Сабийм уахэтыну икъукIэ гугъущ икIи ауэ къызэрымыкIуэу гухэхъуэщ. Абыхэм нэхърэ нэхъ къыпхуэмыгъэпцIэнрэ къыпхудэмыхьэхынрэ щыIэкъым псэкIэ уабгъэдэмытмэ, фIыуэ зэрыплъагъур зыхамыщIэмэ. Ауэ сабийм уадэлэжьэныр къыбдалъхуамэ, Iуэхур нэгъуэщIщ: гухэхъуэгъуэ ин къыппкърыкIыу улэжьэнущ, нэгъуэщI зыгуэркIи уи IэнатIэр пхуэхъуэжынукъым. Ар хьэкъ пщещI нобэ зи гугъу фхуэтщIыну бзылъхугъэм, Налшык и «Золушка» сабий сад №49-м илъэс 26-рэ хъуауэ гъэсакIуэу щыIэ Егъуэж Мадинэ.
Псынабэ къуажэм къыщалъхуа хъыджэбз цIыкIум пасэу къыгурыIуат сабийхэм зэрадэлэжьэнур. ЦIыкIухэр игъэхъужу дохутыр хъуну и нэ къикIми, щхьэусыгъуэ зыбжанэм къыхэкIыу ар медицинэ факультетым щIэтIысхьакъым. Курыт еджапIэр къыщиуха 1985 гъэм КъБКъУ-м къыщызэIуаха МПНО (пэщIэдзэ щIэныгъэм и педагогикэмрэ методикэмкIэ къудамэ) факультетращ къыхихар, сабийхэм я Iэпкълъэпкъым емыIэзэми я псэм и «дохутыр» хъуну хуейуэ. Еджэну зыфIэгъэщIэгъуэн, нэхъуеиншэу щIэныгъэ зэзыгъэгъуэт Мадинэ унагъуэ зэрихьам, сабий зэригъуэтам къыхэкIыу пIалъэкIэ зэпигъэун хуей хъуащ еджэныр, къыщиухари 1992 гъэращ. ПэщIэдзэ классхэр иригъэджэну и IэщIагъэр арами, школхэм лэжьыгъэ IэнатIэ къыщигъуэтакъым. Апхуэдэу щыхъум, и щIалэ цIыкIуитIым я гъусэу сабий садым езыри кIуащ. Зэи имыхъуэжауэ нобэр къыздэсми щолажьэ Мадинэ сабий сад №49-м.
- Си гъащIэ гъуэгуанэм сащрихьэлIащ хуабжьу сызыхуэарэзы лэжьэгъухэм, цIыхухэм, - жеIэ Мадинэ. - Апхуэдэу гуапэу си гум къинащ садым и унафэщIу щыта Джэрыджэ Светланэ. Абы хуэдэу цIыхур къызыгурыIуэ уигъэлъыхъуэнт, IуэхущIапIэр цIыкIукъым, атIэ мис абы щылажьэ дэтхэнэ-ми и Iуэху зыIурт ищIэрт, хэт дэIэпыкъуэгъу, чэнджэщ хуэныкъуэми щыгъуазэт. ЖыпIэнурамэ, нэгъэсауэ къызэгъэпэщакIуэт, цIыху нэст, ани шыпхъуи тхуэхъурт. Методисту щыта Пщымырзэ Зулимэ хуэдэ IэщIагъэлI щыIэххэтэкъым. Къэзгъэсэбэп хъуну литературэр къызжиIэрт, сыгъэIущырт, ди IэнатIэм щапхъэ щыпхуэхъун цIыхухэм я гугъу къысхуищIырт. Зи Iуэхум фIыуэ хэзыщIыкI нэхъыжьыфIхэр-щэ?! Абыхэм я фIыгъэщ гъэсакIуэ IэщIагъэм сызэрыдихьэхар, апхуэдиз илъэскIэ сабий садым сыщылэжьэну си мыгугъэххауэ. Сылэжьащ, си щIэныгъэм, зэфIэкIым хэзгъахъуэурэ, апхуэдизкIэ сесащи, иджы ар зэрысхъуэжын щыIэкъым.
