Литературэ

Hapт Ермыдэ иныжьхэр зэриукIар

(Нарт таурыхъ)

Нартхэм ящыщу зы щIалэ гуэр щыIэт ЕрмыдэкIэ еджэу. Ермыдэ хуабжьу фIэфIт щэкIуэн. Зы махуэ гуэрым щакIуэу мэзым щIэту зы мэз бжэн гуэр къыхэжащ. Бжэным еуэри хутегъэхуакъым, етIуанэуи еуэри техуакъым. Щымыхъум, зэгуэпауэ Ермыдэм мэз бжэныр ирихужьащ. Ар Iэджэри зэрихуаи! Сытми, бжэныр къыхуэмыубыду икIи къыхуэмыукIыу зэрихуэурэ, зэрихуэурэ зы жылэ гуэрым дэлъэдащ. Ермыдэр а жылэм дэлъадэри бжэныр игъуэтыжакъым, фIэкIуэдащ.

Абазэ таурыхъхэр

IуэрыIуатэ къулей къадогъуэгурыкIуэ абазэхэм - нарт хъыбархэмрэ пшыналъэхэмрэ, пасэрей уэрэдыжьхэр, таурыхъхэр, псысэхэр, псалъэжьхэр. Абыхэм ящыщ дэтхэнэми ныбжьышхуэ яIэщ, лъэпкъ фащэкIэ гъэпсащ, купщIафIэщ. Абазэхэм я гъунэжщ, пса­лъэм папщIэ, таурыхъхэмрэ псысэхэмрэ. Щыгъуазэ фыдощI Къэрмокъуэ Хьэмид зэхуихьэсыжа ап­хуэдэ зыбжанэм.

 Абазэхэмрэ адыгэхэмрэ зэблагъэ дыдэщ - я бзэкIэ, я щэн­хаб­зэкIэ, я лъэпкъ хабзэхэмкIэ, аращ я IуэрыIуатэм зы купщIэрэ зы гъэ­п­сы­кIэ­рэ щIаIэр.

Хьилэшы къэрабгъэ

Балъкъэр таурыхъ
Бгы лъапэм деж хьилэшыуэ икIи къэрабгъэу зылI щыпсэурт. Ар апхуэдизкIэ сытми щышынэрти, пщыхьэщхьэм унэм къыщIэкIын хуей хъумэ, и фызыр е и джэдур къыздищтэрт. И хьэлым зыщимыхъуэжым, цIыхухэм абы Хьилэшы къэрабгъэ къыфIащащ. 
Зэгуэрым, жэщыр къэблэгъауэ, ар и фызым и гъусэу къуажэ уэрамхэм языхэзым къытехьащ. Фызым жеIэ:
- Еплъыт, жэщыр мазэхэу кIыфIщ. Мыпхуэдэ жэщым шыбэ къепхужьэу бгым щыбгъэпщкIуну гугъу хъунукъым. Абы хэт шыхэм нал ящIэлъкъыми, я лъэ макъыр зэхэпхынукъым, дыгъужьхэри мыпхуэдэ жэщым къежьэркъым. 

ФIыуэ флъагъухэм закъевгъащIэ!

2-нэ Iыхьэ.

Тхьэм и фIыщIэкIэ, Зерэ и операцэр фIы дыдэу зэфIэкIащ. Ар дохутырым къыджиIа нэужь, куэдыр епIэщIэкIыу, сымаджэщым къыдэкIыжащ, нэхъ ди благъэхэм заIэжьащ.

 А уэ пщIэ «си цIыхугъэщIэр» зэрыщыст, зимыгъэхъеяуэ. Фэ есплъащ зыгуэрым егупсысу. Зэпымычу тутын ефэрт. Зэм и Iэр и щхьэм щIэгъэкъуауэ къызэфIэтIысхьэрти, зэрыгупсысэр наIуэу щыст, зэми уэгум дэплъейт, Тхьэ елъэIу фIэкI умыщIэну. Пэж дыдэу и акъылыр мытэмэму пIэрэ-тIэ?! Пэрыс… Пэрыс… ЦIэ хьэлэмэтщ. ИкIи дахэщ. Бийпэрыс щыIэу зэхэсхащ, ауэ «Пэрыс» зэи срихьэлIакъым. Пэрыс…

