Литературэ

КхъуэIуфIэ (Жэмбэч) Рабия зэманым декIуу къалэмыр зыгъэIэрыхуэ тхакIуэщ, усакIуэщ. Философскэ гупсысэкIэ гъэнщIащ Рабия «Гупсысэ чырэ» зыфIища теплъэгъуэхэри. Ахэр теухуащ гъащIэм, цIыхум и хьэл-щэнхэм, лъагъуныгъэм, насыпым, узыншагъэм, гугъэм, нэгъуэщI гущIагъщIэлъхэм. ТхакIуэм и рассказхэм къахощ ар гъащIэм набдзэгубдзаплъэу зэрыкIэлъыплъыр, куэд къызэрыгурыIуэр, зэрызэригъэзахуэр. Рассказхэр нэхъыбэу зытеухуари езым илъэгъуа, зыхищIа Iуэхугъуэхэщ.

Хьэтхыкъуэ Мыхьэмэт-гъуазэм теухуа хъыбар къызэрымыкIуэр Урысейм и ТхакIуэхэм я зэгухьэныгъэм хэта, Къэрэшей-Шэрджэсым щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ цIэ лъапIэр зыхуагъэфэща Шэрджэс Алий къыжезыIэжар Инжыдж ЦIыкIу и Iуфэм Iус Зеикъуэ къуажэм дэса Чыржын Хъусинщ.  

- Мыхьэмэт къыщалъхуар Лабэрэ Псыжьрэ я зэпыхьэжыпIэм Iуса адыгэ къуажэжьхэу пащтыхьыдзэм игъэсахэм ящыщт, нэхъ тэмэму жытIэмэ, щапIар аращ, - ар и къыщIэдзэкIэт Чыржыным.

Къуажэ гуэрым зэныбжьэгъуитI дэст. «Я псэр зы чысэм илъщ», - жаIэрт абыхэм щхьэкIэ. Зэгъусэу гъуэгуанэ зэдытехьэрт, зэгъусэу къагъэзэжырт.

* * *

И гуащэм кърищIар бдзэжьей къупщхьэу и тэмакъым тенауэ псэурт Женя. Жей иIэжтэкъым, махуэми жэщми егупсысырт: «Ар дауэ къызищIа? Сабийр и къуэм имейуэ игугъауэ аращ… Сыт иджы сщIэнур? Назир ищIэу пIэрэ? Сыхуэзэу псори жесIэмэ мынэхъыфIу пIэрэ?».

Пщыхьэщхьэм, лэжьапIэм къикIыжа лIыр зэригъашхэу, абы фызыр бгъэдотIысхьэ:

– Исуф, ди къуэм жедгъэIэ зэшыпхъухэм къыдащIа лейр.

– Сыт жепIэкIэ, – хуигъэщIэгъуэщакъым абы фызым жиIар.

 – А-на, дэ къуэ диIэкъым икIи диIэнукъым. Абы къыдащIар суд Iуэху пщIы хъунущ.

2022 гъэм и жэпуэгъуэ мазэм Къэбэрей-Балъкъэр Республикэм щэнхабзэмкIэ и IэнатIэм хэщIыныгъэшхуэ игъуэтащ - и ныбжьыр илъэс 84-нэм иту дунейм ехыжащ тхакIуэ, усакIуэ, КъБР-м и ТхакIуэхэм, Журна­листхэм я зэгухьэныгъэхэм хэта Хьэх Сэфарбий Хьид и къуэр.

 Зи унэ цIыхубз щIэмыс лIы лэжьапIэншэ къомым ещхьу, щымыбампIэм мэжалIэ Хьэрун уэршэрэгъу къыщIыпхуэхъу щхьэусыгъуэхэм я нэхъыбэр и ныбэ изу зэрымышхэрт. Ауэ зызыщIыхуэпшэн цIыху къыщыпхуэмызэ езым и унэри хьэщIэ кIуапIэщ, Iуэхуншафэ зрамыплъыжу тезыгъэу шахмэтыр нэгузегъэужьыпIэ зыхуэхъуа хьэблэ щIалэхэм хьэщIэкIэ уеджэ хъунумэ.

 - Хьэрунтэкъым уэ къыпфIащын хуейр - Хьэрэт! – и шэджагъуашхэм щыщ гъунэгъум къыхуезыхьэкIа Бэч къэрабгъафэ къраплъ нэхърэ, хабзэншэу теIукIми нэхъ къещтэ.

- Хьэтуейм бгы цIэрыIуэу плIы диIэщ – Гъуэлъпагуэ шытх, Къубатий шытх, Ерысто Iуащхьэ, Iуащхьэныкъуэ. Абыхэм нэмыщIу абрэмывитIи диIэщ, унэ нэхърэ нэхъ ину, - къыщыщIедзэ Нало Заур и тхыгъэхэм язым, ди газетым и редакцэм къритыгъам. Зи гугъу ищI щIыпIэхэм ящыщу Ерысто Iуащхьэм теухуауэ зэгуэр езым къыжраIэжам ипкъ иткIэ итхыжар иджыблагъэ тездзащ «Адыгэ псалъэм» и электроннэ газетым. Ипэ щIизгъэщари «ди щэнхабзэ тхыдэмкIэ нэхъ хьэлэмэтыр Ерысто Iуащхьэращ», - жиIэу езы нэхъыжьыфIым къызэрыхигъэщарщ.

Назир къызэрысыжу и портфелыр диваным иридзэри, и нэщхъыр зэхэлъу и анэм бгъэдэуващ:

- Сыт, мамэ, узэрызимыанэр иджыри къэс къыщIызжумыIар?

ПщафIэу кIэрыт анэр умэзэхащ. ИтIанэ, хуэмурэ зыкъищIэжри, и къуэм еплъащ:

- Хэт, на, а делагъэр къыбжезыIар?

- Хэт къызжиIами сыт абы иIыгъыр, ауэ ар пэж?