​Лъэпкъ музейм щокIуэкI

«Къэбэрдей-Балъкъэрым и археологие щIэныр» гъэлъэгъуэныгъэр

Налшык къалэ дэт Лъэпкъ музейм «Къэбэрдей-Балъкъэрым и археологие щIэиныр» зыфIаща гъэлъэгъуэныгъэшхуэр къыщызэIуахауэ мы махуэхэм щокIуэкI. Ар къызэрагъэпэщащ Тхыдэмрэ щэнхабзэмрэ я фэеплъхэр хъумэнымкIэ урысейпсо зэгухьэныгъэм ди щIыналъэм щиIэ къудамэм, «ЩIэин» къэрал IуэхущIапIэм, Къэбэрдей-Балъкъэрым Гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ и институтым археологие къэхутэныгъэхэмкIэ и къудамэм.

Къэбэрдей-Балъкъэрым и щIыналъэм илъэс зэхуэмыдэхэм щрагъэкIуэкIа археологие зекIуэхэм къыщагъуэта пасэрей хьэпшып куэд щыплъагъунущ мыбдеж. Абыхэм ящыщщ, псалъэм папщIэ, мывэ, гъуаплъэ, гъущI лъэхъэнэхэм псэуа лъэпкъхэм я Iэужьхэр: къубан, мейкъуапэ, губгъуэрыс (скиф) щэнхабзэхэм хуахь Iэпэщысэхэр. ПыухыкIауэ жыпIэмэ, Дзэлыкъуэ щIыналъэм щыIэ Чыщбалъкъ тIуащIэм деж щIытIхэр щезыгъэкIуэкIа «Эрмитаж» къэрал музейм и лэжьакIуэхэм къыщагъуэтауэ щытащ къубан икIи губгъуэрыс щэнхабзэхэр зезыхьа лъэпкъхэм я щIэинхэр, кхъащхьэхэр, псэупIэхэр. Ныбжьышхуэ зиIэ а къэгъэщIыгъэхэр, зэрыхуагъэфащэмкIэ, ди лъэхъэнэр къихьэным ипэ VI-VIII лIэщIыгъуэхэм епшэлIэж хъунущ. Мы зекIуэм къигъуэта хьэлэмэтхэм ящыщу гъэлъэгъуэныгъэм щыплъагъунущ ди лъэхъэнэр къихьэным ипэ VI лIэщIыгъуэм ящIауэ щыта гъуаплъэ тажыр, Iэпщэхъухэр, джатэ кIэщIхэр, бжырыбжыщхьэхэр, бгырыпхыщхьэхэр, нэгъуэщIхэри.
Апхуэдэу мы гъэлъэгъуэныгъэм ущыхуэзэнущ Iуащхьэмахуэ лъапэ пэмыжыжьэу къатIэщIыжа «Харбас» щIыщIагъ кхъэлэгъунэхэм, Къармэхьэблэ кхъэ Iуащхьэм, Зэрэгъыж кхъэлъахэжьым къыщIахыжа хьэпшыпхэмрэ Iэмэпсымэхэмрэ. Куэдым зэрафIэгъэщIэгъуэнынум шэч хэлъкъым 1970 гъэхэм Тохъутыщей Iуащхьэ бынкIэ, Тыжьей щыгукIэ зэджэ щIыпIэхэми, нэгъуэщI къуажэ куэдми къыщагъуэтыжа щIытI Iэпэщысэхэр. Дэтхэнэми ди щIыналъэм и тхыдэр, илъэсищэ бжыгъэхэр къыщыгъэнауэ, мин бжыгъэкIэ нэхъ куу ещI.
Гъэлъэгъуэныгъэм щIыпIэшхуэ щеубыд археологие щIэныгъэм зи гуащIэ хэзылъхьа щIэныгъэлI цIэрыIуэхэм, щIытIхэр щекIуэкI щIыпIэхэмрэ къагъуэта пасэрей щIэинхэмрэ хъугъуэфIыгъуэхэмрэ траха сурэтыжьхэм.
Музейм мы махуэхэм щекIуэкI гъэлъэгъуэныгъэр шыщхьэуIум и 15-м Археологхэм ягъэлъапIэ я махуэм ирихьэлIэу къызэрагъэпэщащ, жэпуэгъуэм и 25 пщIонди лэжьэнущ.