ТекIуэныгъэ къабзэхэм я мастер

Псэужамэ фокIадэ мазэм и ныбжьыр илъэс 75-рэ ирикъунут спортсмен цIэрыIуэ Урысейм щIыхь зиIэ и тренер Багъэтыр Леонид.

Багъэтыр Маулэ и къуэ Леонид къыщалъхуащ Курп Ищхъэрэ къуажэм. И ныбжьэгъу цIыкIухэм ар къарукIи узыншагъэкIи къазэрыщхьэщыкI щыIэтэкъым. ЩIалэ цIыкIум и къуажэм алыдж-урым бэнэкIэмкIэ зыгъэсэн щыщIидзащ. А лъэхъэнэм куэдым я фIэщ хъуртэкъым IэмащIэлъэмащIэ цIыкIум профессинал спортым апхуэдэ лъагапIэшхуэхэр къыщызэринэкIыфыну. Ауэ, Леонид зыхуигъэувыжа плъапIэм псэемыблэжу етауэ хуэкIуэрт.

Налшык дэт Педагогикэ ущилищэр къиуха нэужь Багъэтырыр щIэтIысхьащ Осетие Ищхъэрэ къэрал университетым физическэ гъэсэныгъэмкIэ и факультетым. ЕхъулIэныгъэм и пкъыгъуэхэр зэлъытар ерыщагъымрэ бэшэчагъымрэ я закъуэкъым, атIэ уи кIэн къызэрикIми куэд иIыгъщ.  

Апхуэдэ насып хэмытауэ пхужыIэнукъым ди лIыхъужьым и гъащIэми. Орджоникидзе (иджы Владикавказ) бэнэкIэмкIэ зыгъэсэн щыщIидзам абы тренер хуэхъуащ РСФСР-м щIыхь зиIэ и тренер Суменов Кермен. Абы щыгъуэм Леонид триухуащ алыдж-урым бэнэкIэм къикIыу бэнэкIэ хуитым нэхъ тегъэщIапIэ хуищIыну. Езы Багъэтырым и псалъэхэм къызэрыхэщыжымкIэ, бэнакIуэ хуэдэу ар лъэ быдэкIэ щыувар Осетие Ищхъэрэрщ.

Зыгъэсэныгъэхэм ар псом япэу пэшым къекIуалIэрт, щыщIэкIыжри псоми яужьт. Апхуэдэ ерыщагъыр зыхэлъ гъэсэныр зылъагъу тренерым языныкъуэхэм деж спортменыр щIихужын хуей хъурт. Ауэ Леонид хэкIыпIэ къигъуэтащ, общежитэм щиIэ и пэшыр спортзал пэлъытэу къызэригъэпэщащ. Абы и Iэзагъым щригъэфакIуэрт.

Багъэтырым и спорт гъащIэм нэхъ къыщыгъэщыпхъэу къэплъытэ хъунущ I974 гъэр. Абы щыгъуэм Мэзкуу и командэ къыхэхам хэту ар щытекIуащ Венгрием щекIуэкIа дунейпсо зэхьэзэхуэм. Венгр газетхэм Леонид къыщыфIащащ «текIуэныгъэ къабзэхэм я мастер» фIэщыгъэцIэр. Езы спортсменым иужькIэ наIуэ къищIащ и текIуэныгъэхэм я щэхур. Ар зытетыр «нэхъ псынщIэу утекIуэмэ – нэхъыбэрэ зыбгъэпсэхунщ» гупсысэрт. А гъэ дыдэм и гъэмахуэм Багъэтырым къихьащ Дунейпсо кубокыр. ТекIуэныгъэм щыхуэкIуэм чемпионым гугъуехьышхуэ къызэринэкIащ. Зэхьэзэхуэр щекIуэкIыр Канарэ хытIыгухэм хыхьэ испан Лас-Пальмас къалэрт. И дэфтэрхэм щыуагъэ гуэр хэту къыщIэкIри Совет Союзым и командэ къыхэхам щIыгъуу Леонид къэралым илъэтыкIыфакъым. Псори зэрагъэзэхуэжа нэужь щIалэщIэр гупым ялъэщIыхьэжащ.

Япэ дыдэ къекIуэкIыгъуэм абы зэIущIэ хьэлъэ щыдригъэкIуэкIащ Болгарием щыщ спортсменым. И хьэрхуэрэгъум текIуэныгъэр зэрызыIэщIимыгъэкIынум шэч къыщытумыхьэжым, Леонид абы и лъакъуэм щIыхьащ, лъагэу къиIэтри и блэгъукIитIымкIэ тридзащ. КъыкIэлъыкIуэу ди лъэпкъэгъур ефIэкIащ США-мрэ Иранымрэ я бэнакIуэхэм. Багъэтырым зэрыжиIэжымкIэ, а медалыр псом нэхъ лъапIэт и дежкIэ. Абы игу къигъэкIыжт текIуэныгъэ къызэрихьар къыгурмыIуэ щIыкIэ зэрыкомандэу алэрыбгъум къызэрытелъэдар. Гупым къыдыхэтхэм ар къаIэтауэ драдзейрт. ИтIанэщ абы къыщыжраIар тхуэнейрэ дунейпсо чемпионыр, ди бэнакIуэхэм зэи зы балли къызыфIамыхьыфа спортсменыр, зэрыхигъэщIар.

Олимп джэгухэм хэмыхуа нэужь Багъэтырым и Iэзагъыр тренер лэжьыгъэм хуиунэтIыну. ИкIи щыуакъым. Абы и гъэсэнхэм къахэкIащ дунейпсо зэхьэзэхуэхэм щытекIуа, къыщыхэжаныкIа спортсмен цIэрыIуэхэр.

КъищынэмыщIауэ, Леонид игъэсащ Сириемрэ Италиемрэ я бэнакIуэхэр. Тренер лэжьыгъэр къигъэна иужькIи ар набдзэгубдзаплъэу кIэлъыплъащ спортсменхэм, зэхьэзэхуэхэм, спортым щыхъыбархэм. Хабзэхэм зэрызихъуэжар IэмалыщIэ куэдхэр къызэрежьар къилъытэу, Багъэтырым къыхигъэщырт, бэнэкIэ хуитымкIэ совет школым а лIэужьыгъуэм и зыужьыныгъэм хэлъхьэныгъэшхуэ зэрыхуищIар.

Ди фIэщ мэхъу, Багъэтыр Леонид и спорт гъащIэр къыдэкIуэтей ныбжьыщIэхэм я дежкIэ щапхъэ зэрыхъунур. Ерыщагъымрэ гъэсэныгъэмрэ спортым имызакъуэу, цIыху гъащIэм и дэтхэнэ унэтIыныгъэми ехъулIэныгъэ къыщыхуэзыхь пкъыгъуэ нэхъыщхьэхэм ящыщщ.