ЕгъэджакIуэт, дохутырт, щIэныгъэлIт

ЕгъэджакIуэ, дохутыр, щIэныгъэлI телъыджэу щыта Iэщнокъуэ Исуф Хьэсэн и къуэр 1937 гъэм мэлыжьыхьым и 25-м Старэ Урыху къуажэм къыщалъхуащ. I960 гъэм Дагъыстэн къэрал медицинэ институтыр къиуха нэужь, Iуащхьэмахуэ районым щыIэ Гундэлэн участкэ сымаджэщым и дохутыр нэхъыщхьэу илъэсищкIэ лэжьащ.

Iэщнокъуэм къызэгъэпэщакIуэ Iэзагъ зэрыхэлъыр и щIалэгъуэм наIуэ къэхъуат. Терапие, хирургие, уз зэрыцIалэхэм щеIэзэ къудамэхэм папщIэ ухуэныгъэщIэхэр, сымаджэщым и лэжьакIуэхэм щхьэкIэ къатитIу зытет унэ зэрыхуэныкъуэр пхигъэкIыфат абы.

1964 гъэм Исуф щIэтIысхьащ Саратов Травматологиемрэ ортопедиемкIэ дэт щIэныгъэ-къэхутакIуэ институтым и клиникэ ординатурэм. Абы аспирантурэр къыщиухыжри, и зэманыр къэмысауэ кандидат лэжьыгъэр пхигъэкIауэ щытащ.

Аспирантурэ нэужьым Къэбэрдей-Балъкъэрым къигъэзэжри, КъБКъУ-м общэ хирургиемкIэ и кафедрэм и ассистенту ягъэуващ. Медицинэ факультетым травматологиемкIэ, ортопедиемрэ дзэ-губгъуэ хирургиемкIэ курс къызэрыщызэрагъэпэщар аращ зи фIыщIэр икIи псэухукIэ езыр абы и унафэщIу щытащ.

Iэщнокъуэ Исуф зэхуэдэу фIыуэ къехъулIэрт егъэджэныгъэ, щIэныгъэ, цIыхум и узыншагъэм еIэзэн, къызэгъэпэщакIуэ лэжьыгъэхэр. Фэбжь хьэлъэхэр зытелъхэр гъэхъужыныр абы и натIэм къритхам хуэдэт. Удын зыгъуэта, ортопедие узыфэ гугъухэр зиIа куэдым я узыншагъэр зэрызэфIэувэжар куэдкIэ и фIыгъэщ Iэщнокъуэм хэлъа хирургие Iэзагъым.

1972 гъэм ар доцент, I976 гъэм категорие нэхъыщхьэ зиIэ IэщIагъэлI хъуащ. Абы игъэхьэзыра щIэныгъэ лэжьыгъэу 80-м щIигъум ящыщу куэдыр щIэныгъэ журналхэм къытехуащ. Травматологие, ортопедие унэтIыныгъэхэмкIэ студентхэм, интернхэм, клиникэ ординаторхэм щхьэкIэ егъэджэныгъэ-методикэ тхылъу зыбжанэ итхащ. Республикэм и медицинэ IэнатIэм абы къыхигъэхьащ тхыр, бгъэгур, куэр, шхужьыр операцэ зэращI IэмалыщIэхэр.

1974 гъэм щегъэжьауэ псэуху ар щытащ КъБР-м Узыншагъэр хъумэнымкIэ и министерствэм штатым хэмыт и травматолог-ортопеду, жыджэру хэтащ IэнатIэм щIэуэ къыхыхьэ техникэ IэмалыщIэхэр зыхуэдэр къэзыпщытэ, республикэм и сымаджэщхэм травматологиемкIэ и къудамэхэр зыхуеину медицинэ IэмэпсымэщIэхэр къыхэзых советым. Абы куэдкIэ и фIыгъэ хэлъщ Республикэ клиникэ сымаджэщым балигъхэм папщIэ ортопедие къудамэ, район сымаджэщиплIым травматологие къудамэхэр къыщызэIуахауэ зэрыщытам.

Республикэм и районхэм сымаджэхэм щыхуащIэ травматологие дэIэпыкъуныгъэхэр егъэфIэкIуэным Исуф зэманышхуи гуащIэшхуи тригъэкIуэдащ. Ар мызэ-мытIэу абыхэм кIуэурэ дохутырхэм лекцэхэм къахуеджащ, операцэхэр щригъэкIуэкIащ. Iэщнокъуэр сытым дежи хущIэкъурт езым ищIэмкIэ нэгъуэщIхэм зэрадэгуэшэным, IэнатIэр зэрыригъэфIэкIуэным, дохутыр щIалэхэр Iуэхум зэрытригъэгушхуэным. Республикэм и травматолог-ортопед дэтхэнэ зыми ар и егъэджакIуэу къелъытэ.

Iэщнокъуэ Исуф цIыху зэпIэзэрытт, и макъым зригъэIэтыртэкъым, сымаджэм е медсестрам зэхихыу дохутырым и щыуагъэм и гугъу зэи ищIынутэкъым. Апхуэдэ Iуэхухэм щытепсэлъыхьыжыр ординатор пэшым и дежт, абы щыгъуэми и лэжьэгъум и жагъуэ зэримыщIыным хэту гу зылъита ныкъусаныгъэр зэпкърихырт. Зэхуэдэу пщIэ яхуищIырт санитаркэхэми дохутырхэми. Студентхэм яхуиIэ бгъэдыхьэкIэр зэлъытар ябгъэдэлъ щIэныгъэрт. И лекцэхэр гъэщIэгъуэну иригъэкIуэкIырт, гулъытэ зыхуригъэщIыну Iуэхугъуэхэм щынэсым и деж нэхъ хуэм зищIырти, яжриIар ятхыну зэман яритырт. Студентхэми абы пщIэ къыхуащIырт икIи фIыуэ ялъагъурт.

Ныбжьэгъугъэм и мыхьэнэр нэсу къызыгурыIуэт Исуф, абы къыхэкIыуи ахэр и куэдт. Ар цIыху Iущт, политикэм дихьэхырт, пщэдджыжь къэскIэ газетхэм еплъырт, тхылъ куэд еджэрт. И лэжьэгъухэми, сымаджэхэми, студентхэми, благъэ-Iыхьлыхэми бгъэдыхьэкIэ къахуигъуэтырт, дэIэпыкъуныгъэ хуейуэ зыкъыхуэзыгъэзар игъэщIэхъуртэкъым. ПсэухукIэ хуэпэжащ къыхиха IэщIагъэм, епцIыжакъым и цIыхугъэм, абы и лъэныкъуэкIи дохутыр куэдым щапхъэ яхуэхъуащ.

Унагъуэ дахэ къызэринэкIащ Iэщнокъуэм. Абы и щхьэгъусэри дохутырти, лэжьыгъэм гукIи псэкIи дихьэхауэ зэрыпэрытыр къыгурыIуэрт, и IэщIагъэм апхуэдэ бгъэдыхьэкIэ зэрыхуиIэри диIыгът. Зэщхьэгъусэхэм бын хъарзынэхэр – къуэрэ пхъурэ – къащIэхъуащ, ахэр гъащIэм лъэ быдэкIэ хагъэуващ.

Дунейм ехыжахэр псэущ, ахэр дигу илъыхукIэ, ауэ егъэджакIуэм и гъащIэм къыпащэ и гъэсэнхэм я IуэхущIафэхэм.