Сабий гъэсакIуэ щыхъуам Егъуэжым зы къалэнт зыхуигъэувыжар: зыгуэр зэриуасэр я фIэщ (псом япэ - езым) щIынырт.
- Студентхэр практикэ, итIанэ лэжьэну къэкIуа иужь, яхуэхьыркъым, IуокIыжыр. Сабийхэр фIыуэ умылъагъумэ, садми школми умыкIуэ. Си жагъуэ зэрыхъунщи, сэ школ сыщылэжьакъым, ауэ сабий садым щхьэкIэ сигурэ си щхьэрэ зэтелъу схужыIэнущ - икъукIэ гугъущ, апхуэдэуи телъыджэщ икIи хьэлэмэтщ, - къыхегъэщ Мадинэ.
«Узэрылажьэ пIалъэм къриубыдэу сабийхэм захъуэжауэ къыпщыхъурэ, Мадинэ хьэмэрэ сабийхэщи сабий?» жысIэу си псэлъэгъум сыщеупщIкIэ, хогупсысыхь.
- Iейуэ захъуэжауэ схужыIэнукъым, пэжщ, сабийхэр сытым дежи сабийщ. Ауэ гъащIэм щIэуэ къыхыхьэхэм елъытауэ я хьэл-щэн гуэрхэм зэхъуэкIыныгъэ ягъуэтагъэнкIи мэхъу, ауэ адэ-анэм ягу иримыхь хэлъмэ, яхузэмыгъэзэхуэжын хэткъым. ЗыщIашэр адэ-анэм я Iуэху зехьэкIэрщ, я хьэлырщ жыхуэсIэщ. Ауэ мис а цIыкIухэр къэзылъхуахэм захъуэжащ, ди жагъуэ зэрыхъунщи, фIы и лъэныкъуэкIэкъым. ТIэкIу нэхъыжьхэр я сабийм теухуауэ къочэнджэщу, я гъэсэныгъэм ехьэлIауэ садым щылажьэхэм къыддэIэпыкъуу щытамэ, иджыпстурей анэ щIалэхэр хабзэм хуэхейщ. «Ар фи лэжьыгъэщ, фэращ ар зыщIэну зи пщэ къыдэхуэр» псэлъэкIэм хуэдэщ абыхэм яIэр…
Гупсысэ зиIэ, щIэблэм, лъэпкъым и къэкIуэнум игъэгузавэ дэтхэнэ зы цIыху балигъри тогузэвыхь гъэсэныгъэм, егъэджэныгъэм. Абы и лъэныкъуэкIэ и Iуэху еплъыкIэр къасщIэмэ сфIэфIу Мадинэ сыщеупщIым:
- Япэрауэ, совет егъэджэныгъэ Iэмалым къезгъэгъэзэжынт, - къызжиIащ. - Сэ абы сыхапIыкIащ, сощIэ зищIысыр, нэхъыфI уигъэлъыхъуэну апхуэдэт ар. Сабийхэм, Iэмал имыIэу, Хэку фIылъагъуныгъэр яхэпщэжын хуейщ. КъаIэтыж а Iуэхур, школхэм дерс щхьэхуэуи хагъэхьэж. ЗэрыжаIэу, Iей мыхъу фIы хъужыркъым, щIэблитI ягъэунэхъури иджы къагурыIуащ укъыщалъхуа щIыналъэр фIыуэ умылъагъумэ зыри зэрыпхузэфIэмыкIынур. Хабзэ, нэмыс жыхуэтIэу псалъэ къудейуэ къэнахэри егъэщIэн хуейщ щIэблэм. Узыхуейр пщIэуэ, уфIэмыкъабылыр хьэIупс пщIыуэ щытмэ сыт къэхъунур?! Пасэу тхылъ гуэр сыкъеджауэ щытащ жылагъуэ ухуэкIэм теухуауэ. Абы къыхэсха гупсысэм нобэми сиутIыпщыркъым. ЦIыхур дэнэ щыпсэуми, сыт ищIэми лъэпкъым къикIуа гъуэгуанэм ириплъэж зэпыту щымытмэ, нэхъыжьхэм я IуэхущIафэр я гъуазэу къэмыгъуэгурыкIуэмэ, фIы куэдым хэкIыжынущ. ГъащIэм щыгъуазэ цIыхум нэхъыбэ къыбжиIэфынущ, ар къигъэсэбэпмэ щIэблэр нэхъ губзыгъэ хъунуращ. Зыми щIэ къигупсысыну аракъым, нэхъыжьхэм къытхуагъэнар тхуэхъумэрэ ар едгъэфIэкIуэфмэ, ди насыпу аркъудейщ.
