Iуэтэж
ЛIыхъужь хъуну зэи щIэхъуэпсакъым Махъсымэ. И гъунэр ещIэж. Ауэ зи пэ лъы ивэжауэ дэтхэми ящыщкъым. ФIыуэ къэзылъагъу цIыхуфIхэр пщIэ къыхуэзымыщI фыгъуэнэдхэм нэхърэ щынэхъыбэкIэ, зы адыгэлI ирокъу. Сыт къыщIамылъагъуныр? Ефэкъым, дыгъуэкъым, зауэкъым, и Iэр шияуэ дэткъым, фыз иригъэкIыжакъым, къэзылъхуари къилъхуари епIыж. И унэр лъагэщ, и пщIантIэр хуитщ, и быныр гъэсащ, и телефоныр зарядкэм пылъщ. Зыгуэр дэбгъуэну уигу къэкIыххэркъым абы, укъыфIэмыIуэхукIи уи жагъуэ хъунукъым, апхуэдизкIэ ищIэн и куэдщи. И хьэлращи, уи щхьэ узэрыхуэупсэнщ. Бзаджэкъым икIи акъылыншэкъым, щхьэхынэкъым икIи хабзэншэкъым. ЦIыхуфI? Узэреплъщ. Ауэ икIи цIыху Iейкъым. Губзыгъэ? Уей, мыделэ. Псэ къабзэ, еджа, хэгъуэза, нэплъыса? Хьэуэ, хьэуэ, хьэуэ, хьэуэ. ЦIыху хъарзынэщ - аращ Махъсымэ хуэдэхэм я щытхъур. Мыпхуэдизу дызыкIуэцIимыгъэтIыхьу иджыри илъэс IэджэкIэ псэуфынут ар, гу зылъыдигъэтэн нэрыгъым IэщIэмызэрыхьамэ.
Модэракъэ унэм хуиту ущIэзымыгъэсыр? Зэгуэрым Махъсымэ и тхьэкIумэм йоцырхъэ набжэхэр къызэрырахьэжьэжар. Езым щыцIыкIум и адэшхуэм иригъэщIат набжэ хукIэ. Иджы ахъшэр здахьын здамыгъуэтыжым, «пасэрей щэнхабзэр къыдогъэщIэрэщIэж» жаIэри, яшэри къэзышэри, уеблэмэ кхъэм яхьри набжэм телъын е тесын хуейуэ кIуэцIрагъэкIащ зыгуэру. Апхуэдэу ямыщIамэ, адыгэхэр хэкIуэдэжынут.
Ауэрэ бжыхьхэри набжэм хуокIуэж, кIуэ, тIэкIу унэлъащIэ лэчкIэ телыхьыжауэ. Къуажэр зи кIыхьагъым Махъсымэ фIэкIаи набжэ зыхуф дэскъым.
- КъэкIухьыкIэ зэзгъэщIатэкъым сэ, мэзым дадэ и гъусэу сыкIуэурэ набжэ схун щыщIэдзам, - Махъсымэ и псэлъэкIэми зихъуэжащ.
- Жыгей къудамэхэр минкIэ нэхъыфIщ пхъэхуейм нэхърэ, - и джанэ пщампIэм еIусэурэ, тIэкIуи зэпсалъэм хупыгуфIыкIыурэ ирешажьэ IэпщIэлъапщIэм. - Ауэ сэ сфIэфыр дзэлращ. Бжыхьым и гугъу умыщI, дзэлым къыхэщIыкIа гущэм ирапIыкIар цIыхушхуэ мыхъункIэ Iэмал иIэкъым жаIэу щытащ ди нэхъыжьхэм.
Жьы сохъу жиIэу гузэвэн щыщIидзэ дыдэм, набжэ хуным цIэрыIуэ ищIа Махъсымэ иджы и бынхэри, гъунэгъухэри, хьэблэ дыдэри нэхъ къыфIэлIыкI хъуат. Сыт щIэиджыр? И анэм и ныбэ щилъым, фи нэмыс нэхъ лъагэ ухъу, пщIыхьэпIэ илъэгъуауэ щытащ. «Уэ зы щIалэ къэплъхунущи, абы нэхърэ нэхъ цIыхушхуэ ди къуажэм къыдэкIынукъым», - жиIэри зыгуэрым къыжриIат, езыр дунейм къытехьэным мазитI фIэкIа имыIэжу. ИужькIэ Iэзэм дежи кIуати, ардыдэр нэгъуэщI псалъэкIэ зэхригъэхащ: «Уи къуэхэм я зыр пхъэкIэ IэкIуэлъакIуэ хъунущ».
