Жылагъуэ

Зыхалъхуа лIэщIыгъуэм гу хьэлэлрэ псэ къабзэкIэ гуа­щIафIэу хуэлажьэ, КъБР-м и Жылагъуэ палатэм хэт Дадэ Суфэдин (Исмел) Iэбузед и къуэр ди республикэм цIэ­рыIуэ щыхъуащ лъэп­къым хуэщхьэпэну зэфIиха Iуэху­гъуэхэмкIэ. Суфэдин и ныбжьыр нобэ, щэкIуэгъуэм и 27-м, илъэс 70 ирокъу. 

«Анэм и щIыхь» медалыр ятыным и IуэхукIэ

Гъэсэныгъэ дахэ яхэлъу сабиитху е нэхъыбэ зэрапIам папщIэ «Анэм и щIыхь» медалыр ятын:

Лондон дэт колледжым лингвистикэмкIэ и профессор Хадсон Дик упщIэ игъэуват: «Полиглотхэм ящыщу хэт бзэ нэхъыбэ дыдэ зыщIэр?».

«Си адэшхуэрагъэнщ!», - къыхуитхыжащ абы зы щIалэ, и цIэ-унэцIэр къраIуэну зэрыхуэмейр кIэщIэту.

Тхыгъэм и автор США-м щыпсэум жиIэрт и адэшхуэ итальянецыр блэкIа лIэщIыгъуэм и 10-нэ гъэхэм Сицилием къикIыу Америкэм зэрыIэпхъуар, ар зэи школ зэрыщIэмысар, ауэ бзэхэр зэман кIэщIым къриубыдэу къызэрипхъуатэр. ЩIэныгъэ зимыIэ сицилиецым и ныбжьыр щыхэкIуэтам  бзэ 70 ищIэрт, абыхэм ящыщу 56-м иритхэфырт, иреджэфырт. 

Тхыдэ   щIэныгъэхэм   я   доктор,  профессор,  Адыгеймрэ   Псыжь  хэгъуэгумрэ   щIэныгъэмкIэ    щIыхь    зиIэ    я   лэжьакIуэ,  Дунейпсо Адыгэ  Академием  и   академик    Аулъэ   Мэлыч  Хьисэ  и  къуэр  1917 гъэм  щэкIуэгъуэм  и  8-м  Адыгейм   щыщ  Хьэкурынэхьэблэ  къуажэм  къыщалъхуащ. 

1941 - 1945 гъэхэм екIуэкIа Хэку зауэшхуэм лIыхъужьу хэта,   Къэбэрдей-Балъкъэрым   къыщызэрагъэпэщауэ щытащ 115-нэ шууей дивизэр къызэрызэрагъэпэщрэ мы махуэхэм  илъэс 80 ирокъу.  Тхыдэ хъумапIэм щIэлъ дэфтэрхэм къызэраIуатэмкаIэ, СССР-м ЗыхъумэжыныгъэмкIэ и къэрал комитетым I94I гъэм и щэкIуэгъуэм  къыдигъэкIа унафэм ипкъ иткIэ, лъэпкъ щIыналъэхэм къыщызэрагъэпэщын хуейт дзэ частхэмрэ зэгухьэныгъэхэмрэ.

ЦIыху къэс зэчий гуэр бгъэдэлъщ, зыгуэрым хуэфIщ, хуэIэижьщ. Уэ нэхърэ нэхъыкIэу къэплъытэ гуэри къофIэкIынкIэ хъунущ, зэрымыщIэкIэ. УщIэныгъэлIми, дунейм уэ нэхъ Iущ темыту къыпщыхъуми, лэжьапIэм узышэ-укъэзышэж шоферыр къыщыптекIуэжыни къохъу… 

Налшык махуэ къэс жыхуаIэм хуэдэу къыщызэIуах сабийхэм зыщрагъэужь IуэхущIапIэщIэхэр.  Иджыблагъэ  гъуэгу техьа  «Этика»-р абыхэм къащхьэщокI  щIэныгъэм къыдэкIуэу, я деж екIуалIэ ныбжьыщIэхэр  адыгэхэмрэ балъкъэрхэмрэ къадекIуэкI хабзэмрэ цIыху хэтыкIэмрэ  щыхуагъэсэну  зэрамурадымкIэ.

Къэбэрдей-Балъкъэрым и къэрал, жылагъуэ-политикэ лэжьакIуэ Мэлбахъуэ Тимборэ Къубатий и къуэр къызэралъхурэ илъэси 104-рэ ирикъуащ. Бжьыхьэ махуэ уфащ ар дунейм къыщытехьар.

Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым иджыблагъэ къыщызэрагъэпэща зэIущIэм щаубзыхуащ РАН-м Ядернэ къэхутэныгъэхэмкIэ и институтым Бахъсэн щиIэ нейтриннэ обсерваторием (БНО) зэрыдэлэжьэну щIыкIэр. А Iуэхум теухуа зэхуэсым хэтащ КъБКъУ-м и ректор Алътуд Юрэ, Бахъсэн нейтриннэ обсерваториеми къудамэм и унафэщI Петков Валерий, университетым и IэщIагъэлIхэмрэ щIэныгъэлIхэмрэ. 

                                Шыхъуэхэм  я хъыбархэм  къыхэщ  зэпытщ  адыгэшыр   зэрыгубзыгъэм  къыхэкIыу, зи  лъакъуэ  къыдэмыбз  сабийхэри  балигъхэри  ягъэшэсурэ, сымаджэхэм  я  гукъыдэжыр  къызэраIэтыр,   я  узыр  нэхъ  мащIэ зэращIыр.  Иджыблагъэ  Урысей  Президентым и лIыкIуэу  СКФО-м щыIэ Чайкэ Юрий  акъылэгъу  къадэхъуауэ,  ЕсэнтIыгу ИппотерапиемкIэ  центрым и проектыр утыку кърахьащ.