Зыщыщ унагъуэм е сабий садым а цIыкIухэм зэрызрагъэкIум ехьэлIауэ Мадинэ иIэ Iуэху еплъыкIэри гъэщIэгъуэнщ. Гуапагъэри ткIиягъри зэгъусэу щытын хуейщ, гъэсэныгъэ нэсым и гугъу щыпщIкIэ. «Сэ сщIэращи, лъагъуныгъэр зэи куэд хъуркъым. ГукIи псэкIи фIыуэ плъагъуращ цIыху къызыхэкIыр, и къарур и фIэщ хъужу зэпIэзэрыт зыщIыр. Лъагъуныгъэмрэ еубзэмрэ зэхэзыгъэзэрыхь адэ-анэ щыIэщ, лъагъуныгъэр ущыщытхъун хуейм деж ущытхъуу, и щыуагъэр ебгъэлъагъужынуи къыщыпщымыгъупщэм и дежщ. ФIымрэ Iеймрэ, дахэмрэ бзаджэмрэ къыгурыбогъаIуэ, апхуэдэу щIыщытыр жыбоIэ, гъуэгу захуэр ибогъэлъагъу…»
Зэрылэжьа илъэс бжыгъэр пенсэм тIысыжын папщIэ ирикъуным куэд къэнакъым Мадинэ. Абы щегупсыскIэ, сабийхэм пэIэщIэ хъуну зэрыхуэмейр ибзыщIыркъым. ИщIэн-илэжьын имыIэу аракъым, школым кIуэну сабий цIыкIухэр абы хуегъэхьэзыр, Iэбжьанэ игъэдахэу зигъэсауэ а IэщIагъэри иIэщ, цы зэIуещэ, щыгъыныгъуэхэр, зэрыджэгу хьэпшып цIыкIухэр къыхещIыкI, сурэт ещI. Дэтхэнэри урикъунущ умызэшынымкIэ, атIэми сабий садым, и гъэсэн цIыкIухэм пэIэщIэ мыхъумэ нэхъ къещтэ.
Iуэху зэмылIэужьыгъуэ куэдым яужь ихьащи, дэтхэнэри мыIейуэ къохъулIэ Мадинэ. Ауэ сыт имыщIами сабий сад лэжьыгъэм къиутIыпщыркъым. Апхуэдэхэращ, шэч хэмылъу, зи IэщIагъэм къыхуигъэщIа жыхуаIэр.
Унагъуэ дахэ иIэщ Мадинэ. И щхьэгъусэ Егъуэж Анзор Нал-шык и курыт еджапIэ №31-м и унафэщIщ. И щIалитIми щIэныгъэ нэхъыщхьэ, лэжьыгъэ IэнатIэ яIэщ. Дэтхэнэми и насып илъагъуну, и нэ къызыхуикI псоми Мадинэ и Iэ техуэну ди гуапэщ.
