Сабий фIыуэ елъагъу

Илъэс 42-рэ сабийр гъэсэным, ар егъэджэным иритащ Къардэн Риммэ Хьэбас и пхъум.

Риммэ Дзэлыкъуэ лъахэм хыхьэ Къармэхьэблэ къуажэм 1949 гъэм щэкIуэгъуэм и 12-м къыщалъхуащ. Жылэм дэт курыт еджапIэм №1-м и 9-нэ классыр 1966 гъэм фIы дыдэу къиухри, Налшык щыIэ педагог училищэм щIэтIысхьащ. 1970 гъэм, училищэ нэужьым, щалъхуа къуажэм къигъэзэжри пэщIэдзэ классхэр иригъаджэу лэжьащ. 1972 гъэм унагъуэ ихьащ - икIи а къуажэм и курыт еджапIэ №1-нэм и лэжьыгъэм Сэрмакъ къуажэм щыпищащ. А гъэ дыдэм Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и филологие факультетым щIэтIысхьэри, 1978 гъэм ар къиухащ, урысыбзэмрэ литературэмкIэ иригъэджэну хуитыныгъэ иIэу. 1983 гъэм Сэрмакъ дэт курыт еджапIэ №3-м уври абы 2012 гъэ пщIондэ щылэжьащ.
Риммэ и лэжьыгъэри, иригъаджэ сабийхэри фIыуэ илъагъуу къэгъуэгурыкIуащ. «ТIэкIу зызгъэпсэхуащэрэт» жиIэу игу къэкIыртэкъым. Зыгъэпсэхугъуэ зэманхэми сабийхэр зыплъыхьакIуэ е санаторэ ишэрт. Санаторэми загъэпсэхуу щыIэ къудейтэкъым, атIэ зэпеуэ сыт хуэдэхэр ирагъэкIуэкIыурэ, жыджэру абы хэтахэм я нэгуи зиужьауэ, фIыщIэгуапэ тхылъхэри «къайщэщэхыу» къишэжхэрт.
80 гъэхэм, и лэжьыгъэфIым папщIэ, Риммэ къэралыр къыхуэупсащ: абы зыщригъаджэ пэшым мелуан ныкъуэ и уасэ унэлъащIэ - шкаф, шэнт, стIолхэр хущIагъэуващ. А зэманым сомышхуэт ар! Абы имызакъуэу, егъэджакIуэм и лъэр жан зыщI гулъытэт. Илъэс куэдкIэ псэхьэлэлу и IэнатIэм зэрыбгъэдэтам папщIэ, Къардэным районми республикэми фыщIэгуапэ тхылъхэмрэ дипломхэмрэ къыщыхуагъэфэщащ. Ауэ езы Риммэ дежкIэ сыт щыгъуи нэхъ лъапIэр - и еджакIуэхэмрэ абыхэм я адэ-анэхэмрэ къыхуащI фIыщIэрт, псалъэ гуапэ къыжраIэрт. Абы иригъэджа, 9-нэ классым кIуа ХъуэкIуэн Ася район газетым къытрыригъэдзат: «Риммэ Хьэбас и пхъур егъэлеяуэ цIыхуфIщ икIи губзыгъэщ. Абы хузэфIэкIащ щIэныгъэм гу хузигъэщIын. Сабий къэс бгъэдыхьэкIэ щхьэхуэ къыхуегъуэтыф. Емызэшыжу къыддэлэжьащ. И предметхэм я закъуэтэкъым дэ егъэджакIуэм дызэреупщIыр. ГъащIэм сыт хуэдэ лъэпощхьэпо дыщыхуэзэми, сыт хуэдэ упщIэ гугъу дрихьэлIэми - дапщэщи Риммэ Хьэбас и пхъур ди псэлъэгъут, ди чэнджэщэгъут.»
Адэ-анэхэм ящыщ зыми - Къущхьэ М. - псалъэ гуапэхэр къыхужиIэрт Риммэ: «ЩIэныгъэм и лъабжьэр зыгъэтIылъыр япэ егъэджакIуэрщ. Сэ си быным щIэныгъэм щича япэ лъэбакъуэхэри, адэкIэ фIыуэ зэреджари зи фIыщIэр Риммэщ. Абы сабийхэр фIыуэ елъагъу, сыт щыгъуи игу-и лыр ящIоуз. Зи лэжьыгъэм хуэпэжщ, зи IэщIагъэм фIыуэ хэзыщIыкIщ. ЕгъэджакIуэ нэсщ…»
Езым и IэщIагъэр къыхэзыха еджакIуэ куэд иIэщ Риммэ.
Къардэн Риммэ иджы пенсэм кIуауэ зегъэпсэху. Ар хуабжьу щогуфIыкI иригъэджахэм щыщ къыщыкIэлъыкIуэм, ахэм я ехъулIэныгъэхэм и хъыбар къыщыхуащIыжым деж…