И сомитI зэрызэуIуу къызыфIэщIыжхэм ящыщкъым Махъсымэ. ЗэрыщIалэжьщ. ЗэрыхущIэмыхьэращ уи нэм къыщIиIур. Къыпхуэлэжьыну ахъшэр мафIэгум ещхьу блож, гургургур и махуэщ. Зэ закъуэ зибдзэну ухунэмысмэ, уэ пхуэдэхэм игъащIэкIи уалъэщIыхьэжынукъым. Махъсыми жьы дэхупIэ зримытыжу набжэхэр ирехуэкI. И гурыфI къикIмэ, лъагэу, екIуу, захуэу яхуещI бжыхьхэр. Ауэ фэншэхэр, мыдахэхэр, пщэдей къэуэжынухэр нэхъыбэщ. Сыт-тIэ абы щхьэкIэ? Ящэху!
Къэрабгъэщ Махъсымэ. И бжыхьхэр зэрыкъуаншэбыншэм зыгуэрым гу лъитэу къыхуидзыжынкIэ шынэ зэпытщ. Сегъасэ къыжезыIэхэри зытригъэхьэркъым. «Апхуэдэ зэман сиIамэ…». Быдэ е дахэ щIэмыхъури арагъэнщ. ЩIэ псоми щощтэ. «Пщэдей дыгъэр уэгум къехынурэ уи пщIантIэм къыдыхьэнущ», - къыжраIэмэ, гужьеинурэ дэжынущ е куэбжэр игъэбыдэнущ. И насып ущIари нэхъ чэнж дохъу зэрыцыфырыхум. И щхьэгъусэр зэкIужщ, къыпэмыпсэлъэжу зрегъэшхыдэ, «ахъшэ къызэт» куэдрэ къыжриIэркъым, уеблэмэ езым къыщеIущэкIи къыхуохуэ. И лIыр Махъсымэу щымытамэ, хэт ищIэрэ, ар хьэршым лъэтэнт, артисту джэгунт е къафэм хыхьэнти, Iэ кIуэцIым иж щиху лантIэу зигъэзэнт. Игу хэщIыркъым Махъсымэ и гуащэм, ауэ и бгъэр къызэгуичуи хэхъуэркъым. Сэ сызифызыр Махъсымэщи, зэи Компот и гуащэми, ПсыIэфI и щабэми ещхь сыхъунукъым, жыхуиIэу, хадэм йопэщэщыхь, телефонкIэ триха сурэтхэр IуплъапIэм кърелъхьэ. Езым игу нэмыс насыпым адрейхэр иригъэхъуапсэурэ, чэмыр щхьэщекIэж.
Къуаншэ щIэскъым Махъсымэ и унэ дахэшхуэм. ХущIыхьи! Зыхуей зымыщIэжи! Бэлэрыгъыу лей зытезыгъэхьи! Зэшу къалъагъу хъунукъыми, псори нэжэгужэу щIэсщ, щIэтщ, щIэлъщ. Езы Махъсыми и сомым и кIапэр апхуэдизу гъунэгъуу щымытамэ, гупсысэн щIидзэжынурэ, хъуэжын хуейр къищIэнут. АрщхьэкIэ, мес, набжэр Iузышыну машинэшхуэр къэсащи, абы къыщIэкIыну ахъшэр зыIэщIэбгъэкIмэ, упсэуху уи щхьэр фIэбудыжу упсэунущ.
Сыт Махъсымэ зыхуейр? Зыри. ИIэр здихьынур ищIарэт! Сыт-тIэ мыхъур? Псори мэхъу. Бжьыхьэр мыгъатхэу, щIыIэр мыхуабэу, щIылъэр мыуафэу аркъудейщ. Сыт уи пэж, Махъсымэ? Езы гъащIэр си пэжщ! УпщIэ гугъухэм зыщIебгъэукIын щыIэкъым. Уошхэ, уолажьэ, уош, зыбогъэпсэху, уожей. Ахъшэ къыуат. АбыкIэ IэфI гуэр къыбощэхури, аргуэру уошхэ, уолажьэ, уош, зыбогъэпсэху, уожей. Жыгхэр мэгъагъэ. ГъащIэр макIуэ. УолIэ, ущIалъхьэж. ХьэдэIус пхуащIри, къэнахэр аргуэру машхэ, мэлажьэ, йош, загъэпсэху, мэжей.