Бэм пэгъунэгъу IэдакъэщIэкIхэр

Журналист, тхакIуэ КIэбышэ Лилэ и Iэдакъэм къыщIэкIа тхыгъэхэр щIэджыкIакIуэхэм я гум дыхьэу къокIуэкI. Сыту жыпIэмэ, абыхэм я дэтхэнэри теухуащ къызэрыгуэкI гъащIэм, цIыхухэм къадекIуэкI  гурыгъухэм, гущыщIэхэм, махуэ къэс зыхэплъэ дунейм и къэхъукъащIэхэм. Лилэ и лIыхъужь къэс тхылъаджэм и нэIуасэщ, абыхэм я гуфIэгъуэри гущыщIэри дагуэшу, дерси къыхахыу.

ФIыуэ флъагъухэм закъевгъащIэ!

1-нэ Iыхьэ

Си анэ шыпхъур сымаджэщым кIуат, зригъэплъыну. Сэри къалэм сыщылажьэрти, ар къыщысщIэм, сыкIэлъыкIуащ, и закъуэ дыдэу анализ гъунэншэхэм яужь измыгъэтын папщIэ. КъызэрыщIэкIамкIи, и закъуэтэкъым – си анэр щIыгъут. Си япэ къищат. Сэрыншауи зэфIэкIынут Iуэхури, сыкъежьэжащ. 

ПащIэ Бэчмырзэ теухуа пшыхь

ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей Къэрал драмэ театрым литературно-макъамэ пшыхь гуапэ щекIуэкIащ, лъэпкъ литературэм и лъабжьэр зыгъэтIылъа, дызэрыгушхуэ адыгэ усакIуэ, гупсысакIуэ ПащIэ Бэчмырзэ къызэралъхурэ илъэси 170-рэ зэрырикъум и щIыхькIэ. Ар къызэрагъэпэщащ КъБР-м ЩэнхабзэмкIэ и министерствэмрэ КъБР-м и ТхакIуэхэм я зэгухьэныгъэмрэ.
Театр бжэIупэм лъэпкъ фащэхэр зыщыгъ щIалэгъуалэм уэрэдрэ къафэкIэ гуапэу щрагъэблэгъащ Тыркум къикIа ди лъэпкъэгъухэр.

Адакъэпщрэ Купраузрэ

Пщэдджыжь къэс Iуэ адакъэпщым и макъ жьгъырур нышэдибэ кIуэдат. Нанэ фIэфIт ар жэщым щыIуэм и деж едэIуэну, «мэлэIыч елъагъу» жиIэрти. 

Япон усэ зыбжанэ

 Япон лъэпкъым и усыгъэр къыгуэхыпIэ имыIэу япон литературэм гуэт къудамэшхуэщ. ЗэрыжаIэжымкIэ, зэман кIыхькIэ японхэр китаибзэкIэ фIэкIа мытхэу щытащ, хамэбзэр къазэрытекIуэм, езыхэри Китайм и унафэм зэрыщIэтым къыхэкIыу. Нэхъ пасэу ятха усэхэр японыбзэжь жыхуаIэ тхыкIэмкIэ ятхамэ, хуэмурэ усэкIэ хабзэхэр тIууэ зэщхьэщыкIащ. Зыр китаибзэм нэхъ пэгъунэгъу «канси» жыхуиIэращ, етIуанэр – езы бзэм и лъабжьэм екIуэлIэж «вакэ» гъэпсыкIэр.

Тхылъ тыкуэным

- Тхылъыр гъэтIылъ! 
 Налшык зэрынэсыжу, тхылъ тыкуэным блэкIрэ пэт щIэпкIа Iэсият зыгуэр къызэрепсалъэр занщIэу къыгурыIуакъым. Шанэ здыпэплъэм, психологием теухуахэр зыдэлъ дапхъэм бгъэдэлъэдати, зэи имыужэгъу Фромм итха гуэрым дихьэхауэ ирожэ. 
 - Тхылъыр гъэтIылъ! – къоIу аргуэру. 
 - Сеплъу арат, - дыгъу къаубыдам и макъкIэ зеумыс хъыджэбзми, IэщIэлъ тхылъыр жыIэщIэу зэтрепIэж. Я Алыхь! Нобэ сыт махуэ?! Зеплъыхь. 
Зи макъ зыхихыр къыхуэлъагъуркъым. 
 - Уеплъу аракъым уэ абы, уоджэ! 

Страницы

Подписка на RSS - Литературэ