуэ къилъытащ. Апхуэдэ щIыкIэкIэ иубзыхуащ абы «клеточнэ ацилляцэ» жыхуаIэ Iуэху еплъыкIэр, дуней псом цIэрыIуэ щыхъуауэ щытар. Абдежырщ къыщежьари «лучевая терапия» жыхуаIэ хущхъуэгъуэ гуащIэу лышхым зэрыпэщIэтыр.
Лаховскэм и теорием куууэ ухэплъэмэ, цIыхум и Iэпкълъэпкъыр зэрызэпкърылъ налъэр физикэм «колебательный контур» жыхуиIэр арауэ игъэуври, налъэм и кугъуэм хэлъ, цыкIуэкIым иIуэнтIам хуэдэу зэблэухуэныкIа лы Iуданэ псыгъуэхэр а контурым электрокъару зэрыщызекIуэ пкъыгъуэу игъэуващ. 1923 гъэм Лаховскэм зэпкърилъхьащ электрокъарукIэ лажьэ «радиоизлучителыр», лышхым иубыда налъэхэм зэреуэр. А Iэмэпсымэр Франджымрэ Германиемрэ къыщагъэсэбэпыну урыс щIэныгъэлIым деж хуитыныгъэ къыщащэхуат, апхуэдизкIэ яфIэтелъыджэ хъуати.
Лаховскэм зэрыжиIэмкIэ, налъэ къэс выбрацэ иIэщ. А вибрацэхэр щызэтекIам дежщ лышх узыфэр къыщыунэхур. Налъэхэм щыуагъэ къахохьэ, адэкIэ я лэжьэкIэр зэтрехури, цIыхум и къару псор къыщIэзыш шыкъырыр къоунэху. Узыр ужьыхыжын, налъэр и япэрей сэфэтым игъэувэжын щхьэкIэ нэхъапэм иIа вибрацэр егъэгъуэтыжыпхъэщ. Арат радиоизлучателым и къалэн нэхъыщхьэри.
Лаховскэм и Iуэху еплъыкIэм щыхьэт техъуэ къэхутэныгъэхэр егъэкIуэкIын хуейти, лышх зэфыкIхэм щеIэзэ Париж и сымаджэщ зыбжанэ хуит къыщыхуащIауэ щытащ. Пэж дыдэуи, мыхъужыну жыхуаIа сымаджэхэр узыншэ хъужырт, къызэфIэувэжырт урыс щIэныгъэлIым и IэдакъэщIэкIым и фIыгъэкIэ.
ИужьыIуэкIэ ирагъэкIуэкIа къэпщытэныгъэхэм къызэрагъэлъэгъуамкIэ, пэж дыдэу, радиотолъкъунхэм сэбэпышхуэ пылъщ, Iэпкълъэпкъ налъэхэр зэтеухуэжынымкIэ. Псалъэм папщIэ, Сольфеджиом и 285, 528, 741 герц частотэхэм Iэпкълъэпкъыр зэтрагъэувэж, узыншэ ящIыж. Абы къикIыр зыщ – цIыхур зэдаIуэ макъамэм, нобэ дызыхэпсэукI дунейм щызэхэтх, къалэхэм къыдэIукI макъхэм куэд елъытащ.
